HAVACILIK SEKTÖRÜ İNSAN KAYNAKLARI İHRACATI

Merhaba, ülkelerin ihracatı , yapmış oldukları ithalattan daha fazla ise bu ülkeler zenginleşen ve görece gelişmiş ülkeler olarak kabul ediliyor. Tüm ekonomiyi etkilemesi açısından ekonominin temel hedeflerinden biri net ihracat fazlasına sahip olmak  denebilir.

İhracat dendiğinde ilk akla gelen  endüstriyel üretim sonucu elde edilen ürünler ile tarım ürünleri  ve madenler gibi doğal kaynakların yurt dışına satışıdır. Konu ihracat olunca hizmet sektörü  - turizm hariç- çok ön planda olmaz fakat havacılık için durum biraz farklı. THY başta olmak üzere havayollarımız ve diğer sektör paydaşları milyarlarca dolar değerinde hizmet ihracatı gerçekleştiriyor.

Yolcu / kargo taşımacılığı, uçak bakım , yer hizmetleri, ikram, havacılık eğitim, yazılım  vb işler ve  endüstriyel üretim sonucu ihraç ettiğimiz  hava araçları , komponentler ile  diğer malzemelerin ihracatı ile  döviz elde ediyoruz. Havayolları yolcu taşıyarak özellikle de transit yabancı yolcu taşıyarak  ülkemize doğrudan döviz kazandırmaktadır. Havayollarının  temel giderleri olan  uçak  ve yakıt olup bunlar ithal ürünler olduğu için hem bu giderleri karşılayacak hem de fazlasını elde ederek net ihracat yapmak kolay değil. Net ihracat kavramı önemli 2 usd ihracat için  1 usd ithalat yapıyorsanız net ihracat 1 usd olur.   Sadece havayolu değil tüm diğer alanlarda da iş yapmak, dünya ile rekabet ederek döviz kazandırmak oldukça zor. Emeği geçen herkese teşekkür edip esas konumuz olan iş gücü ihracı hakkında devam edelim.

Yazılımcı denince aklımıza ilk gelenlerden biri de Hintli yazılımcılar olmaktadır. Dünyanın gelişmiş pek çok ülkesinde  fiilen yerinde  veya uzaktan çalışma yöntemi ile çalışan Hintli yazılımcılar var.  Yazılımcı olarak Hintlilerin yazılım sektöründe  yaptığını  benzer şekilde bizler de havacılık personeli için  yapabilirmiyiz?

Bunun için en önemli kaynağa yani nitelikli , genç insan gücüne  sahip olduğumuza göre geriye bu kaynağın  eğitimi  ve üzerine de uluslararası kabul gören lisanslar ile  donatılması kalıyor. SHGM’nin bir yandan milli lisanslarımızı koruyup güçlendirmesi diğer yandan da iş gücü ihracatı için gerekli olacak  uluslararası kabul gören lisanslar konusunda bir denge yakalaması gerekiyor. Umarım , orta hatta yakın vade de kendi SHGM lisanslarımız  zirvede yerini alır.

Güncel duruma baktığımızda, körfez bölgesi ve AB ülkeleri başta olmak üzere uçak bakım personeli özelinde pozitif ivme ile ilerlediğimizi söyleyebilirim. Orta vade de aynı durumu;  girişimci , yönetici , pilot , atc gibi diğer alanlarda da görebileceğimizi düşünüyorum. Döviz ile  temin edilebilecek bir ürün veya hizmeti ülke içinde gerçekleştirmek  dolaylı olarak ülkemize döviz kazandırır. Bu nedenle pilotlar ve uçak teknisyenleri başta olmak üzere yurt içinde TL karşılığı çalışan personel  döviz tasarrufu sağlayarak dolaylı olarak  döviz kazandırmış oluyor.

İş gücü ihracatı yapıp,  kısa vadede döviz, orta vade de  ihraç işgücümüzün    oluşturduğu network ile daha çok  iş hacmi / döviz  ve uzun vadede farklı ülke ve şirketlerde elde edilen tecrübenin tekrar ülkemize kazandırılmasını sağlayabiliriz.

Bunu  yaparken kendi milli kuruluşlarımızı , şirketlerimizi zaafiyete uğratmamamız gerekiyor. Aksi takdirde  havacılık veya diğer  alanlarda  Mimar Sinan’lar  ihraç  edersek  bunların  kaybını asla telafi edemeyiz. Bazen doğrudan iş gücü ihraç ederken bazen de  seçkin kişileri ülkemizde tutmayı teşvik edip  bu kişilerin  eserlerini ihraç etmemiz gerekiyor.

Kişilerin fark oluşturması ile ilgili binlerce örnekten sadece birine  bakalım; İmalat yılı tam olarak bilinmese de M.Ö olabileceği tahmin edilen, tarihin ilk pili olarak kabul edilen Bağdat pilinden  ( 2003 yılında Irak’ın işgali sırasında müzede kaybolduğu için hakkında ki tartışmalar netleşmemiştir) yüzyıllarca  sonra Alessandro Volta tarafından 1700’lü yılların sonlarında modern pilin icadı ile yepyeni bir süreç başlamıştır. Robert Anderson , 1832 yılında ilk elektrikli aracı icat etmiştir. Nikola Tesla ve Thomas Edison’un elektrik ve elektrikli cihazlar ile ilgili çalışmalarının da katkısıyla  1900’lü yılların başında sadece elektrikle çalışan, pilleri şarj edilebilir  otomobiller oldukça revaçta idi.  Bu otomobillerin menzili 120 Km’ye  kadar çıkmıştı ve  1912 yılında ABD araç pazarının  yarısına yakını  elektrikli araçlardan oluşuyordu. Henry Ford içten yanmalı motorla çalışan  otomobilleri çok  daha ekonomik şekilde üretip pazara hakim olunca elektrikli araçlar 100 yıl kadar beklemek zorunda kaldı.

Bugün dünyanın hemen her yerinde Havalimanı inşaat ve alt yapısı  yapan , havalimanı işleten ,  havacılık sektörü için parça ve havaaracı üretimi yapan , havacılık hizmet sektöründe iş yapan  firmalarımız veya bireysel iş gücü olarak çalışan insanlarımız olduğunu görüyoruz.

Havacılık alanında  büyük ölçekli ihracat yapan; kurum, kuruluş ve  firmalarımızın  yanı sıra sektörün mutfağından gelen, kendi alanında uzman isimlerin  uzun yıllar süren emeği ile gayreti ile  belli noktalara getirdiği;  Havacılık yazılımı ihracında Hitit , Uçak Bakım iş gücü ihracında TD Team  ve benzeri  girişimlerin başarısı  birer rol model olarak ortadır.

Umarım başarılı olduğumuz bu alanların ve kişilerin sayısını artırarak ihracat başarısını  gelecek yıllarda  yolcu uçağı imalatçısı olarak  taçlandırırız.

Saygılarımla

Erdal GÜLMEZ