ASKERİ KONTROLÖRLERİN GÜNAHI NE?

Hem nalına hem mıhına vurmak buna denir. Havacılığın sadece sivil sektörden ibaret olmadığını askeri personelin sivil sektöre ne kadar hizmet verdiğini anlatmaya çalışacağım. Bu konu ben dahil havacılık yazan herkesin gözünden kaçmış durumda. Lisanssız askeri hava trafik kontrolörlerinden bahsedeceğim.

Son bir ay içinde hava trafik kontrolörlerinin sorunları, istekleri, çözüm önerileri gibi konuları işleyen değişik yazılar yazdım. Aslında DHMİ nezdinde çözülmesi gereken bu sorunlara ilaveten askeri kontrolörlerin de sorunu olduğunu hatta onların yok sayıldığı bir ülkede yaşadığımızı anladım bu yazılarımla.

Çok sayıda askeri kontrolörden mail aldım. Hatta bu uğurda mücadele veren, işini kaybeden, mahkeme mahkeme dolaşan mağdurlarla karşılaştım.

Askeri hava meydanlarının sivil hava araçlarına hizmet verdiğini bilmemize rağmen askeri kontrolörlerin sivil hava araçlarına hizmet verdiğini bilmiyorduk. Ortak kullanılan bu meydanlarda sivil hava araçlarına DHMİ kontrolörlerinin hizmet verdiğini bilirdik.

Oysa işin aslı öyle değil. Bazı meydanlarda hem askeri hem sivil kontrolör olmasına rağmen bazı meydanlarda sadece askeri kontrolörler bulunuyor.

Aklıma takılan soruları hem Genel Kurmay Başkanlığı’na hem de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne sordum. Genel Kurmay Başkanlığı’ndan ne zaman cevap gelir bilmiyorum ama Sivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi hemen cevaplandırdı.

Gelen cevap aynen şöyle;

“Askeri ATCO’ların ICAO Annex 1 ve ESARR 5 hükümlerine uygun olarak lisanslandırılmasına ilişkin bir Yönetmeliğin hazırlanarak, yayınlanmak üzere Milli Savunma Bakanlığına gönderildiği hakkında tarafımıza bilgi ulaşmıştır.
Bu hususun uluslararası kabul görebilecek bir yapıya kavuşturulabilmesi için;
     •        Askeri Personelin Genel Müdürlüğümüz tarafından tesis edilen Lisanslandırma sistemine tabi olmaları,
     •        Askerlerin kendi sistemlerini kurmaları sonrasında Genel Müdürlüğümüz tarafından yapılacak olan değerlendirme neticesinde karşılıklı tanıma sağlanması,
     •        Sivil Trafiğe açık Havaalanlarında sivil personel görevlendirilmesi, gibi alternatifler üzerinde çalışmalara devam edilmektedir.”

Merak ettiğim aslında şudur. Lisansı olmayan bir kontrolör sivil hava araçlarına nasıl hizmet verir? Askeri kontrolörün sivil hava araçlarına hizmet vermesi sırasında meydana gelecek herhangi bir hizmet kusurunda meydana gelecek kaza kırımda sigorta kapsam dışı bırakabilir mi? Devlet Hava Meydanları İşletmesi sigorta ettirdiği meydanları bu risklerle beraber mi sigorta ettirmektedir?

Edindiğim bilgiler DHMİ askeri kontrolörlere lisans verilmesine karşı. Lisanslandırılmaları haline askeriyeden emekliye ayrılıp DHMİ’ye geçme istekleri olabilir kaygısı taşınıyor. Keza sivil hava trafik kontrolörlerinin de buna karşı olduklarını biliyorum.

Avrupa’daki örneklerine baktığımızda askeri kontrolörlerin sivil lisanları da var. O yüzden askeri kontrolörlerin bu sorununun bir an evvel çözülmesi gerekiyor.

Bana gelen belgeler ışığına paylaşacağım bilgi şudur. Konu SHGM ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı arasında gidip geliyor. SHGM mevcut yönetmeliklere ilave olarak emekliye ayrılmış ve 40 yaşı aşmamış askeri kontrolörlere bu imkânı verme yolunda iyi niyetli gibi görülüyor. 65 yaşına kadar bir pilotun uçtuğunu düşünürsek bu yaş sınırının da anlamsız olduğunu görmek mümkün.

Asıl can alıcı nokta ise şurası;
Sivil hava araçlarına hizmet veren askeri kontrolörler neden Eurocontrol tazminatından pay alamıyorlar.

Hezarfen Havaalanı’nda görevli emekli askeri hava trafik kontrolörü SHGM denetimlerinden sonra “Lisansı yok burada görev yapamaz” uyarısı sonucunda işinden oldu. Recep Kımav adındaki bu kontrolör yıllarca askeriyede sivil hava araçlarına hizmet verirken SHGM “Bunların lisansı yok” demiyordu.

Neresinden bakarsanız bakın her yeri dökülüyor. DHMİ askeri kontrolörün lisans almasına karşı çıkmamalı. SHGM bu sorunun bir havacılık sorunu olduğunu düşünerek hareket etmeli. Koca nakliye uçaklarına iniş-kalkış hizmeti veren askeri kontrolörlerin lisanslandırılması gerektiğini düşünüyorum. Aynı zamanda havacılık tazminatını da hak ettikleri bir gerçektir.