Türkiye'de kaç tane sanal pilot var?

THY, Pegasus, Atlasjet vb. gibi isimler taşıyan sanal havayolu şirketleri var. Bunlara gidip başvuruyorsunuz, almama hakları mevcut. Herkes sanal havacılığın başka bir ucundan tutuyor, kimi havayolu sahibi, kimi kule görevlisi, kimi kontrolör. Bir uçuştan önce herkes görevinin başında olmalı çünkü gidilecek şehirdeki hava durumu bile ekrana yansıyor.

Türkiye’de sanal uçuşlar iki server üzerinden gerçekleşiyor. Bunlardan biri İvao, diğeri Vatsim platformu. İki platform da havacılığı gerçeğe en yakın şekilde bilgisayar ortamında simüle etmeye çalışan topluluklar. Dünyada 1.5 milyon, Türkiye’de 1800 üyesi bulunan İvao Türkiye’nin (Uluslararası Sanal Havacılık Organizasyonu Türkiye Dairesi) Başkanı Erim Funda’nın ofisinde sanal pilotlarla buluştuk. Funda tam bir uçuş fanatiği. Ofisinin her yeri uçak posterleri, uçak maketleri ve farklı ülkelerin zamanını gösteren duvar saatleriyle dolu.

Sanal pilotlar daha ilk baştan uyardılar: "Bu kesinlikle bir oyun değil, lütfen oyun diye bahsetmeyin." Onlara göre bu, gerçek bir uçuşun bilgisayar ekranına aktarılmış simülasyonu. Bu adeta ikinci bir meslek. Her zaman devam eden bir görev var. Saatlerin nasıl geçtiğini fark etmeden bilgisayar başındalar. Her şeyi sistemli ve gerçeğine uygun yapmak için büyük emek harcıyorlar. Belli günlerde aralarında toplanıyor, her nisan ayında, Yeşilköy Havacılık Müzesi’nde, yılın sanal havayolu şirketini, sanal pilotunu, sanal üyesini seçiyorlar.

PİLOT OLMAK İÇİN İKİ AY EĞİTİM

Sanal alemde uçmayı küçümsememek lazım. Çünkü kullandığınız uçağın bilgisayara aktarılan görüntüsünün gerçeğinden bir farkı yok. Başlamak için bilgisayarınızda bir kulaklık ve bir joystick olması yeterli. Ama bu işin tutkunuysanız evinize bir Boeing 737’nin hareketli kokpitini de kurabilirsiniz. İvao Türkiye’de en ilgi çeken noktalardan biri gerçek havayolu şirketi isimlerinin bulunması. Örneğin Türk Havayolları (thyva), Atlas Jet (atlasjetva) ve Onur Air (onurairva) gibi. İçlerinde en popüleri Türk Havayolları, onu Onur Air ve Atlas Jet takip ediyor. Siz de bir havayolu şirketi sahibi olmak isterseniz artık çok geç. Çünkü önce gelen ismi kapıyor. Fakat iyi bir şirkette pilot olabilirsiniz. İvao Türkiye Başkanı Erim Funda bunun ne kadar zor olduğunu anlatıyor: "Pilot olmak için belli kurallar var. Önce gerekli programların temel eğitimini alıyorsunuz. Uçaklarla ilgili bilgileri öğreniyorsunuz. Uçabilecek kıvama gelmek iki ayınızı alıyor. Ardından şirketlere başvuru yapılıyor. Her şey gerçek bir iş başvurusu gibi ilerliyor. Şirketlerin sizi becerilerinize göre kabul edip etmeme hakkı var."

RÜZGARIN ŞİDDETİ BİLE EKRANA YANSIYOR

Pilot olduktan sonra uçuş tarifeleriniz oluyor. 24 saat içinde bilgisayarınızın başına geçip uçağınızı istenen yere uçurmalısınız. Bu sırada, motoru çalıştırma tekniğinizden kapatmanıza kadar her hareketiniz size puan kazandırıyor veya kaybettiriyor. Gerçek havacılıkta belli bir yol veya uçuş saatinden sonra rütbe almanız gibi sanal havayollarında da, puanlarınız sayesinde rütbe sahibi olunuyorsunuz. İyi bir kaptansanız madalya alıp, çalıştığınız havayolunu da üst seviyelere çıkarıyorsunuz. Uçuş sırasında Türkiye’deki hava şartları da, uçtuğunuz ülkedeki hava şartları da birebir ekrana yansıyor. Mesela, Belçika’da kar yağıyorsa sizi ekranda karlı bir hava bekliyor. Erim Funda rüzgarın şiddetinin bile birebir aynı olduğunu söylüyor.

"Eşim yatıyor ben bilgisayar başına geçiyorum"

IVAO TÜRKİYE BAŞKANI ERİM FUNDA (Bilgisayarcı)

Başkan olarak uçmaktan çok kontrol ve takip işlerinden sorumluyum. Bunu da sekiz kişilik yardımcı ekibimle yürütüyoruz. Sanal uçmaya başladığım ilk yıllar günde 10 saat bilgisayar başından kalkamazdım. Evlendikten sonra bu iki saate düştü. Eşim yattıktan sonra bilgisayar başına geçiyorum. Hepimizin eşleri onlara az vakit ayırdığımızdan şikayetçi. Günde 15 saat uçan arkadaşlarımız var.

"Gerçek uçak kiralayıp İstanbul üzerinde uçuyoruz"

Mustafa Sezer (Öğrenci, 20)

Endüstri mühendisliği okuyorum. Hedefim mezun olduktan sonra pilot olmak. Beş senedir sanal alemde uçuyorum. Günde 2-3 saat bilgisayar başındayım, şimdiye kadar 1300 saat uçtum. Geçen sene yılın hava trafik kontrolü ödülünü kazandım. Bir de sanal havayolu şirketim var: İstanbulva.com (İstanbul Sanal Havayolları). Gerçek hayattaki her şeyi bilgisayar ekranında yaşıyoruz. Kuleye bağlanıyoruz, konuşuyoruz. Sanal paralar kazanıyoruz. Bazen arkadaşlarla gerçek uçak kiralayıp İstanbul üzerinde uçuyoruz.

YARIŞMASI BAŞLIYOR

Uydudan yayın yapan Airport TV'de, İvao Türkiye yetkilileri haftaiçi her gün sanal havacılıkla ilgili bir programın hazırlıkları içinde. Bu programda online sanal havacılık ortamı tanıtılacak. Uçuşlar yapılacak. Ayrıca bir de yarışma programı olacak. 13 hafta sürecek yarışmada finale kalan üç kişiden birinciye gerçek pilot lisansı ve bir havayolu şirketinde iş verilecek. İkinci gelen lisans alacak. Üçüncü de özel pilot lisansının sahibi olacak.

"50 uçak uçtuğumuz zamanları seviyorum"

ERDEM ELİTEZ (Gümrük müşaviri, 38)

Yaş itibariyle gerçekten pilot olma şansımı kaybettim. Bu hevesimi tatmin edebileceğim tek imkan buydu. Sanal alemde Türk Havayolları ve İvao Türkiye’nin yöneticisiyim. Günde yaklaşık 2 saat bilgisayar başındayım. En çok aynı anda bir bölgeye 40-50 uçak uçtuğumuz zamanları seviyorum. Sanal ortamda uçak uçurmak çok zor.

"Tek amacım pilot olmaktı, uçalım açılalım!"

LEVENT SIRAY (Emekli inşaat mühendisi, 50) Yeşilköy doğumluyum o yüzden ömrüm uçakların içinde geçti. Tek amacım pilot olmaktı ama gözlerimin rahatsızlığı yüzünden olamadım. Üç sene Yeşilköy Havalimanı’nda müdürlük yaptım. Kokpitte olamasam bile uçakların etrafındaydım. Yıllardır sanal ortamda uçuyorum. Online uçuşla geçen sene tanıştım. Onur Air’ın en çok uçan pilotuyum. 2007 Yılın Pilotu ödülünü aldım. Günde sekiz saat uçuyorum. Bir senede toplam 2500 saat uçmuşum. Evdekiler tabii isyan ediyor. Ama benim bir kulağımdan girip diğerinden çıkıyor. İnsanın uçtukça uçası geliyor. Ben buna uçalım açılalım diyorum.

"Öğrendiklerimle uçak kiraladım"

HAŞMET GÜNGÖR (Emekli ekonomist, 50) Çocukluğumdan beri içimde havacılık sevdası vardı. Makine Mühendisliği okudum. Uçuş hevesi içimde hep kalmıştı. 1999’da simülatörü bilgisayarıma kurdum. Hem hava kontrolü yapıyorum hem de pilotum. Sanal ortamda çok kişiyi de yetiştirdim. Gerçek pilotlarla birlikte uçak kiraladım. Oyunda öğrendiklerim sayesinde iniş kalkış yaptık.

Hürriyet