THY'NİN SEÇİMİ NE OLACAK?

Yapım aşamasından itibaren sürekli çeşitli haberlere konu olan B787-Dreamliner, İngiltere'de bir havacılık fuarında gösteri uçuşu yapacak. Haber, sektörde ilgiyle karşılandı. Bakalım kaza riski nedeniyle tartışmalı olan 'fuar uçuşu', B787-Dreamliner'ın siparişini artırabilecek mi?

ABD'li uçak üreticisi Boeing, önümüzdeki haftalarda İngiltere'de düzenlenecek olan Farnborough Uluslararası Havacılık Fuarı'nda 1984 yılından sonra ilk kez ticari bir yolcu uçağıyla gösteri uçuşu gerçekleştirecek.

Paris Air Show ile dönüşümlü olarak düzenlenen bu geniş kapsamlı fuar havacılık sektörünün en büyük ticari arenası kabul ediliyor. En son 2010 yılında Farnborough'da düzenlenen fuar sırasında toplam 47 milyar dolar bedelinde uçak siparişi verilmişti.

Boeing, üç buçuk yılı aşkın bir gecikmeyle ticari uçuşlarına başlayan B787-Dreamliner modeliyle fuar esnasında yapacağı uçuştan sipariş adedini artırmayı hedefliyor.

Dünyada büyük bir bölümü karbon-fiber'den yapılmış ilk uçak olan 787 modeli daha önce 2010 Farnborough ve 2011 Paris Air Show'larına katılmış olsa da yapacağı gösteri uçuşu sektörde ilgiyle karşılandı. Boeing üst yönetimi, havacılık fuarlarında gösteri uçuşları yapılmasını riskli buldukları için 1984 yılından itibaren modellerin tanıtımını sadece havalimanlarında yerde gerçekleştiriyordu. Fuarlarda yapılan bu tarz tanıtım uçuşları düşük süratte alçak geçiş, iniş-kalkış ve alçak irtifada sert dönüşler içerdiği için riskli kabul ediliyor. 

1988 yılında Avrupalı üretici Airbus'ın Fransa'da daha küçük ölçekli bir havacılık fuarı esnasında A320-100 modeliyle yaptığı gösteri uçuşu, henüz kalkış esnasında uçağın ormanlık alana düşmesi ve 3 kişinin ölümüyle sonuçlanmış, bir trajediye dönüşmüştü. Söz konusu kazada uçakta toplam 139 kişi bulunuyordu.

Airbus'ın uçak modelleri Boeing'e oranla çok daha fazla elektronik yazılım ağırlıklı olduğu için (fly by wire) çok daha az ölçekte pilot komutuna hassas oluyor. Airbus yöneticileri bu sayede gösteri uçuşlarında, dünyanın en büyük yolcu uçağı olan iki katlı A380'in alçak irtifada ve düşük süratte daha emniyetli olduğunu iddia ediyorlar. Boeing yöneticileriyse pilotajın gerekli hallerde bilgisayar yazılım komutlarına müdahil olmasının daha emniyetli olduğu görüşündeler. Açıkçası ben bu hususta Boeing ile aynı görüşteyim. Katar Havayolları boyalı Boeing787 ile gerçekleştirecekleri gösteri uçuşu için 787 modelinin deneyimli şef test pilotu Kaptan Randy Neville bugünlerde ABD'nin Washington eyaletinde özel hazırlıklar yapıyor. Neville, ABD Hava Kuvvetleri kökenli, oldukça deneyimli ve eski bir F-22 Raptor test pilotu. Zira burada amaç emniyetli ve kusursuz bir gösteri uçuşu gerçekleştirerek negatif eleştiri almamak ve Boeing787 modeline olan ilgiyi arttırmak.

THY'DEN 4 MİLYARLIK SİPARİŞ
THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamayla önümüzdeki günlerde gerçekleşecek Farnborough Uluslararası Fuarı'nda geniş gövdeli ve uzun menzilli uçak kategorisinde model seçimi hususunda resmi açıklama yapabilecekleri yönünde mesaj verdi. Zira mevcut filolarındaki en büyük uçakları Boeing 777 ve yeni siparişler için dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus380 ile Boeing747-800 arasında bir tercih yapmayı planlıyorlar. THY yönetimi tek üreticiye 15 uçak civarında bir sipariş vermeyi düşünüyor. Umuyorum ki nihai siparişleri öncesinde uçulacak hatlar, pazar araştırması, verimlilik, havalimanları alt yapı yeterliliği ve personel eğitim maliyeti gibi konularda da son derece hassas bir hazırlık yapılıyordur. Zira Airbus 380 dünya çapında sayılı havalimanında operasyon yapabildiği gibi Atatürk Havalimanı'nda da alt yapı sıkıntısı yaratabilir.

Hatırlanacağı üzere Airbus 380 siparişi vermiş tüm diğer havayolları uçacakları havalimanlarıyla uzun zaman önce bir araya gelerek gerekli hazırlıklar ve alt yapı yatırımları için ön çalışmalar yapmışlardı.

Diğer alternatif Boeing 747-800 ise havalimanları alt yapısı hususunda çok daha az ön hazırlık gerektirmektedir. Tabii ki en önemli husus seçim ne olursa olsun yüksek verimlilik, doluluk ve karlılıkla uçulacak hatların belirlenmesidir.