THY DİKKAT ETMELİ

BOEİNG’İN HATASI
Boeing ile beraber dünyanın en büyük iki uçak üreticisinden biri olan Airbus, üretimi hızlandırmak ve teslimatlarda yaşanan gecikmeleri azaltmak üzere A350’leri tamamen merkezi üretime dayalı sistem (highly centralized production systems) yerine kısmen alt yüklenicilere ‘outsourcing’ yaparak üretmeyi hedefliyor.

Boeing’in en yeni modeli Dreamliner’ın yaklaşık yüzde 65’i ABD dışında Japonya ve İtalya gibi ülkelerdeki alt yükleniciler tarafından tasarlanıyor ve üretiliyor. Boeing ise üreticiden çok bir bütünleştirici rol üstleniyor.

Dünyada büyük bölümü alt yükleniciler tarafından tasarlanan ve imal edilen ilk uçak olan Boeing787, üreticiye gecikmelerden dolayı milyarlarca dolar zarar ettirdi.

Boeing’in yaptığı stratejik hata; ülkeler arası kültürel farkları hesaba katmamak ve sanal ekip (virtual team work) çalışmalarını doğru tesis edememek oldu. Zira zararı azaltabilmek ve stratejik hususlarda know-how kaybını önlemek adına birçok alt yükleniciyi de satın alma yoluna gittiler.

Airbus, rakibi Boeing örneğindeki gibi zarar etmemek üzere merkezi üretim ile outsourcing’i daha dengeli yapmayı planlıyor. Alt yüklenicileri parça tasarımından süratle üreticiliğe geçirmek için A350 proje müdürü Didier Evrard ‘The A350 Making-Of’ isimli 100 sayfalık bir el kitabı bile hazırlamış. Airbus’ın üretim konusundaki bu dengeli yaklaşımı havayolları nezdinde de olumlu karşılanmış olmalı ki bugünlerde devam eden Farnborough Havacılık Fuarı’nda Cathay Pacific Havayolları A350 için 10 adet daha kesin siparişi vermiş durumda.

THY DİKKAT ETMELİBoeing yöneticileri 787 üretiminde çok fazla ‘outsourcing’ yaparak hata yaptıklarını ve üretim programında kontrolü kaybettiklerini itiraf ediyor. Zira tekrar kontrolü ele almak adına 2007 yılı itibarıyla Seattle yakınlarındaki fabrikalarında bir kontrol odası kurarak yurtdışındaki alt yüklenicilerle canlı video link uygulamasına geçtiler.

Airbus ise, şu ana kadar üreticinin yüzde 50 ile en fazla outsourcing yaptığı A350 modeli için kontrolü kaybetmemek adına çok dengeli ve hassas davranıyor. Geçtiğimiz hafta Mobile Alabama’da 600 milyon dolarlık yatırımla bir fabrika açacağını duyurarak üretim hususuna ne kadar ciddi olarak odaklandığını da tescillemiş oldu. Teknolojinin son derece süratle değiştiği havacılık sektöründe, mega üreticiler fazla ‘outsourcing’ yapmak yerine merkezi üretimle ‘outsourcing’ dengesini doğru oturtmak zorunda. Aksi halde milyarlarca dolarlık üretim ve gecikme zararları söz konusu.

Farnborough’da milyarlarca dolarlık sipariş vermesi beklenen THY, özellikle bu hususlara son derece özen göstermeli, zira gerek Airbus’ın gerekse Boeing’in şu anda sipariş ve üretim defterlerinde ciddi birikmeler söz konusu.

Tolga Turgut