YA KORSANIN ELİNDE BOMBA OLSAYDI?

Uçak korsanına yolcunun müdahale etmesi doğru mu yanlış mı?  Müdahale sırasında eğer korsan eyleminde kararlı olsaydı neler yaşanırdı? Türkiye'de korsana müdahale eden yolcular neden kahraman olarak gösteriliyor?

THY uçağında yaşanan kaçırma girişimi sonrası, hava korsanının uçakta bulunan bir yolcu tarafından etkisiz hale getirilmesi, tartışmanın fitilini de ateşledi.

2004 yılında Free Bird Havayolları uçağında yaşanan benzer kaçırma girişiminde de uçakta bulunan bir yolcu, uçak park halindeyken korsana müdahale etmiş ve sonrasında korsan etkisiz hale getirilmişti.

Benzer olay  bu kez Türk Hava Yolları uçağında yaşandı. Uçaktaki korsana Norveçli bir yolcu müdahale etti, sonrasında diğer yolcuların da katkılarıyla korsan etkisiz hale getirilmişti.

İşte tartışma da işte tam bu noktada yaşandı. Acaba korsana yolcunun müdahale etmesi doğru mu, yanlış mıydı?

AirportHaber bu konu ile ilgili deneyimli bir THY pilotu ile konuştu. Adı gizli tutulan kaptan pilot, yapılan müdahaleyi yanlış olarak yorumlarken uçaktaki yetki mekanizmasının çalışmadığını öne sürdü ve eleştirilerini sıraladı.

İşte bir THY pilotunun olayla ilgili değerlendirmesi:

“ Böyle durumlarda pilotun, yaşananları öğrenmek amacıyla kabin ekibiyle irtibatta olması gerekiyor. Siz 3 ay eğitim verdiğiniz 20 yaşında 1.70 boyundaki kızı bu uçuşa veriyorsunuz. O insanın hal hareketlerini incelemesi gerek. Elinde bomba mı bıçak mı ne olduğunu görmese bile öncelikle konuşması gerekiyor. İkna edemeyeceğini anladıktan sonra kendisi o korsanla başa çıkamayacak bile olsa kaptandan izin alarak yolcu desteği isteyebilir. Yani öyle olay yaşanırken kabin ekibini ezip geçerek adamın üstüne atlaman o olayın çok daha trajik bir duruma döndürebilir. Ben bu konuda Türk Hava Yolları personelinde de hata buluyorum. Senelerce erkek kabin memuru almadılar. Üstüne kısa boylu minyon kızları koydular. 3 aycık eğitim verdiler. Eminim o kabin ekibindeki kızlardan çoğu bu tarz durumlarda ne yapacağını bilemeyecek kadar toy. Çünkü bu olay yaşandığı zaman kabin kokpit irtibatı çok önemlidir. Ayrıca şöyle bir durum var üzerine atladınız adamın sonra gökyüzünde kavga ederken öldürdünüz.  O zaman ne olacak? Bu uçağın sahibi ya da kabin ekipleri yok mu? O zaman her olayda yolcular dalsınlar birbirlerine böyle şey olur mu?

Ayrıca adamın rahatsız olduğu söyleniyor. Bu tarz insanları kandırarak vazgeçirmek için eğitimler var. Üstünde ne olduğunu incelemeniz gerekiyor. Gözleri, duruşu, bakışı, konuşmaları olayın ciddiyetini anlamanızı hissettirir.

Bakın 28 Ekim 1998 Cumartesi gecesi yaşanan bir kaçırma eylemi yaşanmıştı. Bu eylemde hem silah hem bomba vardı. Biz bazı olaylardan hatalardan ders çıkartamıyoruz. O günden bu güne ne değişti? Hala polis kara tulumla dalıyor uçağa! Adamın yapmayacağı varsa bile o giriş, o giyim ve tutumları olayı erkenleştirebilir. Ayrıca elinde bomba var. Bu bomba elektrikli mi, saatli mi, tek düzenek mi? Kaptan pilot bu sorulara cevap alamazsa nasıl davranacağını da bilemeyebilir. Bakın kabin ekiplerinde bu tarz sorularda eğitim çok önemli. Mesela yolcuların yere yatması gerekir. Sadece ayakta onun kalması gerekir. Bunu yapacak olansa deneyimli kabin memurlarıdır.

Avrupa’da bu işler 11 Eylül’den sonra Air Marshall’lar tarafından yapılmaya başlandı. Bu bizim ülkemizde ancak yasal düzenlemelerle olabilir. Çünkü o kişiye uçakta silah taşıma yetkisi veriyorsunuz. Ateş edebilme yetkisi veriyorsunuz.

Kısaca özetlemek gerekirse bu büyüme nedeniyle uçak alınıyor. Personel çok olduğu için dönem çok hızlı eğitiliyor. Eğitimler kitaplarda mükemmel belki ama uygulamada sıfır olabiliyor.”

AirportHaber Başyazarı Sefa İnan da korsana yapılan yolcu müdahalesini eleştirdi.

Sefa İnan korsana müdahale olayını şöyle yorumladı: “Korsana müdahale edilerek etkisiz hale getirme olayı, son derece yanlış olup müdahalede bulunan yolcular hakkında hukuki işlem başlatılmalıydı. Çünkü, ‘üzerimde  bomba var’ diye ortaya çıkan birinin üstünde bomba olup olmadığına yönelik insiyatif kullanarak "ben anladım üstünde bomba olmadığını halinden durumundan belliydi" tarzında düşünerek korsana yönelik saldırıda bulunmak son derece yanlış olmuştur. Medyanın, korsana müdahalede bulunan yolcuları kahraman ilan etmesi de ayrı bir tirajikomik hadisedir. Korsana yönelik kişisel düşünce ile müdahalede bulunan yolcu veya yolcuların yanılması durumunda uçağın içinde bomba patlayarak tüm yolcular ve ekiple birlikte telafisi mümkün olamayacak bir durumla karşılaşılacaktı. Bu yanlış örnek dolayısıyla bundan sonra bu tür olaylar vuku bulduğunda aynen bu bilinçsiz yolcularımız gibi bir çok kişi havada korsana müdahalede bulunacaklardır.

Kurallar, pilotları bile bu tür durumlarda" korsan ne derse onu yapın ve kesinlikle müdahalede bulunmayın" diye uyarırken, yolcuların kendi başlarına bu tür eylemlere karışmasının kahramanlıkla falan alakası olmadığı gibi son derece yanlış olup cezalandırılmalıdırlar.”