AIRBUS SUÇLU BULUNDU, TEMYİZE GİDECEK

Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Airbus'un ana şirketi EADS'i, Avrupa Birliği'nden 20 milyar Euro'luk düşük faizli devlet kredisi desteği alarak rekabette haksız avantaj yaratmaktan suçlu buldu.

Alınan bu karar elbette Airbus'un Atlantik ötesi ezeli rakibi Boeing ve ABD'yi son derece mutlu etti. EADS kararı temyize götüreceğini bildirirken, rekabetin bu savaşını şimdilik ABD'liler kazanmış gözüküyor. İşin özüne bakarsak, ABD'de finans kuruluşları ve hatta devlet, Boeing'e farklı pek çok destek veriyor. Aynı gerçekler AB için de geçerli. Özellikle Almanya ve Fransa EADS'e ciddi fayda sağlıyor. Ancak bu desteklemeler, haksız rekabet doğuracak devlet sübvansiyonları olursa konu boyut değiştiriyor.
Boeing, ticari uçak pazarında 1970'lerden beri süren liderliğini birkaç yıl öncesinde Airbus'a kaptırmıştı. Euro'nun dolar karşısında güçlenmesi Airbus'ı rekabette negatif etkilese de, kuruluş uçak teslimatında halen lider ve Euro değer yitirdikçe avantajı artıyor.

Son yıllarda Airbus'ın ana şirketi EADS ise askeri havacılık alanında müthiş ataklar yapıyor. Özellikle ABD Savunma Bakanlığı ihalelerinde son derece aktifler.

KAPIŞMANIN NEDENİ 35 MİLYAR DOLARLIK İHALE

Boeing'in arka bahçesi olan ABD pazarında da paylarını süratle artırarak yatırım ve pazar risklerini birkaç ayrı sepete dağıtmayı hedefliyorlar. WTO'dan çıkan kararın ertesinde, AB yaptığı yardımı durdurmayacağını, bu yardımların benzerini ABD'nin de onlarca yıldır Boeing'e yaptığını belirterek temyize gideceğini açıkladı. Hatta Airbus ticari uçak üretiminde liderliği kapmadan evvel Boeing ile aralarında bu hususları hukuki boyutlara taşımamak üzere bir centilmenlik anlaşması bile vardı.


EADS'nin son yıllarda bazı projelerde ABD'li askeri uçak üreticisi Northrop-Grumman ile yaptığı ortaklıklar, anlaşılacağı üzere Boeing'in çok canını sıkıyor. Çoğu sektör uzmanı, yakında ABD silahlı kuvvetlerinin 35 milyar dolar değerinde 179 uçaklık bir ihalesi olduğuna, bu sebeple de WTO'dan çıkan karara rağmen EADS'nin işin peşini bırakmayacağına dikkat çekiyor. Bu boyutta bir ihale kazanımı direkt olarak binler, endirekt olarak ise on binlerce istihdam anlamını taşıyor. Hal böyle olunca aslında kapışan Boeing-EADS değil de bence ABD-AB oluyor. Bu rekabetin özellikle önümüzdeki aylarda daha da kızışacağını düşünüyorum. Boeing yıllarca rakibini fazla önemsememenin bedelini yeni anlamışken, bir de EADS devlet destekli olarak rekabetin içine girince, ABD'liler artık işlerin Pentagon boyutunda bile dikkate değer olduğunu anladılar.

FARNBOROUGH'DAN HABERLER

Fransa/Paris havacılık fuarının yanı sıra dünyanın en önemli bir diğer havacılık fuarı olan İngiltere/Farnborough geçtiğimiz hafta başladı. Havacılığın borsası olarak adlandırabileceğimiz bu farklı iki organizasyon, sektörün hem aynası hem de geleceğinin habercisi niteliğinde. Farnborough'dan gelen haberler son birkaç yıla göre çok daha iç açıcı. Airbus bu yılı 250-300 uçaklık bir siparişle kapatacağını öngörürken, fuarın ilk günlerini takiben beklentisini 400 uçağa çıkardı. Airbus ayrıca, tek koridorlu dar gövdeli A320 ailesinde aylık üretimi 34'den 36 uçağa çıkaracağını ilan ederken en kısa sürede bu sayıyı 38'e çekeceklerini belirtiyor.

Boeing ise 737 serisinin aylık üretim adedini artıracağını duyururken, şu ana kadar 2,5 yıllık bir gecikmeyle bu yılsonu ilk teslimini yapacakları 787Dreamliner'da birkaç haftalık bir sapma olabileceğinin sinyallerini verdi. Hatırlanacağı üzere ilk müşterisi Japon havayolu All Nippon Airways (ANA) olan bu modelde şu ana kadar beş kez teknik gecikme yaşandı.
Kanımca Farnborough'daki en önemli gelişme, ciddi sayıda uçak siparişi verilmesi oldu. ABD'li General Electric'e ait GECAS firması 60 adetlik A320 siparişi verirken, birkaç leasing firması da hatırı sayılır siparişlere imza attı. Leasing firmalarının tekrar sipariş veriyor olması bana krizden çıkmaya başladığımızın somut emareleri gibi geliyor