Turgut; "Pegasus doludizgin"

Pegasus Havayolları, son dönem yaptığı ortaklıklar sayesinde, Sabiha Gökçen avantajını da kullanarak hem Doğu'ya hem de Batı'ya uçuşlar gerçekleştirecek.
Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, aylık olarak yayınlanan sektörel Air Transport World (ATW) dergisi Kasım 2009 sayısında havayolunun iş planı ve geleceğiyle ilgili ciddi ve iddialı açıklamalarda bulunmuş. Zaten konu Ali Sabancı olunca, iddiasız açıklamalar beklemek hayal olurdu.  Esas Holding'e bağlı olarak faaliyet gösteren Pegasus Havayolu bilindiği üzere Sabiha Gökçen Havalimanı'nı ana üs olarak kullanıyor. İş modeli ise daha önce Avrupa'da başarılı olmuş Easyjet ve Ryanair gibi havayollarına benziyor. İnsan kaynakları yönetiminde ise özellikle ABD'li Southwest Havayolu'ndan etkilendiklerini söylemek mümkün. Diğer bir ifadeyle, aslında teorik olarak yönetim modellerinde yenilikten ziyade başarılı bir düşük maliyetli havayolu (DMH) iş modeli kokteyli görebiliriz.

Ara sıra Ali Sabancı'nın yaptığı 'Türkiye'de aslında sadece 3,5 havayolu var' gibi radikal ve iddialı çıkışları, son derece antipatik olan Ryanair CEO'su Michael O'Leary'i hatırlatıyor bana. Ancak konulara tamamen yatırımcı işadamı mantığı ile baktığından bu iddialı demeçlerin gündeme gelmesi ile daha mutlu olduğunu zannediyorum. Peki, bahsettiğimiz konvansiyonel iş planını Türkiye'de uygulamak bu kadar zor mu? Hem kolay hem de zor yönleri var. Kolaylıklarının başında 2003 sonu itibarı ile başlayan iç hatlar liberalleşmesi ve yıllardır tetiklenmesi ertelenmiş olan iç hat yolcu trafiği geliyor.

Benzer iç hat trafik patlamaları diğer ülkelerde de liberalleşme sonrası görülmüştür. Zor tarafı ise THY'nin son yıllarda bayrak taşıyıcı olarak ayrıcalıklı konumunun azalarak da olsa halen devam ediyor olması. Lütfen yanlış anlaşılmasın, THY'nin son yıllardaki ticari başarısını görmemek için kör olmak gerekir. Ancak uluslararası ikili anlaşmalar, slot öncelikleri ve başka mevzuatsal hususlarda öncelikli olmadıklarını söylemek de dürüstlüğe ihanet olacaktır. Sabancı, çok fazla gündeme getirmese de Pegasus'un diğer bir avantajı da Sabiha Gökçen Havalimanı'dır. Şayet İstanbul'da Atatürk Havalimanı'nı tamamlayan ve geleceğe yönelik en önemli havacılık yatırımımız Sabiha Gökçen olmasaydı, Pegasus iç hatlarda sadece limitli bir büyüme yakalar, Atlasjet ve Onur ile daha zor rekabet edebilirdi. Planları da Sabiha Gökçen'inkilerle örtüştüğünden, büyümeleri de paralellik arz ediyor. Pegasus'un konvansiyonel DMH iş planının başarı ile uygulamasından ziyade, asıl başarılı bulduğum husus ulusal ve uluslararası yatırımlar ve ortaklıklarla yaptığı büyüme hamleleri...

KIRGIZİSTAN HAVAYOLLARI'NA ORTAK OLDU

Ekim 2009'da Pegasus Havayolları Kırgızistan havayollarına yüzde 49 ortak olma kararı alarak mega bir büyüme hamlesine ilk adımı attı. Hatırlanacağı üzere havayolunun sahibi Esas Holding, 2007 yılında İzmir merkezli İzair havayoluna önce yüzde 20, daha sonra ise yüzde 61'e varan hisse oranı ile ortak olmuş ve yönetimini üstlenmişti. Takiben ilk uluslararası büyüme hamlesini ise 2009 yılında Avrupa'nın en büyük havayollarından Air Berlin'e yüzde 18 ortaklıkla gerçekleştirmişti. Bu hamle, uluslararası havacılık dünyasının pek de tanımadığı Esas Holding ismine ve dolayısıyla da Pegasus'a ilginin artmasına sebep oldu. Hiç şüphesiz, yatırım ve ortaklıklarla yapılan bu büyüme hamleleri yakın gelecekte kısmi halka arzı planlanan Pegasus'un şirket değerlemesinde önemli bir katkı sağlayacaktır. Tüm bu yatırım ve stratejik hamleler sayesinde Pegasus, THY'nin rekabet baskısından da kurtulmuş olacak. Çok yakında Sabiha Gökçen uçuş ekranlarında, Air Berlin ve Pegasus, hatta Kyrgyz Pegasus ve Pegasus code share'li pek çok uçuş göreceğimize eminim. THY'den dolayı ikili uçuş izni alınması neredeyse hayal olan destinasyonlarda, Pegasus dünyanın Doğu'suna doğru Kırgızistan üstünden, Batı'sına doğru ise Berlin üstünden uçuşlar gerçekleştirebilecek.

Savarona'ya sahip çıkmamak hainliktir

Atatürk'ün ölümünden önce mutlu geçirdiği son günlere vesile olmuş Türkiye Cumhurbaşkanlığı yatı Savarona'nın ticari bir mal olarak Kahraman Sadıkoğlu'na satılması ve dünya jet setine kiralanması, her gerçek vatansever Türk evladının içini sızlatıyordu. Savarona'ya sahip çıkılması yönünde TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarına takdir edilmesi gereken çağrılarda bulunmuş, biz de konuyu köşemizden desteklemiştik. Nihayet beklenen mesaj Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Halim Mete'den geldi. Dileğimiz bir an evvel konunun sadece sözde kalmayarak doğru bir şekilde çözümlenmesi. En doğru değerlendirme, tabii ki onu turizme kazandırmak. Gerek ABD gerekse Avrupalıların ülkeleri için çok daha alt düzeyde değerli objeleri bile yerli-yabancı turistlere tanıtmalarına hepimiz şahit olmuşuzdur. Biz de Ata'ya gerçek anlamda sahip çıkmayı beceremeyen bir nesil olarak en azından Savarona'ya sahip çıkmalıyız. Daha önceden de önerdiğimiz gibi Savarona'nın gerekli çalışmalar sonrası Dolmabahçe Sarayı önünde turizm amaçlı ziyarete açılması en doğru çözüm olacaktır. Girişine de 'Ne mutlu geç de olsa geçmişine bir nebze sahip çıkabilen Türk Milletine' şeklinde bir ibare yazdırmak isabetli olabilir!

Tolga Turgut
AKŞAM