Havalimanlarının finansmanı zorlaşıyor

Hatırlayacağınız üzere, geçmiş yazılarımızda İngiliz Hükümeti'nin rekabete aykırı bulunması gerekçesiyle, başta Gatwick olmak üzere BAA (British - Airports Authority) işletmesi altındaki bazı havalimanlarına satış zorunluluğu getirdiğinden bahsetmiştik.

Türkçe'de açılımı İngiliz Havalimanları Otoritesi olmakla beraber BAA, dünya çapında havalimanları arasında ilk örnek olarak 1980'lerin sonunda İngiliz devleti tarafından özelleştirilmiş , sonrasında da çoğunluk hissesi İspanyol Ferrovial tarafından satın alınmıştır .

Geçtiğimiz aylarda satışa çıkarılarak ihale süreci başlatılan Gatwick Havalimanı ile başlangıçta ilgilenen 56 büyük gruptan ikisinin geçen hafta ihaleden çekilmesi dikkat çekici bir durum 30 Mart ' ta tekliflerin toplanacağı ihaleye katılması kesin görünen kuruluşlar Credit Suisse ve General Electric'in ortak olduğu, Londra City Havalimanı'nı işleten Global Infrastructure Partners; Manchester Havalimanı ve Borealis 'Fonu ile ABD'de özelleştirilen ilk büyük ölçekli havalimanı Chicago Midway ihalesinin galibi Vancouver Havalimanı ve John Hancock sigorta şirketinin sahip olduğu Lysander Gatwick Yatırım Şirketi olarak gözleniyor .

KAMULAŞTIRMA GERİ Mİ GELECEK?

İhaleye katılmayacağını açıklayan her iki grubun da ortaklarının, Babcock Brovvn European Altyapı Fonu, Deutche Bank Altyapı Fonu, Macquarie ve Rothschild Fonu gibi finans kuruluşları olduğunun altını çizmek isterim.

İlgili diğer bir grup Alman Hochtief'in ise ne yapacağı halen belirsizliğini koruyor. İhalede satış taban fiyatı 1, 650 milyar Pound olarak belirlenmişti. Londra'nın yıllık yaklaşık 3035 milyon dış hat yolcu kapasitesine sahip havalimanı Gatwick’e ilginin mevcut konjonktürdeki finansman krizinden dolayı giderek azalması, insanın aklına acaba nakit akışının yüksek olduğu havalimanı işletmeciliği sektöründe de çok yakında bankalarda olduğu gibi kamulaştırmanın geri geleceği sinyalini mi veriyor? Bence olabilir. Zira bugün dünyada yaşanan krizin birinci derece sorumluları müşteri davranış yönetimini hesaba katmak yerine, kendi alacakları bol sıfırlı primlere odaklanarak müşteriyi sürekli borçlandıran banka, fon ve benzerlerinin üst yönetim koltuğunda olan iktisatçılarıdır.

Günümüzde yaşanmakta olan ekonomik durgunlukta özelleştirme yerine tekrar kamulaştırmadan bahsediyorsak, bunun en büyük nedeni insanın doğasında (pardon daha çok finansçıların) olan açgözlülüktür. İngiltere'de yaşanmakta olan bu örnekten özellikle bahsetmeme sebep, bugünlerde tekrar gündeme gelen ve çocuklarımızın geleceğini ilgilendiren İstanbul'un üçüncü havalimanı projesi için bugünden en doğru modellerin planlanması gerekliliğine dikkat çekmek. Dünya artık, özellikle havalimanı gibi büyük yatırımların ticari modellerinin finansmanı açısından, 23 sene önceki dünya değil. Tüm parametreleri değişmiş durumda. İstanbul'da planlanan üçüncü havalimanı hakkındaki düşüncelerimi gelecek hafta sizlerle çizmek isterim .

RYNAIR'DEN DOĞRU STRATEJİ

Düşük Maliyetli Havayolu Rynair, 90'lı yıllarda sadece birkaç uçağa sahipken ekonomik krizde bile büyümesini devam ettirerek Avrupa’da ilk beşteki yerini, belki de bir numara olarak taçlandırabilir. Evet, yanlış okumadınız, zira Ryanair toplam değeri 7 milyar doları bulacak 200 uçaklık bir sipariş daha verme hazırlıkları yapıyor. Mevcut 172 uçaklık Boeing 737-800 filosunu 2012 yılında 310'a çıkarabilmek üzere siparişlerini gerçekleştirmiş olan Ryanair, yeni sipariş edeceği 200 uçağı ise 2013-2016 yılları arasında teslim alarak filosunu 450-500 uçak bandına oturtmanın planlarını yapıyor .

Bu durumda 2015 yılında Avrupa'nın en büyük uçak filosuna sahip havayolu olabilirler. Eski tüccarların dediği gibi "Mal satılırken değil, alınırken kazanılır " deyişini özellikle uçak alımı projelerinde belki de en doğru uygulayan havayollarının başında Ryanair geliyor. Her uçak alımında PR ve basın ilişkilerini o kadar güzel bir enstrüman olarak kullanıyor, dev üreticiler Boeing ile Airbus'ı o kadar zorluyorlar ki, çoğu zaman liste fiyatı 70 milyon dolar olan bir uçağı 35 milyona bile mal edebiliyorlar. Yönetim modelleri böyle olunca sattıkları ürünü, yani uçak biletinin maliyet riskini daha ürünü oluştururken yüzde 50 aşağı çekebiliyorlar. Ekonomik durgunluktan dolayı havayollarının çoğu küçülürken, Ryanair son 15 yıldır yaptığı gibi bu krizi de pazar payını artırmak için lehine çevirecek görünüyor. Ne diyelim, darısı uçak alımı arifesinde olan THY ve diğer Türk bayraklı taşıyıcılara...