04 Temmuz 2010, Pazar 12:11:29

"DEVEDE ŞÜKRÜ'YE, TERLİKTE KENDİME KIZDIM"

7 yılda yolcu sayısı 3, cirosu ise 4 kat artan THY'nin Genel Müdürü Temel Kotil "Terlikle çekilen fotoğraflarım için kendime kızdım" diyor. Kotil apronda deve kesimi konusunda da eski sınıf arkadaşı Şükrü Can'a kızdığına dikkat çekerek, "Konuyu hatırlayınca bir başka oluyorum" diye konuşuyor...

arkdaşım sen kaç senelik havacısın böyle konuşuyosun yabancılar bizden daha iyi mi zannediyosun tabiki değiller ben bir savaş pilotuyum ve şu yazdığınız beni çok ama çok yaraladı ve üzdü ama bunun hesabını başta siz olmak üzere tüm böyle düşünen şereften mahrumlar buna sizde dahilsnz bir gün herşeyleriyle beraber gidecekler işte ozman yurt dışında aksanla konuşursunuz
eğer önümüzdeki yıl hasbelkader THY yönetimi değişecek olursa yeni yönetimin ilk icraatı küçülmeye gitmek olacaktır. Yeni genel müdür yine bolayırlı olur. Bu küçülme şu an uçan 650 pilotun işten çıkarıması veya erken emekli edilmesi ve yabancı pilotların sözleşmelerinin fes edilmesiyle sonuçlanır. Her yönetimin yoğurt yiyişi farklıdır. Yabancı pilotlarla barışık olun çünkü uluslararası bir vizyon için B777 pilotlarının yabancı olması normal. Çünkü bizdekilerin %80'ninde pilotaj prosedür ingilizcesi mevcut aksan problemiyle karşılaştıklarında çuvallıyorlar.
Daha ne istiyorsunuz: ekonomide 3 koltuk boştu. first class full
şimdi bu değerli insanı eleştirenlere soruyorum hayatınızda kaç farklı havayolu şirketiyle uçtunuz? mesleğim ihracat olduğu için her ayın en az 2 haftası yurt dışına çıkıyorum. sürekli thy kullanıyorum ve gayet memnunum. bazen avrupa ve güney amerikada iç uçuşlarım oluyor o zaman daha iyi anlıyorum thynin kalitesini. burda eleştirenlerin bir çoğu eskisi gibi hamili kart yakınımdır larla işe alınmayanlardır yada terfi ettirilmeyenlerdir. son olarak arkadaşın biri demişki thy emekçileri neden business uçmuyor diye. sadece örnek: istanbul- sao paulo economy: 1200 tl civarı First class 4.000 tl civarı. ekonomide 3 koltuk first class full. ben ekonomideydim çokda rahattı. koltuk mesafeleri lufthansa gibi dar değildi.
BU KADAR ÜN YAPACAĞINA BİRAZ DA ŞİRKETİNDE İNSALIK YAPSAN DİNİN Mİ DEĞİŞİR TEMNEL BEY. YABANCI PİLOTLARA KAPILARI AÇMIŞSIN TÜRK PİLOTLARI EFETEN PÜFTEN BAHANELERLE ATIYORSUN, EMEKLİYE AYIRIYORSUN. KENDİ GÖNLÜ İLE THY'DEN AYRILANLARA BİLE SHGM İLE BİRKİLTE MESLEK YASAĞI UYGULUYORSUN. THY'YE, ANADOLUJET'E VE SUNEXPRESS'E ALINMALARINI ENGELLİYORSUN. KENDİNLE BARIŞMIŞ OLDUĞUN KADAR BU ÜLKENİN İNSANIYLA DA BARIŞIK OLMAK SANA BU KADAR ZOR MU GELİYOR. BU İNSANLIK DIŞI UYGULAMAYA SON VERSEN ÇOK DAHA ÜNLÜ OLMAZ MISIN? T.C İÇİ BOŞ BİR KARTON KUTU, ÜSTÜNE BASSANIZ EZİLECEK...BUNUN İÇİNİ ADALETLE DOLDURMAK BUGÜNE AKLINIZDAN GEÇMEDİ
TEMEL BEYIN AMERIDAKI UNIVERSITLERDE ADINI DUYMAK MUMKUN COK BASARILIRI ALLAH NAZARLARDAN KORUSUN THY YI
çok az kaldı bir sene sonra kurtulcaz demiş bir arkadaş. şimdi adamların kötü yönleri var bunu kabul ederiz. elinizi vicdanınıza koyun ve düşünün. eskiden ne kadar kar ediyordu bu şirket şimdi ne kadar. devlet desteğieskiden ne kadardı şimdi ne kadar. uçak sayısını sormuyorum bile... ee eskinin nesi iyiymiş anlamadım ben.
Insallah Temel bey uzun süre başımızda kalır. Daha yapacak çok iş var.
Üniversitedeyken Temel Bey'den dersler aldık. Kendisi mütevazi, ders odaklı ve öğretmeye gönüllü, sınav kompleksi olmayan bir eğitimci idi. Herşeyden önce güleryüzlü idi. Severdik ve sayardık. İTÜ'den ayrılacağı zaman odasında sohbet ettiğimiz bir gün "gitmeyin hocam" dediğimizde "bu şartlarda okulda kalmam çok zor çocuklar" demişti. Teknik altyapısına çok güvendiğimizden onun girtmesini istemiyorduk.Gelgelelim eğitimci kimliği pırıl pırıl olan Temel hocamız, eşinden 3-4 metre önde yürürdü okulda. İçerlerdik. Hoşumuza gitmezdi. İşte terlik o detayda gizli... Politik gereklilikten ötürü kendini gelişmiş gibi göstermiyorsunuzdur umarım hocam, yoksa bu ülkeye iyilik değil kötülük edersiniz...
Kibirden uzak ve oldukca alçakgönüllü bir röportaj olmuş. Bu tavır ve olgunluk karşısında umutluyum. Bazı hatalara rağmen Thy de bir gelişme olduğu inkar edilemez ve bunun mimarlarından biri olarak kişisel hatasını bu şekilde aktarması ve zaman içinde bireysel kimliğini gelişime açmasını ve kendisini yargılayabilmesini saygı ile karşılıyorum.

Havaalanında terliklerle çekilen fotoğraflarınız çok konuşuldu. En çok kime kızdınız o olayda?
Kendime çok kızdım. Çünkü sonuçta konumlanmanıza dikkat etmeniz gerekiyor. Sizin nasıl göründüğünüz önemli. Ama ‘tenkite açıkmısınız?’ diye sorarsınız. Tenkite açığım.

THY’ye Terlik Hava Yolları bile dendi. Aşırı olduğunu düşündünüzmü tepkinin?
Üzüldüm. Ağırlık merkezi nereye kayarsa biz oraya odaklanıyoruz. Ağırlık merkezi
benim kabahatime kaydığı için, yüzde 50’den fazlası bende olduğu için ben kendimi eleştirdim. Ama yine de biz onu yarara döndürdük. Sonra çok dikkat etmem gerektiğini öğrendim.

Bir de deve olayı var. Deveyi kesen dönemin Teknik Uçak Bakım Başkanı Şükrü Can nerede şimdi?
Şükrü benim sınıf arkadaşımdır. Olayın ardından yönetim karar verince ayrıldı bizden. Konuyu hatırlayınca tabii bir başka oluyorum.

Nasıl yani. Kızdığınız için mi?
Kızıyorum. Bizim için o hafta çok önemliydi. Eğer olmasaydı biz pazartesi günü dünyada her yerde ‘yükselen yıldız’ olarak haber olacaktık. Cuma günü Star Alliance’a giriş imzası atmıştık. Viyana’dan üyelerden bütün Genel Müdürleri buraya getirmiştim. 340 uçağımızı gelin gibi süsledik. Star Alliance logolarını yerleştirdik. Avusturya Havayolları’nın kuruluşunu kutlamak için Viyana’da olduğum genel müdürlerle birlikte
Türkiye’ye geldik. Burada toplandık. Cumartesi ve pazar günleri ben onları tek tek yolcu ettim. Ve bütün haber Türk Hava Yolları’nın ‘Raising Star’ olmasıydı. İnternette hep bu vardı. Ama pazartesi günü deve olayı oldu ve her tarafta ‘Camel’ konuşulmaya başlandı.

Candan Karlıtekin görevden ayrılma sebebi olarak direkt sizi işaret etti ve 'Uyuşamadık’ dedi. İpler nerede koptu?
Candan Bey’in söylediklerini gazeteden okudum. Ama kulaklarımla duymadım. Şunu
biliyorum: Şirketler ne zaman tek kişi ve tek fikir tarafından yönetilir ve o fikirde sağına soluna bakmazsa, o şirket batışa gidebilir. Yanlış anlamayın. Candan Bey ile
çok iyi bir check and balance vardır.

Yani aslında sizinle ilgili bir problem yokmu?
Ben tabii onunla ilgili bir yorum yapmak istemem. Ama bu şirket bu kadar iyi gittiyse benim payım olduğu kadar Candan Bey’in de payı vardır. Bilmem bu cevabı çok
siyasi mi buldunuz. Ama bilinen şekliyle cevap verdim.

Siz Tayyip Erdoğan’la Candan Bey de Abdullah Gül ile daha yakın olduğu için sorun çıktığı söylendi. Doğru mu?
Ben Candan Bey ile bir sorun yaşamadım. Biz çok eski arkadaşız. Hâlâ da görüşürüz.

Genel Müdür Yardımcısı kalsam ‘Benim hakkımdı’ demezdim

THY’de başlamanız nasıl oldu?
Üniversitede okurken uçak fakültesinde sadece 40 öğrenciydik. Birinci stajı okulda yaptık. İkinci stajı dışarıda bir kuruluşta, üçüncüyü de sektörde yapmak gerekiyordu. Üçüncü stajı da ya THY Teknik’te ya da Kayseri’de askeri bakım merkezinde yapabiliyorduk. THY beni almayınca ben Kayseri’ye gittim. 1 ay orada yurtta kaldım. Evden ilk kez böyle uzaklaştım.

Stajyer olarak girememişsiniz ama şimdi genel müdürsünüz. Bu atama nasıl oldu?
Üniversitedeyken THY’de çalışan öğrencilerim vardı. Ücretsiz danışmanlık yapıyordum. Yolcuya dair kısmı çok bilmezdim ama teknik kısmı iyi tanıyordum. Dönemin genel müdürüyle hem üniversiteden hem de Amerika’dan tanışıyordum. O beni teknik kısma çağırınca bildiğim yer olduğu için kabul ettim. 23 Mart 2003’de Teknikten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldum. Bu 2 yıl sürdü. Abdullah Bey ayrılınca -o zamanlar Maliye Bakanlığı’na bağlıydık- Ankara’daki büyüklerimiz beni uygun gördü. Genel müdür oldum.

Peki sizin dışınızda Genel Müdür Yardımcıları da vardı. Bozulan oldu mu? Bu iyi bir koltuk...
Sorumluluk da büyük ama. Bir kuruluşta ikinci adam olmak kolay. Birinci kişi olmak zor. Hem fırsat hem de sıkıntılar içeriyor. Bu soruyu ne kendime ne arkadaşlara sormadım. Ben Genel Müdür yardımcısı kalsaydım samimi söylüyorum ki ‘Benim hakkımdı‘ demezdim. Çünkü yöneticilik sırayla olmaz.

THY’DE FİRST CLASS UÇMAM

THY ile first class mı uçuyorsunuz?
Ben THY’de hiç first class uçmam. Satarız onu çünkü. Normalde business uçarız. Uçak çok dolu olursa ekonomi de uçuyorum. Ayrıca, olabildiğince yabancı havayollarıyla da uçup onların ne yaptığını izleriz. THY’de değil ama diğer havayollarında first class uçtuğum oldu. Ama yüzde 70 THY ile uçarım. First class’da genel doluluğumuz yüzde 50 civarında ama Hong Kong ve New York’da over booked’uz şu anda.

Tayyip Bey’in ilk sesinden etkilendim

Facebook’daki Temel Kotil siz misiniz?
Beğendiğiniz sayfalar içinde Recep Tayyip Erdoğan’ın sayfası var görünüyor da. Benim Facebook’da sayfam yok. Başbakanı Büyükşehir Belediyesi Başkanı iken tanıdım. Bana İiş teklif gelince makam odasında Erdoğan ile tanıştık. Odada loş bir ışık vardı. Ses tonu pozitif etkiliyor sizi. Tayyip Bey bana beklentilerini söyledi. O akşam etkilendim.
Geceyarısı şantiyeleri kontrol ederdi ve bizi motive ediyordu.

KAPSAMA ALANI 10 BİN SEFERLE DOYAR
THY çok hızlı büyürken kârlılığı da artıyor. Ama bir yerde duracak. O nokta neresi?
Teori durur diyor. Ama bunu size elma bahçeleriyle açıklayayım. Diyelim ki elma bahçeleriniz var. Elma ağaçlarını dikiyorsunuz, belirli bir süre sonra onlar büyüyüp
elma vermeye başlıyorlar. Siz de bundan para kazanıyorsunuz. Şirketler de böyle. Yatırım döneminden sonra elma yani kâr alıyorsunuz. Eğer o bahçeyle sınırlı kalırsanız, para kazanırsınız, hep mutlu olursunuz. Ama o kadar. Fakat elde ettiğiniz gelirle 1 bahçe, sonra bir bahçe daha alırsanız ve uğraşmaya karar verirseniz durmazsınız.

Peki siz nerelerde bahçe almayı düşünüyorsunuz? Bahçeden kasıt şirket alımları mı?
Bizim bahçeden kastımız sefer sayıları. Şirket alımlarıyla da büyür. Ama bu ancak organik büyüme durduğunda yapılması gereken bir büyüme şeklidir.

ORGANİK BÜYÜME DURMADAN

Yani böyle bir planınız yok mu?
Böyle bir ihtiyacımız yok şu anda. Opsiyonlara bakarız. Ama şu anda liste başı değil. Çünkü şu an organik büyümeyi sağlıyoruz. 2010 yılı sonu itibariyle kapsama alanı
olarak dünyada 9’uncuyuz. Sefer sayısında ise 25’inciyiz. Çok daha fazla sefer yapabiliriz. Bu kapsama alanı 5 bin değil 10 bin sefer sayısıyla doyuma ulaşır.

10 bin sefer planı var mı yani?
Teori bu noktaya kadar doyuma gelişmez diyor. Model çok basit. Bizim yönetim kurulundan geçen stratejimiz diagonal gitmek.

‘İSRAİL’DE DÜŞÜŞ BEKLEMİYORUZ’
İsrail’de yaşanan gerilim sonrasında geliş gidişlerde düşüş oldu mu? Sefer sayısı etkilenir mi?
Şu an hâlâ Tel Aviv’e 4 sefer yapıyoruz. Çoğunlukla yolcumuz yurtdışından gelip İstanbul üzerinden Tel Aviv’e gidiyor. Bu yüzden etkilenmesini beklemiyoruz.

Hostesler neden eskisi kadar güzel değil?
10 kişi başvuruyor. 1 kişi alıyoruz. Seçim metodumuz çok gelişti. Psikolojik test dahi yapıyoruz. Arkadaşların hepsi, bayan erkek çok cici. Ama tecrübeleri konusunda daha
çok kritik yapılıyor.

Barcelona gibi sponsorluklarınız sürecek mi? Sırada kim var?
Bugün sponsorluk yaptık yarın başka bir şey yaparız. Tek stratejimiz büyük markalarla yan yana durmak. Barcelona çok büyük bir takım. Yine Hollywood yıldızları da gelecek. Cin gibi fikir olması lazım. Tabii var. Ama açıklayamam..

Habertürk / Ayşegül Akyarlı Güven