SHGM ruhsat yönetmeliğini yayınladı

Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik:

SİVİL HAVA ULAŞIMINA AÇIK HAVAALANLARINDA YER ALAN

GAYRİSIHHİ İŞYERLERİ İÇİN İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA

RUHSATLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK (SHY-33A)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç

             MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, sivil hava ulaşımına açık havaalanları bünyesindeki gayrisıhhi işyerlerine verilecek işyeri açma ve çalışma ruhsatlarında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektir.

             Kapsam

             MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında yer alan gayrisıhhi işyerlerinin ruhsatlandırılması ve denetlenmesine ilişkin iş ve işlemleri kapsar.

             Dayanak

             MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Havacılık Kanunu, 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunu ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

             a) Bakan: Ulaştırma Bakanını,

             b) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,

             c) ÇED: Çevresel Etki Değerlendirmesini,

             ç) ECAC: Avrupa Sivil Havacılık Konferansını,

             d) Gayrisıhhi işyeri: Faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek işyerlerini,

             e) Genel Müdür: Sivil Havacılık Genel Müdürünü,

             f) Havaalanı işletmecisi: Havaalanı işletiminden sorumlu kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel tüzel kişileri,

             g) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,

             ğ) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı: SHGM tarafından bu Yönetmelik kapsamındaki gayrisıhhi işyerlerinin açılıp faaliyet göstermesi için verilen izni,

             h) SHGM: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,

             ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

             Yükümlülükler ve sorumluluklar

             MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren iş yerleri için diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşlarının ilgili mevzuatlarına göre verdikleri izin ve ruhsatlar ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

             (2) Bu Yönetmelik hükümlerine göre gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmış olunması, işyerinin faaliyeti ile ilgili mevzuatın zorunlu kıldığı diğer izin ruhsat tescil belgelerinin alınması gereğini ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İşyeri sahibi yapmış olduğu işin gereği ilgili mevzuata göre gerekli şartları hazırlama ve muhafaza etmekle sorumludur.

             Ana dosya

             MADDE 6 – (1) Havaalanında faaliyet gösteren işyerlerinin havaalanındaki konumlarının gösterildiği ve numaralandırıldığı bir vaziyet planı ile bu vaziyet planında numaralandırılan her bir işyeri için bu Yönetmeliğin Ek-3’ündeki bilgilerin yer aldığı bir ana dosyanın havaalanı işletmecisi tarafından SHGM’ye sunulması zorunludur.

             Ruhsat ücretleri

             MADDE 7 – (1) Gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ait bedeller SHGM tarafından yayımlanan ilgili hizmet tarifesiyle belirlenir.

             (2) Ruhsatının verildiği tarihten bir yıl sonrasına tekabül eden tarihe en az bir ay kala ruhsat sahibinin havaalanı işletmecisinden alacağı yazılı uygun görüşü ile birlikte SHGM’ye başvurarak temdit işlemi yaptırması zorunludur. Bu uygulama takip eden her yıl için tekrarlanır.  Temdit işlemi işyerinin yıl içerisinde ruhsat kapsamında olduğu aylar dikkate alınarak belirlenir.

             Elektronik cihazların ve seyrüsefer yardımcı cihazlarının olumsuz etkilemesi

             MADDE 8 – (1) Havaalanı sınırları içerisinde yer alan ve bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsatı bulunan işyerlerinde kullanılan malzemelerin havaalanı seyrüsefer ve elektronik sistemlerini olumsuz etkilediğinin havaalanı işletmecisi tarafından tespiti halinde, havaalanı işletmecisi tarafından SHGM’ye bildirimini müteakip SHGM tarafından işletmenin faaliyeti durdurulur. İşletmeden aykırılığın durumuna göre en fazla altmış güne kadar uygun bir süre içerisinde aykırılığın giderilmesi istenir. Verilen süre sonunda aksaklıklar giderilmediği takdirde verilen ruhsat iptal edilebilir.

             Sigorta

             MADDE 9 – (1) Gayrisıhhi işyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin üçüncü şahıslara verebileceği zararların tazmini için 3 üncü Şahıslar Mali Mesuliyet Sigortası yaptırmış olması ve sigorta poliçelerinin ruhsat başvurusu sırasında havaalanı işletmecisine sunması zorunludur.

             (2) Havaalanı işletmecisi, ilgili kurum ve kuruluşlar ile gerekli koordinasyonu sağlayarak ve uluslararası standartları da dikkate alarak sigorta alt limitlerini belirlemek ve bunu Bakanlığa bildirmek zorundadır. Havaalanı işletmecisi tarafından işyerlerinin sigorta ettirilmesi sağlanır.

             Eğitim

             MADDE 10 – (1) Gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatı alan işletmeciler, verdikleri hizmetlerin düzenli ve sürekli bir şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla, işyerinde çalışanlara faaliyetin niteliğine göre gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.

             Gayrisıhhi işyerleri

             MADDE 11 – (1) Gayrisıhhi işyerleri, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 sayılı listede yer alan işyerleridir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ruhsatlandırma İşlemleri

             Ruhsat başvurusu

             MADDE 12 – (1) SHGM’den bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan gayrisıhhi işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz.

             (2) Havaalanı işleticilerinin havaalanının işletiminde kullanılan araç, teçhizat ve sistemlerin bakım ve onarımı için kuracakları atölyeler ile havaalanı hizmet araçlarının yakıt ihtiyacı için kuracakları akaryakıt pompaları için bu Yönetmelik kapsamında gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması zorunlu değildir. Ancak bu tesisler ticari amaçla kullanılamaz.

             (3) Gayrisıhhi  işyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 sayılı başvuru formu ve bu başvuru formu ekinde belirtilen belgeler ile havaalanı işletmecisine başvurur.

             (4) 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamına giren yapılar için Çevre ve Orman  Bakanlığından alınacak "ÇED Olumlu" raporu veya "ÇED Gerekli Değildir" kararının başvuru sırasında havaalanı işletmecisine sunulur.

             (5) Ruhsat yenilenmesi, yeni işyeri açılması, ana dosyadaki bilgi ve belgelerde değişiklik olması gibi durumlarda havaalanı işletmecisince ana dosya güncellenerek değişen bölümler SHGM’ye sunulur.

             Ruhsat başvurusunun incelenmesi

             MADDE 13 – (1) Gayrisıhhi  işyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılan başvurular bu Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde havaalanı işletmecisince incelenerek inceleme sonucu ve uygun görüşü ile birlikte 6 ncı maddede belirtilen ana dosya havaalanı işletmecisi tarafından  SHGM’ye sunulur.

             (2) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusu için gerekli beyan ve belgelerin ruhsat başvurusunda bulunan gerçek veya tüzel kişiler tarafından eksiksiz olarak havaalanı işletmecisine verilmesini müteakip, başvuru formundaki beyan ve belgelere göre en geç onbeş gün içerisinde havaalanı işletmecisi tarafından ana dosya hazırlanarak SHGM’ye sunulur.

             (3) Havaalanı işletmecisi tarafından, gayrisıhhi işyerleri için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeler esas alınır.

             (4) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 sayılı listedeki işyerleri arasında yer alan katı atık ara transfer ve aktarma istasyonlarının 14/3/1991 tarihli ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile 24/6/2007 tarihli ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliğine uygun olarak, katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması konularında Çevre ve Orman Bakanlığından lisans almış olması zorunludur.

             Ruhsatın düzenlenmesi

             MADDE 14 – (1) 12 nci maddede belirtilen başvurulara ilişkin havaalanı işletmecisince hazırlanarak SHGM’ye sunulan ana dosya SHGM tarafından en geç otuz gün içerisinde değerlendirilir. Değerlendirme sonucu bu Yönetmelikteki hükümleri sağlayan işyerlerine SHGM tarafından bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 sayılı İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı düzenlenir.

             Bakım ve onarım  kuruluşlarında aranacak şartlar

             MADDE 15 – (1) Bakım ve onarım kuruluşları için aşağıda belirtilen şartlar aranır.

             a) Tesislerin her türlü planlı çalışmaya olanak verecek, özellikle hava koşullarına ve toza karşı koruma sağlayacak biçimde olması, atölyeler ile bakım bölümlerinin çevresel koşullar ve yapılan işlerden dolayı kirlenmelerini önlemek amacıyla uygun şekilde ayrılması,

             b) Tüm tesislerde yangına karşı gerekli önlemlerin alınması,

             c) Üs bakımı için yapılacak işin kapsamına göre yeterli büyüklükte bir hangarın mevcut olması ve hangar bakımı gerektiren bakımın tamamının hangar içinde yapılması,

             ç) Komponent bakımı için, planlı komponent bakımlarını yürütebilecek yeterli büyüklükte komponent atölyelerinin mevcut olması,

             d) Bakım ve kalite yönetimleri, planlama ve teknik kayıtlar için uygun bir ofis yerleşiminin sağlanması,

             e) Çalışma ortamının, havalandırma, topraklama, aydınlatma, sıcaklık, nem ve gürültü yönlerinden yapılan işe uygun ve personelin verimli çalışmasını sağlayacak şekilde olması,

             f) Sıcaklığın personelin gerekli işlemleri rahat bir şekilde tamamlamasına imkan verecek seviyede tutulması,

             g) Toz ve buna benzer maddelerin asgari seviyede tutulması ve hava aracı veya komponent yüzeyinde gözle görülebilir kirlilik seviyelerine ulaşmamasının sağlanması, eğer bu seviyelere ulaşılmış ise bu durumdan etkilenen sistemlerin uygun şartlar sağlanana kadar mühürlenmesi,

             ğ) Işıklandırmanın her türlü muayene ve bakımın etkin olarak tamamlanmasını sağlayacak seviyede tutulması,

             h) Gürültünün muayene yapan personelin dikkatini dağıtmamasının sağlanması, eğer gürültü düzeyinin kontrol edilmesi mümkün olmuyor ise bu personele yüksek gürültüden dolayı dikkat dağılımını engelleyecek uygun kişisel donanımın sağlanması,

             ı) Özel bir bakım işleminin bakım verilerinde belirtilen ve mevcut koşullardan farklı özel çevresel koşulları gerekli görmesi halinde bu özel koşulların sağlanması,

             i) Hat bakımdaki çalışma şartlarının bakım ve muayene işlemlerinin uygun olarak tamamlanmasını sağlayacak şekilde olması ve bu çalışma şartlarının sıcaklık, nem, dolu, kar, buz, rüzgâr, ışık, toz ve buna benzer maddeler bakımından uygunsuz duruma gelmesi halinde uygun şartlar sağlanana kadar tüm bakım ve muayenelerin ertelenmesi,

             j) Depolanan faal ve gayri faal komponentlerin, malzemelerin, alet ve ekipmanların ayrı yerlerde tutulması, depoların söz konusu malzemelerin bozulmasını ve zarar görmesini engelleyecek şekilde, imalatçı talimatlarına uygun ve güvenli olması ve depolama birimlerine girişin yetkili personel ile sınırlandırılması,

             k) Bina yüksekliklerinin havaalanı mania planlarına göre belirlenerek, havaalanı işletmecisinin de uygun görüşü alınarak inşa edilmesi.

             Bakım ve onarım  kuruluşlarına sorumlu müdür atanması

             MADDE 16 – (1) Bakım ve onarım kuruluşlarına atanacak olan sorumlu müdürlerin 17/7/2007 tarihli ve 26585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Onaylı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği (SHY145-01)’nde belirtilen niteliklere sahip olması gerekmektedir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Uygulama Esasları

             Ruhsatın işyerinde bulundurulması

             MADDE 17 – (1) Gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatının, işyerinde herkesin görebileceği bir yere asılması zorunludur.

             Bildirim

             MADDE 18 – (1) Havaalanı işletmecisi, SHGM tarafından verilen gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının örneklerini yenilendikçe bulundukları ilin sigorta il müdürlüğüne, ilgili ise vergi dairesine ve ticaret siciline göndermek ve gayrisıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatlarını gönderdiğini bir sonraki ayın sonuna kadar SHGM’ye bildirmek zorundadır.

             Sağlık koruma bandı

             MADDE 19 – (1) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 sayılı listede yer alan gayrisıhhi işyerleri için Sağlık Bakanlığının belirleyeceği mesafelerde sağlık koruma bandı  konulması havaalanı işletmecisinin sorumluluğundadır. Sağlık koruma bandı havaalanları sınırları dışında belirlenemez.

             (2) Havaalanı içerisinde yeni yapılacak yapılaşmalarda havaalanı müştemilatında yer alan itfaiye, akaryakıt gibi tesisler için  sağlık koruma bandı mesafesi planlama aşamasında havaalanı işletmecisi tarafından dikkate alınır.

             Çalışan personele yönelik hususlar

             MADDE 20 – (1) İşletmelerde yolcuya yönelik olarak çalışacak tüm personelin istihdam edildiği birime ve görevinin niteliğine uygun tek tip kıyafet giymesi ve personel tanıtma kartlarının görünür şekilde takılması zorunludur.

             Ruhsat değişikliği gerektiren haller

             MADDE 21 – (1) Ruhsatta belirtilen faaliyet konusu ve adresin değişmemesi kaydıyla işyerinin devredilmesi halinde, devralan kişinin başvurusu üzerine dosyadaki bilgi ve belgeler esas alınmak suretiyle yeni işletmeci adına tekrar ruhsat düzenlenir. Devir işlemini müteakip en geç bir ay içerisinde ruhsatın yenilenmesi için havaalanı işletmecisine başvurulması zorunludur. Havaalanı işletmecisi, gerekli incelemeleri yapmasını müteakip inceleme sonucu ve uygun görüşünü, daha önce SHGM’ye sunulmuş olan ana dosyaya ekler ve ana dosyadaki değişen bölümleri SHGM’ye sunar. SHGM tarafından bu Yönetmelik hükümlerini sağlayanların ruhsatları yenilenir.

             (2) İşyerinin faaliyet gösterdiği adresin, işletmenin faaliyet alanının, işyeri sahibinin ya da  işyerinin işleticisinin değişmesi halinde yeniden ruhsatlandırılması esastır. İşyeri sahibinin ölümü halinde, yeni ruhsat düzenlenmeksizin kanunî mirasçıları adına eski ruhsatın intibakı yapılır.

             (3) Ruhsatın yenilenmesi veya intibakı gereken hallerde, yenilenme veya intibakı gereken hali doğuran olayın meydana gelmesinden itibaren en geç üç ay içinde havaalanı işletmecisine müracaat edilmesi zorunludur. Bu süre mirasçılar için altı ay olarak uygulanır. Süresi içinde müracaat yapılmadığının havaalanı işletmecisince tespiti durumunda tespit tarihinden itibaren ilgilisine on beş günlük süre verilir. Bu süre sonunda ruhsat yenilenmediği veya intibak yaptırılmadığı hallerde havaalanı işletmecisi ruhsatın iptal edilmesi için SHGM’ye bildirimde bulunur ve SHGM tarafından gerekli incelemeleri müteakip ruhsat iptal edilir.

             Kira sözleşmesinin sona ermesi

             MADDE 22 – (1) Ruhsat sahibinin havaalanı işletmecisi ile yapmış olduğu kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda, SHGM tarafından verilmiş olan ruhsat iptal olur. Bu durumda, havaalanı işletmecisinin ana dosyada gerekli değişiklikleri yaparak SHGM’ye göndermesi zorunludur.

             Tesislerde yapılacak değişiklikler ve ilaveler

             MADDE 23 – (1) Gayrisıhhi işyerlerinde yapılacak değişiklik, ilave veya kirlilik yükünü artıracak herhangi tadilat, inşa veya değişiklik için işyeri sahipleri tarafından havaalanı işletmecisinin onayının alınması zorunludur. Havaalanı işletmecisi tesislerde yapılacak değişiklik ve ilaveleri on beş gün içerisinde SHGM’ye bildirir.

             Uluslararası ve ulusal gereklilikler

             MADDE 24 – (1) SHGM tarafından yapılan denetimlerde 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile ICAO ve ECAC tarafından belirlenen uluslararası kurallara aykırı durumlar nedeniyle uçuş emniyeti ve havacılık güvenliğini olumsuz etkileyen durumların, bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uyulmadığının, Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edildiğinin, ülke itibarının olumsuz etkilendiğinin ve yolcu haklarına aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi halinde işletmelerin faaliyeti durdurulur. SHGM tarafından ruhsat verilmiş olan işletmeci ve havaalanı işletmecisi aykırılıkların giderilmesinden sorumludur.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Denetleme, Sorumluluk ve Yaptırımlar

             Denetleme, sorumluluklar ve yaptırımlar

             MADDE 25 – (1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen gayrisıhhi işyerleri, SHGM ve havaalanı işletmecisi tarafından denetlenir. Yapılan denetimler sırasında mevzuata aykırı hususların tespiti halinde, işyeri sahiplerinin mevzuata aykırı hususları gidermesi için SHGM ve/veya  havaalanı işletmecisi tarafından aykırılığın durumuna göre en fazla altmış güne kadar uygun bir süre verilir.

             (2) Verilen süre içinde tespit edilen mevzuata aykırı hususlar giderilmediği takdirde işletmeciye 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yer alan yaptırımlar uygulanır. Takip eden denetimde mevzuata aykırı hususların giderilmediğinin tespiti durumunda ruhsat iptal edilebilir.

             (3) Ruhsatın verilmesinden sonra SHGM tarafından yapılacak denetim sonucunda toplum ve çevre sağlığı açısından zararlı olan işletmelerin faaliyeti, mevzuata aykırı hususlar giderilinceye kadar durdurulur.

             (4) 24 üncü maddede belirtilen uluslararası ve ulusal gerekliliklerin yerine getirilmemesi sonucu tespit edilen aykırılıkların giderilmesi için SHGM tarafından ruhsat verilmiş olan işletmeciye aykırılığın durumuna göre en fazla altmış güne kadar uygun bir süre verilir. Verilen süre sonunda işletmelerin mevzuata aykırı hususları gidermediğinin tespit edilmesi durumunda, SHGM tarafından ruhsat verilmiş olan işletmeciye bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuatta belirtilen yaptırımlar uygulanır ve ruhsat iptal edilebilir.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

             Düzenleme yetkisi

             MADDE 26 – (1) Genel Müdürlük bu Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde alt düzenleyici işlemler yapmaya yetkilidir.

             Mevcut işyerlerinin yeni şartlara uyumu

             GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma zorunluluğu olan işyerleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yıl içerisinde gerekli belge ve izinlerle birlikte ruhsat almak için havaalanı işletmecisine başvurmak zorundadır. Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyette bulunan işyerlerinin ruhsatlandırılmasında 13 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirlenen süre otuz gün olarak, 14 üncü maddenin birinci fıkrasında belirlenen süre kırk beş gün olarak uygulanır. 

             Yürürlük

             MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

             Yürütme

             MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.

EK-1

GAYRİSIHHİ İŞYERLERİ

             1- Havacılık Bakım Onarım ve/veya Modifikasyon Merkezi,

             2- Teknik Bakım ve/veya Onarım Birimleri,

             3- Lastik kaplama, tamir, bakım ve boyama gibi tesisler,

             4- Doğalgaz, petrokimya ve/veya kimyasal ürün depolama tesisleri,

             5- Petrol, doğal gaz ve kimyasalların taşındığı (10 km’den daha uzun ve 600 mm’den daha küçük çaplı borularla taşıma tesislerine ilişkin) boru hatları,

             6- Hava araçlarına yönelik akaryakıt satış, dolum ve depolama tesisleri,

             7- Kara taşıtlarına yönelik her nevi akaryakıt ve/veya LPG istasyonları,

             8- İkram kuruluşları da dahil her türlü yiyecek ve/veya içecek üretimi yapan tesisler,

             9- Hazır gıdaların ambalajlandığı tesisler,

             10- Katı atık ara transfer istasyonları, katı atık aktarma istasyonları,

             11- Her nevi hurda depoları, katı atık depolama tesisleri ile evsel ve endüstriyel katı atıklardan ham ve mamul madde üretimi konusunda faaliyet gösteren işletmeler (metal, kağıt, karton, pet, plastik, cam hurda ve atıkları kaynağından karışık toplayarak biriktiren, depolandığı yerden alınarak cinslerine göre ayrıştıran ve nakliye edilebilmesi için preslenen, preslenmiş hurdaların ayrı ayrı depolanarak sonra geri kazanım firmalarına gönderen tesis),

             12- Kara taşıtlarına yönelik bakım, servis ve/veya yıkama istasyonları,

             13- Havaalanı sınırları içinde kurulan kojenerasyon tesisleri.