"A380 prestij kaybediyor"

Dünya havacılık tarihinde üretilmiş en büyük dev kanatlı Airbus 380, gökyüzündeki yerini 2007'nin Ekim ayında almış, ilk resmi müşterisi Singapore Havayolları'ndan sonra Dubai merkezli Emirates ve Avustralya merkezli Qantas'a da teslimat gerçekleştirilmişti. A380'in 2 sene gecikmeli olarak piyasaya sürülmesi ciddi prestij kaybına sebep olmuştu. Ancak başarılı birkaç teslimat sonrası Boeing'in dört gözle beklenen yeni modeli B787 (Dreamliner) modelinde de gecikmeler başlayınca, üretici kuruluş prestijini yeniden tesis etmiş, aldığı sipariş sayısı artış trendine girmişti. 

A380 fiilen uçmaya başlayıncaya kadar, dünyanın en fazla yolcu taşıyan uçağı 70'li yılların başından beri 400'ün üzerindeki yolcu kapasitesiyle Boeing'in 747 modeliydi. Benim bu noktada ilgi çekici bulduğum husus, Boeing'in neden artık yaklaşık 40 sene boyunca pazarın en geniş gövdeli uçağı olan 747 segmentinden üretim planlamayıp aksine 200-330 koltuk kapasiteli yeni modeli Boeing787 modeline yatırım yaptığı idi.

Emirates'in yaşanan talep daralması nedeniyle New York-Dubai hattında hizmet veren A380 modelini, daha az koltuk kapasiteli Boeing 777 ile değiştirdiğini okuyunca, nedenini çok net anladım. Boeing, ekonomik kriz dönemlerinde çok koltuklu uçağın ticari anlamda çok daha riskli olduğunu biliyordu ve mevcut konjonktür de onları haklı çıkarıyor.

Ekonomik kriz nedeniyle şu aylarda A380 kullanıcısı olan havayolları bazı hatlarda zorlanmaya başladılar. Zira A380'in 550-800 koltukluk yolcu kapasitesi bulunuyor. Havayolu işletmeciliğinde doluluk oranı maksimize edildikçe koltuk maliyeti düştüğünden, bu model kullanıcılarının neden bugünlerde zorlandığını daha net anlayabiliriz. Bu arada A380 uçakları ile ilgili olarak havayollarından teknik sorunlar yaşandığına dair bilgiler geldiğinin de altını çizmek gerekiyor. 

EN FAZLA SİPARİŞ    ORTA VE UZAKDOĞU'DAN

İş planına uygunluk, coğrafi ve finansal nedenlerden dolayı dev kanatlının ilk siparişi Singapore Havayolları'ndan alınmıştı. Sipariş veren havayolları listesine Ortadoğulu Emirates, Etihad, Katar havayolları ile Qantas, Thai, Virgin Atlantic, Lufthansa, Airfrance, British Airways, Korean, Malaysia, Kingfisher ve China Southern eklendi. Bu havayollarının ortak özellikleri, dünyanın en büyük hub havalimanlarını seçmiş olmaları ve ana iş segmentlerinin uzun mesafe ağırlıklı olması. 

Şu ana kadar toplam 198 sipariş almış olan modelin sadece 13'ü kullanıcılarına teslim edilmiş durumda. Emirates'in toplam 58 sipariş ile dikkat çektiği listede, Ortadoğu merkezli havayolları toplam siparişin   yüzde 38'lik bölümünü teslim alacak. Son aylarda yaşanan ekonomik kriz/daralma finansal olarak Ortadoğu'yu çok negatif etkilediği için bu siparişlerde iptal öngörmek için Einstein olmaya gerek yok!

Bu nedenle Emirates'in New York gibi slot makinesi sayılabilecek bir uçuş noktasından A380 modelini çekerek yerine daha az koltuk kapasiteli Boeing777 modelini seçmesini çok önemli buluyorum. Sanırım Airbus üst yönetimi de son aylarda A380 programının beklenen başarının altında kalabileceğini gördüğü için Boieng'in yeni modeli 787'nin muadil rakibi olan A350 XWB modeline ağırlık vermeye başladı.

AKŞAM / Tolga TURGUT