Boeing mi? Airbus mı? Yerli uçak mı?
Merhaba,
Airporthaber'in sayın okurları... Sektörümüzün önde gelen derneklerinden UTED'in bir organizasyonunda Ali KIDIK Bey'in , Airporthaber'de yazı teklifine "evet" ile başlayan süreç sonunda bugün ilk yazımla sizlerleyim.
Havacılık sektörünün hukuk ve teknik başta olmak üzere farklı konuları ile nadiren de diğer konuları üzerine yazılarımı 15 günde bir sizlerle paylaşacağım.
Yazıya bir soruyla başlayayım... Tercihiniz Boeing mi Airbus mı?
Cevaplarınız meslek grubunuza uygun olarak farklılık gösterecek ve her meslek grubu kendi açısından olaya bakacaktır ,Boeing / Airbus farklılığından bahsetmeden önce benzerliklerine baksak pek çok özelliğinin aynı olduğunu göreceğiz. Her iki uçak hidrolik sistemleri 3000 psi , elektrik sistemleri 115 ac , motorları aynı marka ( cfm,rolls royce ,pw..) , lastikleri aynı marka,…, vb.
Hatta bu benzerlik tarihsel olarak da paralel oldu ve olacaktır. Örneğin düne kadar 3000 psi olan hidroilk sistem basıncı A380'de 5000 psi'ya yükseltilmiştir.
Tahmin edin lütfen acaba Boeing 787’de durum nedir ? Evet B787'de hidrolik sistem basıncı artık 5000 psi'dır.Yine düne kadar IDG sisteminden beslenen Airbus elektrik devreleri A 380 ile beraber VFG ile beslenmeye başlamıştır. Evet doğru düşünüyorsunuz
B787'de IDG yerine VFG teknolojisine geçmiştir. Bu örnekler "n" sayıda olabilir.
Siz değerli okuların çok vaktini almamak ve yazıyı makul uzunlukta tutmak için kısa kesiyorum.
Örneklerden anlaşılacağı üzere hem Boeing hem Airbus teknolojisi temelde paralel gitmektedir.
Bununla birlikte iki uçağın tamamen aynı olduğunu söylemek mümkün değildir. Örnek olarak;
ülkemizde yaygın olan iki muadil uçaktan Boeing 737 ve Airbus 320 sadece kargo kapıları açısından değerlendirirsek Boeing 737 kargo kapısı bakımı teknik personel için Airbus 320 kargo kapısından daha kolaydır. Bununla beraber yer hizmetleri açısından 737 kargo kapısı nedeniyle sadece "bulk" yüklemeye müsaade ederken, Airbus 320 kargosuna ""uld" yükleme yapılabilmektedir.
Haliyle Boeing mi ? Airbus mı ? sorusuna verilecek cevap, ‘Niçin sormuştunuz’ olabillir!
Biraz da Boeing üzerinden imalatlarının yerlilik durumuna bakalım.
Boeing % 100 Amerikan malı bir uçak mı ?
Cevaplarınızın farklı olacağını tahmin ediyorum. Evet'ler kadar hayır'lar da olmalı.
Genel düşüncenin aksine Boeing uçaklarının komponent bazında yarıdan fazlası Amerika dışındaki ülkelerin imalatı. Fikir sahibi olmak ve hangi parçaların hangi ülkeler / firmalar tarafından üretildiğini görmek için örnek olarak 787 imalatı...
Listeye baktığınızda şaşıracağınızı tahmin ediyorum. Kore'den İtalya'ya, isveç'ten Fransa'ya pek çok ülke var. Peki Boeing ne yapıyor derseniz? Boeing uçak imalatı için kendi rolünü de yazmış:
"Work statement of Boeing : Airplane development, integration, final assembly, program leadership"
Yukarda Boeing için yazdıklarımı küçük farklar ile Airbus için de düşünebilirsiniz.
Görüldüğü üzere imalatçı, geliştirme ,entegrasyon ve bütüne hakimiyet ile işi bitiriyor.
Dengeli satın alma politikası ile hiçbir üreticiyi tekel konumuna getirmiyor.
Motoru da, lastiği de , hepsini de ben üreteyim gibi projeyi daha baştan öldürecek tutarsızlıklara prim vermiyor.
Aynı, evreni yaratanın atmosfer basıncı ile ciğerlerimizi , fotonlarla retinayı uyumlu yarattığı gibi uçak yapan firma da bütünün parçalarının uyumunu gözeterek işi tamamlıyor.
Zaten başka bir şey yapmasına gerek yok. Herşeyi yapmaya çalışan firmaların hali ortada.
Ülkemizde yerli uçak yapımı ile ilgili çalışmaların başlamış olması sevindirici. Bununla birlikte % 100 yerliden kastın mecazi olduğunu ve kendi markamız ile ülkemizde üretilecek bir uçak olduğunu düşünüyoruz yoksa gerçek manada % 100 yerli uçak günümüz dünyasında ekonomik olamaz ve ekonomik olmayan da yaşamaz.
Bu vesile ile bir anımı paylaşayım, Airbus'ın bir etkinliğinde Airbus uçaklarının, Fransız üretimi Mirage savaş uçakları eşliğinde yaptığı gösteriyi Airbus Genel Müdür Yardımcısı Kaptan Jean Roy ile birlikte izlemiş ve gözlerindeki gurura gıpta edip, “Allahım bizlere de kendi üretimimiz olan savaş uçaklarımızın eşliğinde uçacak kendi yolcu uçaklarımızı göster " diye dua etmiştim.
Aynı Airbus yöneticisinin yanından geçtiği servis personelinin “ good morning” hitabını birkaç adım sonra farkedip geri dönüp personele karşılık vermesi çok güzel bir tevazu ve nezaket örneği olarak aklımda kaldı. Bizde de bu kalibrede insanlar var. bununla birlikte nezaketten uzak insan sayısı da maalesef az değil.
Umarım, kendi uçağını hatta büyük ülke olmamın bir şartı olan uçak gemisini kendimiz yaparız. Bütün bunlar güçlü ülke ile mümkün çünkü bir uçak projesi onlarca milyar dolar maliyet getiriyor.
15 gün sonra yayınlamayı planladığım yazının konusu - başka özel bir konu araya girmezse- teknik personel olarak uçuşa katılanların emeklilik haklarında olabilecek iyileştirme ile ilgili olacaktır.
Saygılarımla.
Av.Erdal GÜLMEZ
Yazar Hakkında :
1971 Sivas doğumluyum, Motor Meslek Lisesi , Anadolu Üni. Havacılık MYO,Ankara Üni.Hukuk Fakültesi mezunuyum. Evli ve bir çocuk babasıyım.
Havacılık Sektörü : 1996-2000 THY Hat Bakım / Uçuş Teknisyeni, 2001-2005 Eğitmen , 2006 Eğitim Şefi , 2006 -2011 Eğitim Müdürü olarak çalıştım. 1 Nisan 2011'de emekli oldum. 14 Nisan 2011 tarihinde avukatlığa başladım. 6 Mayıs 2011 tarihinden itibaren de havacılık ile ilgili bir şirketin yönetiminde yer almaktayım.
Yorumlar Tüm Yorumlar (39)