Uzun yolculuklarda ne yapılmalı?

 Uzun yolculuklarda bol sıvı tüketin, yürüyün

Uzun uçak yolculuklarında veya sonrasında görülebilen akciğer embolisine karşı birkaç önerimiz var. Yolculuk sırasında pıhtı oluşmasının önlenmesi için en azından saat başı beşer dakika yürüyün.

Yolculuk öncesinden başlayarak bol sıvı tüketmek de bir diğer önlem. Bir hatırlatma daha: uçak yolculuklarına göre daha seyrek de olsa özellikle dört saati aşan otomobil, otobüs, tren yolculuklarında da pıhtı atma olasılığı artar. Uçuş için alınması gerekli tüm önlemler, uzun yolculuğa çıkacak herkes için gerekli.

Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. İlkay Keskinel’in verdiği bilgiye göre, uzun uçak yolculuklarında pıhtılaşma görülebileceği ilk olarak 1951 yılında ortaya kondu. 1977’de soruna “ekonomi sınıfı sendromu” adı verildi. Ekonomi sınıfı koltukların arasındaki mesafe daha kısıtlı olduğundan yolcuların hareketi daha zor. Pıhtılaşmadan mustarip her beş hastadan biri, yakın zamanda yolculuk yaptığını söylüyor. Yolculuk sırasında hareketsiz kalmak, kabin içi basıncının aşırı kuru olması ve alkol/kafeinli içecekler gibi idrar söktürücülerle kanın yoğunlaşması pıhtı oluşumuna zemin hazırlar. Düşük hava basıncı ve uçak iç ortamında havanın sürekli sirküle etmesinden kaynaklanan oksijen azlığı da buna katkıda bulunur.

Kan hücrelerinin damar içinde göllenmesiyle birikerek pıhtı oluşturması anlamına gelen “tromboz”, nadiren de olsa ölümle dahi sonuçlanabilen ciddi bir tıbbi durum. Bu pıhtı yüzeyel damarlarda olduğunda, damar boyunca kızarıklık, ağrı ve hassasiyete yol açar. Derin damarlarda olduğunda ise hiç belirti vermeyebilir. Pıhtının kasların arasında seyreden ve cilt yüzeyinden görülmeyen derin damarlarda olması, “derin ven trombozu” olarak isimlendirilir. Bu tür pıhtılar en çok ayak bileği ve diz arasındaki damarlarda görülür. Damar duvarına yapışık olan pıhtının koparak kan dolaşımına karışmasına ise “emboli” adı verilir. Kopan pıhtı ulaştığı organa göre farklı belirtilere yol açar. Özellikle pıhtının akciğerlere ulaşması sorun yaratıyor. Bu durumda ani nefes darlığı, öksürük, ağızdan kan gelmesi ve göğüs/sırt ağrısı gibi belirtiler görülebilir. Zamanında tanı koyulmaz ve tedavi uygulanmazsa, akciğer embolisi,
ölümle bile sonuçlanabilir.

Risk faktörleri

Pıhtı oluşumu, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülüyor. Riski artıran diğer faktörlerse şunlar: · Doğuştan pıhtılaşma bozukluğu · Yeni ameliyat geçirmiş olmak · Hamilelik · Doğum kontrol hapı kullanmak · Uzun süreli hareketsizlik · Travma · Kanser · Kalp yetmezliği · Aşırı kilo · Çok uzun boylu olmak · İleri yaş · Sigara

Önlem alın

· Yolculuk sırasında sık sık hareket edin
· Yola çıkmadan su içmeye başlayın, her 5 saat için en az bir litre su için · Alkol, çay, kahveden uzak durun · Dar giysi giymeyin
· Uzun süre bacak bacak üzerine atarak oturmayın · Varis çorabı giyin. (Şeker hastaları, atardamar sorunu olanlar bu tür çorapları doktora danışıp kullanmalı) · Uyku ilacı, kişiyi hareketsiz bırakacağı için önerilmiyor
· Bacağınızı sarkıtmayın, yukarıda tutun
· Pıhtı riski yüksek hastalar doktor gerekli görürse kan sulandırıcı ilaçlar da kullanılabilir.

Meduse ERŞAN
HÜRRİYET