Petrol ucuzladı uçuş fiyatları arttı

Petrol fiyatları son 1 yılda TL bazında yüzde 25 ucuzladı, ancak bu dönemde uçak biletine indirim yapılmadığı gibi fiyat yüzde 1 de arttı.5 aylık ortalama uçak bileti fiyatı 300.8 TL oldu. Şirketler kur zararını petrol düşüşü ile kapattı. Tüketicinin indirim umudu ise havada kaldı.

Dünyada petrol fiyatları son 1 yılda düşüş eğilimini sürdürdü. Haziran 2014’te 114.8 dolar olan petrol fiyatı Haziran 2015’te 64 dolara geriledi. Ancak petrolü dolarla alan Türkiye’ye bu düşüş bire bir yansımadı, aynı dönemde doların 2.10 TL’den 2.80 TL’ye yükselmesinin etkisiyle TL bazında petrol fiyatları 239 TL’den 179 TL’ye geriledi. Yani TL bazında yüzde 25’lik bir düşüş yaşandı. Maliyetlerinin yüzde 40’ı akaryakıt olan havayolu şirketleri ise bu düşüşü bilet fiyatlarına henüz yansıtmadı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ortalama uçak bileti fiyatlarına göre, 1 yıl önce 309 TL olan fiyat 312 TL’ye çıktı. Bir başka deyişle, akaryakıt maliyet düşüşü tüketiciye indirim olarak dönmediği gibi, bilet fiyatları yüzde 1 zamlandı. 5 ayda ortalama uçak bileti fiyatı 300.8 TL oldu.

DAHA ÇOK UÇUŞA DAHA AZ FATURA

Sektörün tümü için geçerli olan bu maliyet düşüşünü, şirket bazında da görmek mümkün. Örneğin, pazar lideri olan THY’nin ilk çeyrek sonuçlarına göre, uçuş sayısı 93 bin 844’ten 97 bin 493’e yükseldi. Bu artışa karşılık, şirketin akaryakıt giderleri 1 milyar 965 milyon TL’den 1 milyar 774 milyon TL’ye geriledi. Yani, daha çok uçuşa rağmen daha az akaryakıt faturası ödedi. Bu hesapla, uçuş başına akaryakıt gideri 20 bin 943 TL’den 18 bin 197 TL’ye geriledi ve uçuş başına 2 bin 746 TL’lik akaryakıt gideri düşüşü sağlandı. Bu düşüş, şirketin kâr-zarar dengesine de etki yaptı. THY, ilk çeyrek kârını 103 milyon dolardan 70 milyon dolara düşürdü. Alt kalemlere bakıldığında, bu düşüşte akaryakıt giderindeki 242 milyon dolarlık artının etkili olduğu göze çarptı. Akaryakıtın toplam giderler içerisinde aldığı pay da yüzde 36.7’den yüzde 31.5’e geriledi. Benzer şekilde, Pegasus Havayolları’nın da akaryakıt gideri 240 milyon TL’den 227 milyona düştü.

YAZ AYLARINDA DÜŞÜŞ SÖZÜ VERMİŞLERDİ

Petrol fiyatlarının düşmesi üzerine havayolu şirketleri, düşüşün bilet fiyatlarına yaz aylarında yansıyacağı sözü vermişlerdi. THY Genel Müdürü Temel Kotil, havayolu şirketlerinin giderinin yüzde 10 düşeceğini, bunun fiyatlara yansıyacağını dile getirmişti. Benzer şekilde, Pegasus Havayolları Başkanı Ali Sabancı ve Atlas Global Başkanı Murat Ersoy da, 2014 sonunda yaptığı açıklamalarda petrol fiyatlarında düşüşün bilet fiyatlarına ‘birkaç ay içerisinde’ yansıyacağını kaydetmişti. Şimdi gözler şirketlerin yaz aylarında bilet fiyatlarında uygulayacağı stratejilerde değişikliğe gidip gitmeyeceğinde.

YOLCU FİYAT DİNLEMEDİ 63.4 MİLYON KİŞİ UÇTU

Bilet fiyatları, yolcuların havayolu iştahını kesmedi. Geçen yılın ilk 5 ayında 58.7 milyon olan yolcu sayısı bu yılın aynı dönemde 63.4 milyona yükseldi. Yani yüzde 8 yükseldi. Hatta bu artış yurt içi hatlarda daha yüksek gerçekleşti. Geçen yıl 33.2 milyon olan yurt içi hatlarda uçan yolcu sayısı 36.7 milyona yükseldi. İç hatlarda uçan yolcu sayısı yüzde 10.7 artmış oldu. Yurt dışı hatlarda uçan yolcu sayısı da yüzde 4.4 yükselerek 26 milyonu aştı. 

EURO ZORA SOKUNCA BİLETLER $’A DÖNDÜ

Havayolları şirketleri; ağırlıklı akaryakıttan oluşan giderlerinde dolara, gelirlerinde ise Euro’ya duyarlı olunca ücretlendirme politikalarında değişikliğe gitti. Son 1 yılda Euro’nun dolara karşı değer kaybetmesi sonucunda bilançoları olumsuz etkilenen havayolu şirketleri yurtdışı bilet ücretlendirmesinde Euro yerine doları baz almaya başladı. Son olarak Pegasus Havayolları, 1 Temmuz itibarıyla toplam gelirlerinin yüzde 13’üne tekabül eden Türkiye çıkışlı yurtdışı bilet satışlarında fiyatları dolarla belirleyeceğini açıkladı. Daha önce THY de, benzer bir gerekçeyle Euro yerine dolarla ücretlendirme yapacağını açıklamıştı.

DÜNYA DA %5 İNDİRİM BEKLİYOR

Petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle dünya da uçak bileti fiyatlarında indirim bekliyor. IATA, yaptığı açıklamada, petrol fiyatlarının 110 dolarlardan 65 dolarlara gerilemesinin dünyada bilet fiyatlarında yüzde 5 indirim anlamına geleceğini söylemişti.

OTOBÜS FİRMALARI YÜZDE 7.3 ZAM YAPTI

Petrol fiyatlarındaki düşüşü bilet fiyatlarına yansıtmayan bir diğer kesim de otobüs şirketleri oldu. Şehirlerarası yolculuk yapan otobüs şirketleri, biletlerine son 1 yılda yüzde 7.3 zam yaptı. Mayıs 2014’te ortalama otobüs bileti fiyatı 41.99 TL iken bu rakam Mayıs 2015’te 45.07 TL’ye yükseldi.

(Meltem Ersoy / HT Gazete)