Lefkoşa 'Hayalet' Havaalanı

Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nı çok farklı duygularla gezdim. Aktif günlerinde cıvıl cıvıl olan terminal binasına hala kurşun izleri taşıyan kırık camlardan baktım. Belli ki uzun süredir terminal binasının içi ellenmemiş. Güvercinler uçuşuyor. Güvercinler çatısını değil içini yuva yapmış... Cyprus Airways'in Tirdent model uçağı, yağmalanmış ev gibi.. Bana savaşı değil, ganimetçiliği çağrıştırdı.

Bir çözümde Lefkoşa Uluslararası Havaalanı yeniden hizmete girer mi? Bence çok zor. Anlaşma olursa Ercan, sadece Kuzey Kıbrıs'ın değil, Güney Lefkoşa ve yakın çevresinin de gereksinimlerini karşılar. Larnaka ve Baf Havaalanlarının varlığı da düşünülünce lefkoşa Uluslararası Havaalanı kolay kolay kullanım için akla gelmeyeceğe benziyor

Lefkoşa Uluslararası Havaalanı.

1974 öncesi yaşı yaşı 13-15'in üzerinde olan ve Lefkoşa civarlarında yaşayan pek çok Kıbrıslı Türk için özel bir çekim merkezi olan bir havalanı.

Tam otuz altı yıl sonra şimdi hayalet bir havaalanı olarak yerinde duran Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nı yakından görme şansı buldum.

BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer'le görüşmemiz vardı. Dominik'li BM Sözcüsü Jose Luis Diaz'da görüşme sonrası kullanım dışı Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nı görmek istediğimizi söyledik. İkilemsiz “Tamam” dedi.

Downer'le görüşmemizin gerçekleştiği mekanla havaalanı çok yakındı.

Jose Luis Diaz önde kendi arabasıyla yol gösterdi biz onu izleyip güney-batı tarafından bir zamanlar uçakların kullandığı aprondan Lefkoşa Uluslararası -Hayalet- Havaalanı'na ulaştık.

***

Uçakla ilk yurt dışı yolculuğumu 1973 yılında bu alandan yapmıştım.

Çek Havayollarına ait uçakla Lefkoşa'dan Parga'a, oradan da Londra'ya uçmuştum. O günü dün gibi anımsarım.

O günün şartlarında Lefkoşa Uluslararası Havaalanı, dünyaya açılan modern bir pencere gibiydi.

Yanlış anımsamıyorsan otomatik açılıp kapanan ilk kapıyı oarada görmüştüm.

***

Şimdi hayalet bir görünüme sahip ara bölgedeki Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'yla ilgili önemli kilometre taşlarına baktığımız zaman sanki de Kıbrıs'ta yaşananların benzerleri var gibidir.

Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nın tarihi Kıbrıs'ın tarihidir demek yanlış olmaz.

1930'larda İngiliz Kraliyet Hava Kuvveleri (RAF) tarfından kullanılmaya başlanmış.

Pist 1939'da Shell Kumpanyası ve  Pierides & Michaelides şirketi tarafından yapıldı. Misrair şirketi de dört motorlu DH 86 model uçaklara servis vermiş...

İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan Bombardıman uçakları Romanya'daki Ploieşti petrol yataklarını bombalama sonrası Lefkoşa'da RAF'a ait  ve o dönemde genişletilmiş pisti kullandı.

Savaş sonrası 1948'dan başlayarak BOAC, Cyprus Airways ve MEA, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'ndan tarifeli uçuşları başlatmış.

Tabii insanın aklına o döndem havalanının alt yapısı da geliyor. O yıllarda terminal, gümrük, muhaceret, sivil havacılık, hava trafik hizmetlerinin tümü barakalarda veriliyordu.

1949'da 50 bin pound harcanarak ilk terminal binası yapıldı. İnşaatı bugünkü karşılığı Planlama İnşaat Dairesi olan birim gerçekleştirdi.

1959'da hem bina hem de apron genişletildi ve o hali 1968 yılına kadar değişmedi.

1966 yılında RAF tümüyle bölgeden ayrıldı. Şu an hayalet şeklinde duran terminal binası, mimarı projesi Alman Dorch-Gehrmann of Wiesbaden firması tarafından gerçekleştirildikten sonra inşası şu an da Güney Kıbrıs'ın en büyük müteahhitlik şirketi olan Cybarco tarafından yapılıp, 27 Mart 1968'da devreye girdi.  Bir milyon 100 bin Kıbrıs Lirası'na mal olan yeni terminal aynı anda 800 yolcuya hizmet verebilirken apronda da 11 uçağa yer vardı.

***

Havalanlarının geçmişi irdelenirken kazalar da mutlaka not edilir.

Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nın sicilindeki ilk iki olay bombalamadır. 3 Mart 1956'da İngiltere'ye uçmak için son hazırlıkları yapılan Handley Page Hermes uçağı zaman ayarlı bir bombalı saldırı yaşadı. Saldırı anında uçaktaki 68 yolcudan ölen ve yaralanan olmadı.

27 Nisan 1956'da RAF'a ait Douglas Dakota uçağı EOKA'cıların bombalı saldırısıyla imha edildi.

Lefkoşa Uluslarası Havaalanı'nda en büyük ölümlü uçak kazası 20 Nisan 1967'de yaşandı. Bristol Britannia uçağı kötü hava koşulları nedediyle iniş anında yere çakıldı, 126 kişi yaşamını kaybetti.

29 Ocak 1973'te Mısır Havayolları'na ait Ilyushin I1-18 uçağı Beşparmak dağlarına düştü. Yedisi mürettebat, 37 kişi öldü.

29 Ağustos 1973'te Şam'dan gelip Lefkoşa'dan da yolcularını alıp Prag'a gidecek olan Çek Hava Yolları'na ait Tupelov TU- 104 uçağı iniş sırasından pistin sonunda pistten tarlayan çıktı. Uçak hala orada duruyor.

... Çeşitli bilgi kaynakları Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nda uçaklarla ilgili kazaları paylaşırken 20 Temmuz 1974'te Türkiye'nin müdahalesi sırasında Cyprus Airways 'e ait boş Hawker- Siddeley ve Tirdent model iki uçağın Türk savaş uçakları tarafından tahrip edilmesi de bilgilere aktarılıyor.

***

Lefkoşa Uluslararası Havaalanı'nı çok farklı duygularla gezdim. Aktif günlerinde cıvıl cıvıl olan terminal binasına hala kurşun izleri taşıyan kırık camlardan baktım. Belli ki uzun süredir terminal binasının içi ellenmemiş. Güvercinler uçuşuyor. Güvercinler çatısını değil içini yuva yapmış... Cyprus Airways'in Tirdent model uçağı, yağmalanmış ev gibi.. Bana savaşı değil, ganimetçiliği çağrıştırdı.

Bir çözümde Lefkoşa Uluslararası Havaalanı yeniden hizmete girer mi? Bence çok zor. Anlaşma olursa Ercan, sadece Kuzey Kıbrıs'ın değil, Güney Lefkoşa ve yakın çevresinin de gereksinimlerini karşılar. Larnaka ve Baf Havaalanlarının varlığı da düşünülünce lefkoşa Uluslararası Havaalanı kolay kolay kullanım için akla gelmeyeceğe benziyor. Belki hava sporları için kullanılır...

Günün sözü:
Savaşın izleri, çok şey anlatır

Hasan HASTÜRER
KIBRIS POSTASI