ABD'den F-35 için satış çabası

İsviçre hükümeti, savaş uçağı almak için harekete geçti. Ancak ülkede tedarik edilecek uçak ile ilgili bir tartışma mevcut.

Bu jetlerin kimden alınacağı hala bir muamma. İsviçre Federal Konsey'i bu yaza kadar hangi savaş uçağını satın alacağına karar verecek.

Seçenekler arasında, Fransız Rafale, Avrupa ortak üretim uçağı Eurofighter, ABD'li Boeing firmasından F/A-18 Super Hornet ve yine Amerikan Lockheed Martin'den F-35 uçakları yer alıyor.

Der Bund'un haberine göre; İsviçreli vekiller F-35'lerin "ABD kontrolünde olduğunu" iddia ediyor ve bu jetlerin alınmasına karşı çıkıyor.

Bu konu hakkında açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanlığı ise, "Uçaklar sadece İsviçre'nin olacak, ABD kontrol etmeyecek" diyerek endişeleri gidermeye çalışıyor.

Dışişleri yetkilisi Laura Cressey, "Uçaklarda kara kutu veya acil kapatma anahtarı gibi bir şey yok. ABD hükümeti veya şirket, bu uçakları uzaktan kontrol edemez ve operasyonlarını etkileyemez" dedi.

ALIS YAZILIMI TARTIŞMA KONUSU

Amerikalı yetkililer "uçakları uzak kontrol etmiyoruz" dese de ALIS yazılımı konusunda ciddi bir tartışma var.

Washington, ilk günden beri büyük tartışma konusu olan ALIS yazılımıyla, başka ülkelere sattığı F-35'i uzaktan izleyip Lockheed Martin'in Texas'taki ana bilgisayarına kaydetme imkanına sahip oluyor. ABD böylelikle, jetlerin çıkarına ters bir amaçla kullanıldığına hükmederse, anında uzaktan müdahale ediyor.

Son olarak bu konu hakkındaki endişelerini Singapur dile getirdi. F-35'lerin önemli üstün özellikleri olduğunu belirten Savunma Bakanlığı raporunda, ALIS yazılımından da bahsedildi.

Raporda, F-35'leri alan ülkenin ABD ile bir kriz yaşaması halinde, bu yazılıma yerel erişimi sağlamaya devam etmesinin Washington'ın insafına kalacağı kaydedilerek, "ALIS olmadan uçaklar sadece 30 gün operasyonel kalabilir. Böylelikle uçaklar er ya da geç kullanılamaz hale gelir" denildi.

ALIS SİSTEMİ NEDİR?

Autonomic Logistics Information System (ALIS) yani Otonom Lojistik Bilgi Sistemi, bu uçakların ABD'ye bağımlı hale gelmesini sağlayan bir yazılım. Her ne kadar Washington bu sistemi dünyaya, "Çeşitli kaynaklarda F-35 savaş uçaklarının harbe hazır halde kalmalarını sağlayacak gerekli lojistik hattın ve yedek parça temininin, dünya geneline yayılmış bir internet ağı ile otonom şekilde oluşturulmasını sağlamak" gibi uzun ve karmaşık bir cümleyle anlatsa da işin aslı öyle değil. Bu sistem devrede olduğu sürece, F-35'leri ABD'nin çıkarlarına ters bir amaçla kullanma imkanınız oldukça düşük. Bu sistem ABD için o kadar değerli ki geliştirilmesi için paradan kaçınılmıyor. ALIS sistemi, F-35 için 16.7 milyar dolar gibi astronomik bir faturaya sahip. (Haber7)