40 YIL ÖNCE GÖMÜLEN UÇAK YENİDEN GÜNDEMDE

1974 Harekâtı sırasında, Yunanistan’ın gönderdiği komandoları taşıyan NORATLAS tipi askeri nakliye uçaklarından birinin, 22 Temmuz’da Lefkoşa Havaalanı’ndaki çarpışmalar sırasında “dost (Rumların) ateşiyle” düşürülmesi ve içindekilerle birlikte gömülmesi olayı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) talebi üzerine yeniden gündeme geldi.

Yunan Askeri Mezarlığı’nda kazı yapılacak

Kayıp Şahıslar Komitesi’nin Yunan Askeri mezarlığında kazı yaparak, 22 Temmuz 1974’te düşürülen Yunan askeri nakliye uçağı ile birlikte gömülen Yunan komandoların kemiklerini arayacağı haber verildi.

Fileleftheros gazetesi, Rum Bakanlar Kurulu’nun AİHM’in talebi üzerine geçen şubat ayında, Yunan Askeri Mezarlığı’nda kazı yapılarak, mezarlıkta gömülü NORATLAS yolcusu Yunan komando olup olmadığının saptanmasına karar verdiğini yazdı ve Kayıp Şahıslar Komitesi’nin Rum Milli Muhafız Ordusu’ndan (RMMO) Yunan askeri nakliye uçağı ile ilgili elindeki bütün verileri vermesini istediğini yazdı.

Komitenin RMMO’dan özellikle, elinde varsa NORATLAS’ın tam gömüldüğü yeri gösteren bir harita istediğine işaret eden gazete, şahitlerinin 1974 Temmuzu’nda yaşananlarla ilgili olaylar hakkında zaman zaman kamuoyuna konuştuğunu ve uçağın, Yunan Askeri Mezarlığı tepesinde, büyük haçın bulunduğu noktada gömülü olduğunu söylediklerini hatırlattı.

Basına da yansıyan bu şahadetlerde, RMMO tarafından düşürülen NORATLAS’ın, içindeki ölü Yunan komandolarla birlikte gömüldüğü bilgisi de vardı.

Kazı çalışmasıyla ilgili şartlar belirlendi

Gazete devamla Rum Bakanlar Kurulu’nun konuyla ilgili şubat ayında aldığı kararın detaylarını şöyle aktardı:

“Projenin (mezarlıktaki kazıların) uygulanma sorumluğu Dışişleri Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın İnsani Konular Müdürlüğü şefi üstlenecek. Bakanlar Kurulu’na Dışişleri Bakanı tarafından götürülen Timvo Makedonitissa’daki (Yunan Askeri Mezarlığı) kazı çalışmasında şunların olması gerekiyor:

Kazı yapılacak alanın hazırlanması (taş kaideli büyük haçın, elektrik ve diğer tesisatın oradan kaldırılması)

Çalışma için gerekli yardımcı makine ve personelin sağlanması (bir veya iki buldozer, bir kamyon ve bilimsel personele yardımcı olmak üzere 12 Milli Muhafız askeri)

Kazı çalışmasının tamamlanmasından sonra alanın yeniden eski haline getirilmesi çalışmaları

Çalışma sırasında alanda, Milli Muhafız Ordusu’nun bomba uzmanlarından oluşan bir grup ve bir ambulans bulunması

90 BİN EURO'LUK BÜTÇE AYRILDI

Gazete Yunan Askeri Mezarlığı’ndaki kazı çalışmaları giderleri için Rum Bakanlar Kurulu’nun 90 bin Euro tutarında bütçe onayladığını, kazı çalışmasının, Rum arkeologların işbirliğinde “Physicians Human Rights (PHR)” uzman grubu tarafından yapılacağını belirtti.

Yurtdışından gelecek uzman grubunun, PHR grup lideri (ABD’den), 7 antropolog (Avrupa’dan)8 kişiden oluşacağını belirtti. Grupta 4 de Rum arkeolog olacağına işaret edilen haberde, çalışmaların (antropolojik incelemeler de dâhil) 3-4 haftada tamamlanacağı kaydedildi.

15 NAKLİYE UÇAĞI GÖNDERİLMİŞTİ

Gazetenin haberinde şu detaylar aktarıldı:

“Takviye komandoları taşıyan Yunan Hava Kuvvetleri’ne ait 15 NORATLAS uçağı, düşman tarafından fark edilmemek için önemli navigasyon (hava seyrüsefer)kurallarını ihlal ederek, Kıbrıs’a yaklaştı. 15 nakliye uçağı Girit’teki Suda hava üssünden havalandı.

NİKİ (zafer) kod adlı operasyonun (her bir uçak Niki 1, Niki 2, Niki 3 adını taşıyordu) ana karakteri, düşman radarları tarafından saptanmamak için deniz üzerinde 500 ayak (152 metre) irtifada uçulması (bu irtifanın bu tür uçuşlar için çok düşük olduğu ortadadır) telsizler suskun ve seyir ışıkları kapalı olması idi.

Her bir NORATLAS’a yaklaşık 30 komando bindirilmişti. Pilotların kullanabileceği tek yardım, manyetik pusula, sürat sabitlemek için kilometre saati, her bir dönüş noktasının hesaplanabilmesi için kronometre ve irtifa ölçer idi. telsizlerin suskun olması ve deniz üzerinde düşük irtifada uçulması şarttı.

İrtibatsızlıktan dolayı, uçaksavar kullanıcıları Yunanistan’dan yardımın varış saatini öğrenmemişti ve uçakları (Noratlas) fark ettikleri anda onlara ateş etmeye başladılar. İlk iki uçak, Lefkoşa Havaalanı bölgesinde bulunan Milli Muhafız Ordusu uçaksavarlarının ateşiyle vurulmuş olmalarına karşın iniş yapmayı başardı. Ancak iki komando öldü, 11’i yaralandı. En çok isabeti alan Niki 4 düştü ve taşıdığı 30 komandodan 29’u ve uçağın 4 mürettebatı öldü.”