Son aylarda American Airlines ile US Airways’in birleşme projesi, sektör tarafından dikkatle takip ediliyor. Bu birleşme gerçekleşirse dünyanın en büyük havayolu oluşacak. Ne var ki ABD Adalet Bakanlığı iki havayolunun birleşmesini engellemek için geçtiğimiz salı günü 56 sayfalık bir rapor hazırlayarak dava açtı.
Şirket birleşmeleri, diğer adıyla konsolidasyonlar havacılık ve özellikle havayolu işletmeciliğinde pek sık rastlanan bir durumdur. Zira havayolları büyük cirolar elde etmelerine rağmen iyi bir ekonomik iklimde bile net kâr oranları yüzde 1-3 arasında değişen kuruluşlardır. Hatta ekonominin kötü olduğu dönemlerde ciddi zararlar ederler. American Airlines, 20 aydır ABD’de Chapter 11 yasası olarak bilinen iflas koruma sürecinde ayakta duruyor ve reorganizasyon yapıyor. US Airways ise mevcut ölçeği ile ABD’de orta büyüklükte bir havayolu konumunda. Özellikle 11 Eylül sonrası başlayan ve 2008 ekonomik kriziyle devam eden süreçte ABD’li havayolları çok kan kaybetti. Tüm dev havayolları iflas koruma kanunuyla toparlandı. Akabinde ise United-Continental, Delta-Northwest ve Southwest-Airtran havayolları birleşerek daha da güçlendiler. Adalet Bakanlığı ise şayet bu havayolları birleşirse iç hatlarda 4 havayolunun yüzde 80’lik bir pazar payına erişerek tröstleşecekleri endişesi taşıyor.
Değerli bir havayolu olacak
American ve US havayollarının üst yöneticileri açılan davanın birleşme sürecini uzatacağını işaret ederken halen iyimserliklerini koruyorlar. Zira bu birleşme sayesinde çok daha verimli bir havayolu olarak müşterilerine daha kapsamlı ve iyi hizmet verecekleri iddiası içindeler. Öte yandan Adalet Bakanlığı birleşme sonrası yeni havayolunun kapasitesinde ve bazı hatlarda rekabet azalacağı için bilet fiyatlarını arttıracağı endişesinde. Özellikle Washington Reagan havalimanında American ve US Airways’in toplam izinlerin (slot) yüzde 69’una sahip olması akıllara “Birleşme sonrası tekel mi oluşturacaklar?” sorusunu getiriyor.
Açıkçası daha önceki birleşmelerin emsal teşkil edeceğini ve American-US birleşmesinin gecikmeli de olsa sonuçlanacağını düşünüyorum.
Tolga Turgut / Akşam
Yorumlar