Şendil: "Vatandaş bizden uzaklaştı"

Türkkuşu Genel Müdürü Necdet Şendil, Türk Hava Kurumu (THK) ve Türkkuşu'nun zaman içerisinde havacılık faaliyetlerinden uzaklaşıp sadece kurban derisi ve fitre toplayan kurumlar görüntüsü vermeye başladığını belirterek 'Vatandaş bizden uzaklaştı. Türk Hava Kurumu'nu sadece filtre ve kurban derisine muhtaç bir kurum halinden çıkararak, kaynaklarını kendi yaratacak bir kuruluş haline getirmek istiyorum' dedi.
 
Onlar yeni kurulan cumhuriyetin en önemli kurumlarındandı. Türk Hava Kurumu ve Türkkuşu. Bu nedenle de zaten cumhuriyetin ilanından 15 ay sonra yeni Türkiye'ye kazandırılmıştı. Yeni cumhuriyetin en önemli kurumları olacaklardı. Öyle de oldular. Efsaneydiler, öyle iyi işlere imza atmışlardı ki Anadolu ve Türkiye o kurumları bağışlarıyla ayakta tutuyordu.

Ne olduysa 80"lı yıllarda oldu. Türkiye'de bir türlü çarpıklığı giderilememiş olan siyaset kurumu buralara da girince işler sarpa sardı. Alınan siyasi kararlarla şimdi bu kurumların en azından algısı "artık onlar ortada yok" şeklinde. Oysa hâlâ çok anlamlı ve çok önemli işlevleri var ve olması da gerekir. Geçen günlerde tesadüfen bir yemekte karşılaştığım Türkkuşu Genel Müdürü Necdet Şendil'in özellikle orman yangınları noktasında yeni uçaklar almak üzerine yaptığı mücadeleye ve heyecana şahit olunca, Şendil'i bu sayfaya taşımaya karar verdim. Şendil ile cumhuriyetin bu iki önemli kurumunun hikâyesini konuşmakla kalmadık, bu kurumları yaşatmanın önemli gerekçelerini de ortaya çıkardık.
 
Türkkuşu, Türk Hava Kurumu Atatürk'ün kurduğu cumhuriyetin önemli kurumlarından. Ama son zamanlarda sanki yok oldu gibi bir izlenim var. Neden? Geçerliliğini mi yitirdiler? Kendi köşelerine mi çekildiler?

Türk Hava Kurumu 16 Şubat 1925 tarihinde kurulmuş yani Cumhuriyet'in kuruluşundan 15 ay sonra ve çok önemli bir misyon kendisine yüklenmiş.
 
Bu nedenle zaten çok önemli değil mi? Cumhuriyet kuruluyor, 15 ay sonra böyle bir kuruma ihtiyaç duyuluyor.

Evet, özellikle bu konuda da kendisi önderlik etmiş halka ve resmi kurumlara ve bu kuruma Türk havacılığın geliştirilmesi ve genel havacılık yönünde eğitimde olacak her türlü gelişmede öncülük etmesi görevi verilmiş. Ve Türk Hava Kurumu bu değerlerini halktan aldığı bağışlarla yapmış. Ancak o zaman kurumun bu görevleri yerine getirmesi için çeşitli gelir kaynakları tahsis edilmiş. Bu gelir kaynakları zaman içinde birer birer azalmış. Özellikle 1980'lerden sonra çok azalmış. Şu anda kamuoyunda Türk Hava Kurumu fitre toplayan, kurban derisi toplamakla görevlendirilmiş, yetkilendirilmiş tek kurum olarak biliniyor. Ve bütün gelirini buradan alıyor ve sanki Türk Hava Kurumu sadece bu işi yapar gibi bir imaj doğmuş durumda.
 
Sadece gelirlerin azalması mı sebep yoksa görevleri, sorumlulukları noktasında dernek olmasından da kaynaklanan değişiklilikler de var mı?

Dernek olmasından kaynaklanan bir değişiklik yok ama bu gelir konusunu müsaade ederseniz biraz açayım. Zekat ve kurban derisi topluyor Türk Hava Kurumu. Bu kanunla kendisine verilmiş bir yetki. Buraya bağış yapan insanlar zannediyorlar ki, bu verdikleri para Türk Hava Kurumu'na gidiyor. Halbuki Türk Hava Kurumu bunu topluyor ve bu topladıklarından elde ettiği gelirin yüzde ellisini Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na veriyor. Yüzde 10'unu da Kızılay ve Çocuk Esirgeme gibi kurumlara veriyor. Ve sadece yüzde 40'ı kendisine kalıyor. Ve yüzde 40'nın içinde de bu işi yapan Türkiye'nin 480 tane il ve ilçesinde şubesi var. Son yıllarda bu işten öyle zannedilecek kadar büyük bir gelir elde edilmiyor artık. Bu şubelerin her türlü masrafları da bu gelirlerin içinden çıkıyor. Tabiî ki Türk Hava Kurumu zaman içinde çok önemli görevler yapmış ama bu iyi olduğu dönemlerde olmuş. Daha kamuoyunun gözünden uzaklaştığı dönemler olmuş.
 
İlk kurulduğu dönemde kritik görevleri olmuş. Bugün gelinen noktada işlevleri değişti mi?

Dernek olarak vereyim. Türk Hava Kurumu, Türk Hava Kuvvetleri'nin kuruluşundaki hemen hemen bütün uçaklarını halkın bağışıyla satın almış ve hediye etmiştir. Bunun haricinde Türk Hava Kurumu, Türkiye'de uçak fabrikası ve motor fabrikası kurmuştur. MKE ile ortak yaptığı uçak da var kendi başına ürettiği de var. Hatta ihraç ettiği bile var. Ancak 1950'lerden sonra bütün uçak fabrikaları ve motor fabrikaları maalesef değişik sebeplerden dolayı kapatılmış ve ileriye götürülememiş. 1990'lara geldiğimizde, 1980'lerden sonra gelirlerin azalmasıyla birlikte, Türk Hava Kurumu atılımlar yapmaya çalışmıştır. 1996'da ilk defa, dünya hava oyunlarını Türkiye'de icra etmiş. Bu hava oyunları sırasında siyasi otoriteden destek almış, bu desteği de yapılan hava oyunlarının sonrasında maalesef siyasi otoriteden sağlayamamış. Sağlayamadığı için de büyük bir maddi darboğaza girmiş, bu arada bir uçak fabrikası kurmak için teşebbüste bulunmuş, bu uçak fabrikasına yatırımlar yapmış. Aynı şekilde bu uçak fabrikası girişimi de, değişik sebeplerden dolayı başarısızlıkla sonuçlanmış, buradan da ekonomik zararlar doğmuş, bunun sonucunda küçülmek ve kendini idame ettirebilmek için bir arayış içine girmiştir. Bugün Türk Hava Kurumu'nun, 480 tane şubesi var. Biz yaklaşık bir buçuk yıldır bu şubeleri, yine fitre ve zekat ve kurban derisi toplayan kurumlar halinden çıkararak havacılık faaliyetlerine direk etki eden kuruluşlar haline getirmek üzere yeniden teşkilatlanmaya başladık.
 
Şimdi bu küçülme siyasi veya başka sebeplerle olsun gerçekleştiğine göre acaba Türk Hava Kurumu Cumhuriyetin kuruluşundaki amaçlarından mı uzaklaştı?

Şimdi Türk Hava Kurumu'na verilen havacılığı sevdirme ve yaygınlaştırma görevi aslında iki şekilde yapılacak. Birincisi Türk Hava Kurumu'nda ve okullarda kurulan havacılık kollarına üye yapılan çocuklar ve gençlere verilen model uçak ve paraşüt kurslarıyla. İkincisi ise Türkkuşu tesislerinin sahip olduğu imkânlarla yapılacak, esas faaliyetler, havacılığı sevdirme faaliyetleri ile.
 
Pilot eğitiminiz de var mı?

Son iki yıldır Türk Hava Kurumu'nun ve Türk Kuşu'nun stratejisini değiştirdik. Türk Hava Kurumu'nun gelirleri, kurban derisi, fitre toplamak ve sahip olduğu gayrimenkullerinden elde etmiş olduğu kira gelirleri. Ancak Türkkuşu'nun yıllar içinde sahip olduğu bir birikim var, havacılık alanında. 2005-2006'dan itibaren Türkiye'de sivil havacılık çok büyük bir atılım yaptı. Bu atılma paralel olarak da büyük bir pilot açığı ortaya çıktı. Ve biz de sahip olduğumuz imkânlarımızla, sahip olduğumuz uçuş okulunu daha aktif hale getirerek, şu anda sivil piyasaya pilot yetiştirmek üzerine yoğunlaştık. Birinci faaliyetimiz budur. Ve buna önce Türk Hava Yolları'yla bir anlaşma yaparak, yılda yaklaşık yirmi beş-otuz öğrenciyi Türk Hava Yolları'na pilot yetiştirerek başladık. Şu anda sivil havacılık da arz eden, talep eden herkese uçuş eğitimi veriyoruz. Şu anda elli beş tane öğrencimiz var. Bu rakam önümüzdeki dönem tahmin ediyorum seksen civarına çıkacak. İkinci faaliyetimiz, yangın söndürme faaliyeti. Biz 1986'dan itibaren Türkiye'de yangın söndürme konusunda faaliyet gösteren tek kuruluşuz. Orman bakanlığının açmış olduğu ihalelere katılarak orman bakanlığı ile yakın işbirliği ve onların kontrolünde…
 
Türk Kuşu yangın söndürme faaliyetlerini ücretli mi yapıyor?

Biz yangın söndürme karşılığında bir ücret alıyoruz. Çünkü bu uçakların işletme idamesi, pilot gelirleri, bulunduğumuz yerlerde, bölgelerde, konaklamalarımız ve sabit olan bakım teşkilatlarımızın bu işle ilgilenilen bölümün giderlerini karşılamamız gerekir. Ama şu anda bizim orman Bakanlığı'yla yapmış olduğumuz ihalelerde almış olduğumuz ücretler, genel olarak dünya ortalamalarının çok altındadır.
 
Hepimiz THK'yı çok iyi biliyoruz ama nedense son yıllarda vatandaş sizden uzaklaştı. Size sempati mi azaldı. Siz ne hissediyorsunuz?

Tespitiniz doğrudur. Bizden biraz uzaklaşma var. Bunun değişik sebepleri vardır. Bir kere şunu söyleyeyim, biz hiçbir zaman sıradan bir dernek gibi olmadık. Ve şu anda da kendi konusunda son derece önemli görevler icra ediyor. Ve geçmişte yaptıkları bütün faaliyetlere bugün de devam ediyor. Ancak sebeplerin en önemlisi Türk Hava Kurumu'nun şubelerinin büyük çoğunluğunun havacılık faaliyetlerinden uzaklaşmış olmasıdır. Türkkuşu çok önemli işler yapıyor ama Türkkuşu bu işleri belli mekânlarda yapıyor. Türk Hava Kurumu şubeleri, zaman içerisinde havacılık faaliyetlerinden uzaklaşıp sanki sadece kurban derisi toplarmış, fitre toplarmış gibi bir görüntü vermeye başladılar. Ve bunu değiştirmek için bu sene yaklaşık olarak yüz elli tane ilin ve ilçenin yönetimlerinde değişiklikler yapıldı. Saymanları eğitime alındı. Ve havacılık kolları kurulması konusunda okullarla, halk eğitim merkezleriyle, Milli Eğitim Bakanlığı'yla bir protokol imzaladık. Model uçak kursları açıyoruz. Okullarındaki havacılık kollarını biz her bakımdan destekleyeceğiz.
 
Türk Hava Kurumu camii dernekleriyle mücadeleyi mi kaybetti? Çünkü özellikle kurban derilerini toplama noktasında bir zaman aranızda ciddi mücadeleler yaşandı.

Kurban insanların kendi isteğiyle yaptıkları dini bir vecibe
 
Fitrelerde bir düşüş var mı ?

Fitrelerde bizim şubelerimizin organize olma oranına bağlı olarak, eğer şubelerimiz iyi organize olduğuyerde iyi gelir elde ediyoruz. Ama şubelerimiz iyi organize olamazlar, insanlara ulaşamazlarsa oralarda düşüş oluyor gelirlerimizde. Geçmiş yıllara göre, fitre gelirlerinde büyük düşüşler yok hatta son iki yılda yükseliş var. Halkın ilgisinin biz kendimizi iyi anlattıkça artacağına inanıyorum.
 
Ödevlerimiz var dediniz...

Evet ödevlerimiz şudur. Özellikle Türk Hava Kurumu şubelerini her yaştan genç insanın ve özellikle büyük insanların da rahatlıkla girip çıkabildikleri haftanın her gününde her saatinde gelip çalışmalar yapabildikleri, havacılıkla ilgili bilgi alabildikleri, kendilerini ait hissettikleri yerler haline getirmek istiyoruz. İkincisi Türk Kuşu'nu sahip olduğu imkânlar çerçevesinde yapmış olduğu faaliyetleri, kaynak elde etmek üzere sadece filtre ve kurban derisine muhtaç bir kurum halinden çıkararak, elindeki potansiyeli kullanarak, kendi yapmış olduğu faaliyetlerin kaynaklarını kendi yaratacak bir kuruluş haline getirmek istiyorum. 
 
Bildiğim kadarıyla sizin yeni sistem uçakların alınması konusunda kampanyanız var. Türk kuşu olarak bunda nasıl bir strateji izliyorsunuz?

Bu uçakları almak için biz gerekli girişimlere geçen yıl başladık. Orman Bakanlığı ile de uçakların tipi ve kullanış amaçları konusunda mutabakata vardık. Onlar da bu uçakları temin edebilmemizi son derece gönülden arzu ediyorlar. Ve bizi desteklemeye çalışıyorlar ancak kanunun, mevzuatın el verdiği ölçüde bunu yapabiliyorlar. Ve dolayısıyla bu uçakların maliyetleri yüksek. Bunları almak, Türk Hava Kurumu'nun mali yapısı içinde mümkün değil, gücünün üzerinde. Maddi kaynağı iki şekilde sağlayabiliriz. Ya halkın bağışlarıyla sağlayacağız veya bankalarla finans kuruluşlarıyla görüşüp, oralardan kredi temin edeceğiz. Bankalardan kredi temin etmek çok kolay değil. Halkımızın bağışlarına başvurmak için geçen sene Ankara Valiliği'nin izniyle bir kampanya başlattık. Bunu kamuoyunda çok iyi duyurmadığımız için bir yıllık bir süre içinde kampanyamız çok başarılı olmadı. Ancak şu ana kadar da çok başarılı bir şekilde gitmiyor. Sizler vasıtasıyla kampanyamıza eğer kamuoyundan bir destek bulabilirsek en azından finansman ihtiyacımızın bir kısmını karşılamamız mümkün olabilir.
 
 
NECDET ŞENDİL KİMDİR

Emekli Tuğgeneral Necdet Şendil 1955'de İzmir'de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Menemen'de tamamladıktan sonra 1970'da Hava Lisesi'ne girdi, 1976'da Harp Okulu'ndan mezun oldu. Uçuş eğitimini başarı ile tamamlayarak 1978'de ilk birliği olan Hava Ulaştırma Grup Komutanlığı'na atandı. 1988'de Hava Harp Akademisi'nden mezun oldu ve aynı yıl 2'nci Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı Harekât Şubesine Plan Subayı olarak atandı. Şendil 1991 tarihine kadar bu görevde kaldı. Temmuz 2008 tarihinde Türkkuşu Genel Müdürlüğü görevine başladı.

Referans