"Nejat Kaptanın elleri öpülmeli!"

Afrika üzerinde telsizi ve navigasyon sistemi bozulan Airbus uçağını bulduğu bir piste indirmeyi başaran THY pilotunun yaptığını, pilot arkadaşları “Koca kıta üzerinde gece kör karanlıkta, camdan bakarak uçağı indirecek bir pist bulmak kahramanlıktan öte bir şey. Bunu tüm pilotlar bilir” diye yorumladı

İstanbul’dan Nijerya’nın başkenti Lagos’a giderken havada navigasyon ve haberleşme sistemlerini yitiren Airbus 310-300 tipi uçağın pilotunun gerçekleştirdiği inişi, aynı tip uçağı kullanan pilot arkadaşları “büyük bir kahramanlık, olağanüstü beceri, öpülesi eller” diye yorumladı. Hava Kuvvetleri’nden emekli kaptan pilot Nejat Tatarel’in kör karanlıkta, bilinmedik bir piste iniş yapmasını önemli bir olay olarak nitelendiren bir kaptan pilot, böyle olağanüstü bir durumda uygulanan prosedürü şöyle anlattı:

“Arıza olduğunda pilot uçağın yerini ve konumunu biliyordu. Bilgi ve tecrübesine güvenerek rotayı hemen Batı’ya çevirmiş ve Afrika kıtasının coğrafi durumunu gözeterek denizi görene kadar yol almış.

İniş için uygun bir havalimanı bulduğunda acil durum prosedürünü uygulamıştır. Önce telsizinin bozuk olduğunu bildiren ”Acil durum“ kodu 7600’ı girmiştir. Sonra da 7700 kodunu. Bu kod ”genel acil durum“ kodudur. Uçakta telsiz arızasından öte, yangın, motor arızası, kabin tazyik boşalması ya da başka birşey olduğu anlamına gelir.

Acil durum var uyarısı

Burada gece yabancı bir alana acil iniş yapan haberleşme ihtimali olmayan ve navigasyonu bozuk bir uçaktan bahsediyoruz. Pilot görerek alçalıp pistin T şeklindeki (rüzgar gülü) ışıklı panosuna bakarak iniş yönünü belirlemiştir. İlkinde pist pas geçilir. Bu pas geçiş usule göre 500 feet gibi bir yükseklikte olmalıdır. Pas geçerken geceyse uçağın ışıkları yakılıp söndürülür, gündüzse kanat sallandırılır. Amaç kulenin dikkati çekilip, ”acil durum var “ dedirtmektir. Sonra yer ekibi hemen pisti boşaltma çalışmalarına başlar. Haberde kalkışa hazırlanan bir Air France uçağının THY uçağını görüp, kuleye haber verdiği söyleniyor. Bu şekilde olmuş da olabilir, tersi de. Kule görevlisi uçağın acil kodunu ve alçaktan uçuşunu görüp, pisteki tüm uçakları çekmiş olabilir. Çünkü acil iniş isteyen bir uçak söz konusu olduğunda uluslararası kurallara göre pist anında boşaltılmalıdır.

Kulede bu durumlar için ALDIS lambası adı verilen bir cihaz vardır. Bu cihaz, mors alfabesiyle havadaki uçağa ışık yayınlar. ”Devamlı Yeşil ışık“ yakarsa ”buraya gel in“ demektir. Kule bir süre kırmızı ışık da yollayabilir bu da ”hemen inme pas geç“ anlamına gelecekti. Kaptan pilot Tatarel eğitimini, bilgisini, becerisini ve en önemlisi tecrübesini kullanarak olağanüstü bir iş başarmış.”

“Pimi çekilmiş bomba” gibidir

“Pİlotun sadece telsiz haberleşmesi kesik olsaydı, Lagos’a sorunsuz inerdi. Ama hem telsiz, hem navigasyon sistemi bozuk olan bir uçak, havada deyim yerindeyse pimi çekilmiş bomba gibidir. Üstelik tüm bunlar gece gerçekleşmiş, yani kör karanlıkta... Bu durumda ilk gördüğün yere inmen gerekir. Ama altındaki Airbus gibi dev bir uçaksa, hem de sivil havacılığın çok gelişmiş olmadığı Afrika gibi bir kıtanın üzerinde uçuyorsan, her gördüğün alana inemezsin. Pilton yaptığı son derece akılllıca. Böyle bir acil durumda kabindeki sulu pusula ile elindeki haritaya ve tabii ki gözlerine güvenmek durumundasın.

Vatan