23 Mart 2008, Pazar 13:58:14

Mega havayolu şirketi

Havacılık sektöründe üç MEGA havayolu şirketi oluşacağı iddia edildi. Peki, bu şirketler arasında Türk şirketlerinden var mı? Bu sorunun cevabı Akşam Gazetesi Yazarı Tolga Turgut’un yazısında…

Son dönemde katıldığım havacılık konferanslarında uzmanlarla “Lufhansa, Air France ve British Airways öncülüğünde üç ayrı mega havayolu oluşacağı ve diğer havayollarının bunlar ekseninde birleşeceği” konusundaki öngörüler gerçekleşiyor.

Bu senaryonun tohumları zaten Lufthansa öncülüğünde Star Alliance; British Airways önderliğinde Oneworld ve Air France liderliğinde Skyteam’in kurulması ile 90’lı yılların ikinci yarısı itibarıyla atılmıştı. İttifaklarla başlayan üç mega havayolu grubunun oluşma süreci, 11 Eylül, Körfez Savaşı, petrol fiyatlarındaki artış ve düşük maliyetli havayollarının (DMH) pazar payını artırmaları sonucunda artan rekabet ile belki de hesaplanandan daha hızlı gerçekleşiyor.

Lufthansa’nın Almanya (Germanwings, Eurowings) ve Türkiye’de (Sunexpress) bulunan havayolu iştirakleri dışında İtalya’da (Airdolomiti) da bir havayolu ortaklığı var. Geçtiğimiz aylarda ise ABD’li Jetblue’dan yüzde 19’luk bir hisse alarak AB’deki iştiraklerine ilave olarak okyanus ötesinde stratejik bir ortaklığa daha yelken açtılar. Aslında ABD’de yapılan bu yatırım, önümüzdeki günlerde devreye girecek olan ABD-AB arasındaki liberalleşme hareketini takiben Lufthansa’ya ABD dahilinde de iç hat bağlantısı sağlama altyapısına hazırlık niteliğinde. Bu vizyonundan dolayı Lufthansa’ya bravo! Zira ABD havayollarının yaşlanan filo yapısı aslında akıllı havayolu yatırımcıları için pazar payı artırma imkanı sunuyor. 11 Eylül sonrası ABD havayollarının bazıları devlet desteğiyle yeniden yapılanma diğerleri ise toparlanma sürecinde olduğu için son teknoloji ürünü A380, Boeing 787 veya A350 XWB gibi uçak siparişleri veremediler.

Belki de AB’de pazar payını DMH’lere en fazla kaptıran British Airways ise maliyet odaklı bir havayolu olan Airlingus’tan transfer ettiği Willi Walsh ile yeni ataklara girişti. Geçtiğimiz dönemde onlar da stratejik bir atakla Iberia Havayolları’na ortak oldular. Önümüzdeki aylarda ise yeni kurdukları Openskies Havayolları ile Brüksel/Paris’ten New York uçuşlarına başlayacaklar. Geçmişte British Airways, DBA ve GO gibi düşük maliyetli havayollarının da sahibi idi.

Air France, birkaç yıl önce herkesin neredeyse imkansız gördüğü KLM birleşmesini gerçekleştirerek dünyanın en büyük havayolu grubu olmuştu. Geçtiğimiz günlerde ise Alitalia Havayolları yönetim kurulu, Air France-KLM tarafından sunulan teklifin aylar süren pazarlıklar sonucunda kabul edildiğini açıkladı. Düzenli okuyucularımızın hatırlayacağı gibi Alitalia’yı satın alma konusunda en kuvvetli adayın Air France-KLM olduğunu aylar öncesinden öngörmüştük. Diğer adaylar ise Rus yatırımcılar ve hızla büyüyen İtalyan havayolu Airone idi. Şu anda gelinen noktada, Air France-KLM halen yüzde 49.9’luk hissenin sahibi olan İtalyan hükümeti ve sendikaların onayını bekliyor. Bu onayın ardından ayrıca AB rekabet kurulunun da onayı gerekiyor. Özellikle satın almanın sendika boyutu kolay geçmeyecek görünüyor, zira Air France-KLM ilgili onaylar sonrası 1600 kişiyi işten çıkaracak. Alitalia’nın bakım onarım şirketi Alitalia Servizi’de çalışan 8300 kişinin geleceğinin belirsizliği ise cabası. Air France-KLM ayrıca şirketin mali yapısını düzeltmek amacı ile Alitalia’ya 1 lilyar Euro yatırım yapacağını açıkladı. AB’deki havacılık liberalleşmesi sonucu artan rekabette değişime ayak uyduramamak, yanlış yönetim ve sendikaların kısa vadeli hesapları sonucunda bu duruma gelen Alitalia’nın kaçınılmaz sonunu ertelemek adına, İtalyan hükümeti son 5 yılda tam 4.3 milyar Euro harcamıştı.

Küresellik sonucu mega havayolu grupları yaratılırken, değişime ayak uyduranlar daima kazançlı çıkıyor. Dönüşüm ve değişim yaşayamayan havayolları ise satın alınarak kayboluyor. Milyonlarca yıl önce de dünyanın en güçlü yaratıkları dinozorlardı ancak değişime ayak uyduramayınca yok olup gittiler. Küçük ama çalışkan karıncalar ise değişime ayak uydurdukları için asırlardır yaşamlarını sürdürüyorlar. Kıssadan hisse!

THY, DAHİL OLABİLİR Mİ?

Yukarıdaki örneklere bakarsak satın alınan tüm havayollarının, üyesi oldukları ittifakların öncü havayolları yörüngesinde toplandığını görüyoruz. “THY ileride bir mega havayoluna dahil olabilir mi?” sorusunun cevap ise bence “Neden olmasın?”

THY önümüzdeki günlerde Lufthansa’nın öncülüğündeki Star Alliance ittifakının tam üyesi olacak. İttifakların biz yolculara mil toplama, daha fazla noktaya uçuş ve bağlantı imkanları gibi avantajlar sunduğu bir gerçek. THY’nın da geçmişteki Qualiflyer tecrübesinden dersini almış olduğunu düşünüyorum. Ancak tuhaf bir ironidir ki, Qualiflyer’ın lideri konumundaki Swissair battıktan sonra yeniden yapılanarak Swiss adı ile Lufthansa’nın iştiraki olmuştur. THY bir ittifaka girmek durumunda idi ve seçimi Star Alliance oldu. Zaman, seçimin doğruluk derecesini gösterecektir. Merakla bu ittifaktan doğacak ticari kazançlarının ne olacağını bekliyorum. Ortaklıklarda her zaman alışveriş esastır ve bir taraf her zaman daha fazla veren olmuştur. Dileğimiz, THY’nin Star Alliance ile yaratacağı sinerjinin bilançoya uzun vadede gerçek olarak yansıdığını görmektir.

İttifaklar son yıllarda birçok alanda yarattıkları güç birliğinin yanı sıra, üyeleriyle uçak seçiminde bile ortak davranıyorlar. THY özellikle yeni seçeceği geniş gövdeli uçaklarda ittifakın çıkarlarından çok kendi çıkarlarını düşünmelidir. Uçak siparişlerinde doğru seçim THY’nin geleceğinin ipoteği olabilir. Seçim yaparken, ana üsleri olan Atatürk Havalimanı’nda kapasitenin önümüzdeki 10 yılda ne olacağını doğru öngörmeliler. Lufthansa tek bir ana üs olarak Frankfurt’ta kapasite sorunlarını doğru öngördüğü için ikinci ana üs olarak Münih’i seçti ve geleceğe daha sağlam bakıyor. THY’nin yanlış uçak seçimi onu orta-uzun vadede Lufthansa’nın ana üslerini besleyen bir havayolu kimliğine dönüştürebilir. Bu önemli satın alma kararı kesinlikle geçmişte olduğu gibi politik bir karar olmamalı, zira sonuçlarına ileride göreve gelecek hükümetlerin yanı sıra vergisini ödeyen vatandaşlar olarak bizler de katlanacağız.

Mega havayolu şirketi

Yorumlar

Bu haber için henüz yorum gönderilmedi.

Yorum Gönder

Kalan karakter 1000