"Hava ulaşımı ve Kıbrıs Türk Hava Yolları"

Buna “Dünya krizi havacılığı her ülkede zarara soktu” demek KKTC için ucuz gerekçe üretmek olarak alınmalıdır.Çünkü KKTC ve Türkiye arası kapalı bir kutudur.Hatta Kıbrıs Türkü nerede olursa olsun yabancı Havayolları ile seyahat şansı hemen hemen yoktur.Üçüncü ülke söz konusu olduğunda “Üçüncü bir Hava Yolu” tercih şansı doğmaktadır.Yani  KKTC’yi merkez alan KTHY, THY, PEGASUS ve ATLAS Havayolları kapalı gişe oynamaktadırlar bu oyunu. İsterlerse uçuş noktalarını paylaşırlar ve zarardan değil kârdan pay alırlar.

Benim havacılığa karşı ilgim her zaman oldu ama 1990’dan sonra fiilen işin içine girdim,elimi taşın altına soktum bir grup arkadaşla.Türkiye’de “STAR Havayollarını” oluşturup,Rus kargo uçaklarını kiralayarak iki yıla yakın kargo taşımacılığı yaptık.Antalya ve İzmir’in çiçek ve sebzesini,Istanbul merkez olmak üzere Anadolu’dan  taşınan tekstili Avrupa’ya hatta bağlantılı olarak Amerika’ya taşıdık.Bosna Hersek olaylarına müdahale etmek isteyen NATO’nun oraya taşımak istediği araç-gereci de Star Havayolları ile taşıdık.Yolcu taşımacılığı çalışmalarımız  sürmesine rağmen engellere baktık ve çekildik.

Rus Kargo uçaklarının Türk Sivil Havacılığı tarafından resmen kaydı reddedildiğinden bu sahadan çıkmak zorun da kaldık.Çünkü o yıllarda Batı orijinli kargo uçaklarının  kapasiteleri ve menzilleri düşüktü.Batı Havacılık Sanayii de Rus Kargo Sanayiini yaşatmadı.Bizim kullandığımız IL-76 kargo uçaklarının bazıları halen Londra’da İngiliz işletmeciliği altında uçmaktadır. Biz Batı ve Rus rekabetinin tam ortasında kaldık.Çekildik.Yerimize MNG ve diğerleri kuruldu. Başkaları Havacılık konusunda konuşur ve yazarken,  biz yaşadığımız deneyime dayanarak yazıyoruz.Önce bu notu koymak istedim.

KTHY  oluşturulurken Hükümette olduğumdan “Kuruluş Komitesinde“ görev aldım. İlk uçak F-28,  Ercan’ın arızalı meydanına indiğinde büyük mutluluk duyduk.Kıbrıs’ta Rumun insanlık dışı kıyımı Türk ordusunun  adaya çıkışı ile durmuş,Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin temelleri resmen atılmaya başlamıştı.İşte Ercan’da uçak piste değdiğinde bunları düşündüm.Yani KKTC tarihi ile KTHY tarihi örtüşür.

Kiralık uçaklarla başlayan KTHY bugünlere geldi.Kiraladığı THY,AERO-American,Romanya, Rusya uçakları ile uçtu. Doğru veya eğri,hatalı, isabetli veya isabetsiz bir yığın karara rağmen...Kurmak zordur,yıkmak kolaydır.Hele ikide bir değişen iktidar ve onun getirdiği havacılık dışı safralara   emanet edilen bir Hava Yolunu konuşuyorsak durum daha kolay anlaşılır.

Kimleri görmedi şu KTHY İdare Meclisi? Nice Genel Müdürler gördü?Hatta bir tanesi Türkiye’deki tüm akrabalarını “Acente “diye getirmiş ve KTHY kesesinden ağırlamıştı.Biz de buna bakarak  Mecliste KTHY hakkında soruşturma  açmıştık. İdare Meclisinde sinema sanatcıları,tiyatrocular,acenteler,Genel Müdür akrabaları,sırf bedava seyahat edip kendi işlerini takip için iktidarı zorlayarak buraya atananlar;hatta yabancı hava şirketlerinde çalışıp da ay sonu KKTC’ye gelenleri  de gördük bu arada...Dünya turuna çıkıp uçak seçmeye kalkan İdare Meclisi üyelerini de unutmadık.Akarabalarının   şirketlerine Uçak bakım ve onarımı ayarlayanlar oyunu örtü kurallarına göre oynadılar.

En büyük vurgunun Uçak kiralama veya Uçak satın almada olduğunu bilmeyen yok.Havacılıkta bunun komisyonluk  oranı %5’dir.Kaynağından uçak kiralamak veya satın almak yerine aracı acentelerin  tercih edilmesi büyük çaba gerektirdiğinden aracı tefeci komisyonları  her zaman işlemektedir.Ve de esas zararın  yüksek fiyattan geldiğini kimse görmez ve kimse konuşmaz.Oysa izaz ikram,belirli sayıda personel bu bütçeye çok da yük değildir.Uçak başına Uluslararası standartı ortaya koyarsınız,üstünü işten çıkarırsınız. Kaç Pilot, kaç Hostes,kaç bakımcı gerektiği de  dünya standartları ile saptanmıştır.Siz dünyayı yeniden  keşfedecek değilsiniz.Avantacıları da geçen gün yapıldığı gibi listeden atınca olumlu adımların sonuçları ortaya çıkar.

Yıl 2009,yapılan tahribat yapıldı ve şimdi herkes nutuk atmakta.Özelleştirme diyenler aslında işin kolayına kaçmaktadırlar.Çünkü Türkiye’de THY’ını satmayanlar minnacık hava yolumuzun satılmasında niye ısrarlıdırlar?İki Havayolu yarım yamalak uçuyor diye KKTC’nin kolunu kanadını koparmak mı gerek? Yarın KTHY devredilirse ve bu satın alanlar da dükkana kilit vururlarsa  kalkıp yeniden mi havayolu kuracağız?Öyle ya KKTC için önemli olan Hükümet politikasını uygulayan bir Havayolunun varlığıdır.Konu sadece kârla ile anlatılamaz.KTHY,Milli Havayoludur,bayrak taşıyıcıdır.Bunu göz ardı edemeyiz.

THY yıllarca Türkiye’de  özel şirketlerin yolcu taşımalarına  engel oldu.Teknoloji bunu zorladı.Özel şirketlerin de yurt içinde yük ve yolcu taşımasına izin  çıktı.Istanbul-Ankara arasında THY’dan  başka taşımacılık olmadığı dönemler vardır.Türkiye’de hâlâ bazı hatlarda özele izin verilmemektedir. Niçin? THY zarar etmesin diye.Türk Hava Yollarına ait ve iç hatlarda uçmak için oluşturulan  “Anadolu Jet” bunun için vardır.

KKTC’de KTHY’nın en kârlı olduğu hatlarda ve saatlerde özele uçuş hakkı verilmesi hata idi.Ama Ankara’dan bastırıldı ve politik kararla bu izinler verildi. Uçuş saatlerinde arada bir veya iki saat fark  olsa ne olurdu?İşte THY kendi uçuş saatini kendisi yarattı.Deneyim bu görüşü sağladı.Yıllarca Ankara’yı Istanbul gibi sabah-akşam uçuşu olarak bekledik ama KTHY yapmadı.THY bunu da  başardı.

Yarın bu konuya devam edeceğim.Bakalım “Asiye”pardon KTHY  nasıl kurtulur?!

İsmet KOTAK
Kıbrıs Postası