CANDAN KARLITEKİN'DEN AÇIKLAMA

Sevgili okuyucular, bu pazar sohbetinde değerli bir misafirimiz var. Türkiye’nin sıcak gündeminde politika dışı konulara pek yer ayıramıyorum. Ancak, geçtiğimiz haftalarda Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın ve değerli yöneticilerinin başarılarını anlatmıştım.

Geçen günkü ‘Anadolu Jet’ hakkındaki yazımda da bahsettiğim gibi, aslında THY son dönemde dünyanın en önemli havayolu şirketleri arasına girmiştir; bu başarının arkasında da THY Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Candan Karlıtekin ve Genel Müdür Temel Kotil bulunmaktadır.

Bu arada ‘Anadolu Jet Projesi’ni de, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu politikamız bakımından eleştirmiştim.

Dr. Karlıtekin, yazımdan dolayı çok üzüldüğünü söyleyerek, aşağıda aynen yayımladığım ayrıntılı açıklamayı gönderdi:

1. THY esas itibariyle İstanbul’u merkez alıp 108 dünya şehrini doğrudan, 860 dünya şehrini Star Alliance üzerinden birbirine ve Türkiye’nin 32 şehrine doğrudan bağlayan bir iş modeli ile çalışmaktadır (Eskiden böyle değildi).

2. Tek bir Ürün/Hizmet şekliyle THY’nin hem küresel pazara hem iç pazara ve iç pazarda da her türlü müşteri dilimine ve dahi çok değişkenlik arzeden menzil kompozisyonuna hitap etmesi mümkün değildir. Aksi taktirde yer yer ücretini ödemeyecek, sadece fiyata duyarlı müşteri dilimine bedelsiz konfor sağlanmış olur. Bu da büyük zararlar halinde ortaya çıkar.

3. Yüzde 50’sine sahip olduğumuz Sun Express şirketi ile de Antalya merkezli olarak mevsimsellik arzeden turistik müşteri dilimine taşıma yaparken aynı zamanda iç hatlarda İzmir’i 13, Antalya’yı 7 ve İstanbul Anadolu Yakası’nı Sabiha Gökçen’den Bursa-Trabzon, Bursa-Erzurum ara parkurları dahil 9 Anadolu şehrine doğrudan bağlıyoruz. Böyle bir hizmet yoktu, biz ihdas ettik. Hitap ettiğimiz müşteri kesimi yine low-cost (düşük maliyetli) ürünü talep eden, 4/4’lük THY ürününü istemesine rağmen bedelini ödemeye yanaşmayan bir kesim.

4. Ankara’da başlayıp Ankara’da biten uçuşları THY yıllardır tam teşekkülü Devlet Hastanesi edasıyla 4/4’lük ürünüyle zaten icra etmekteydi. Ancak, yıllardır tahammül sınırları içinde belirli bir zararla icra edilen ve eskiden olduğu şekilde sürdürülseydi 135 USD petrol fiyatıyla tam bir malî felaket halini alması mukadder olan bu seferlerin kesintisiz idamesi gerekiyordu. Anadolujet bir idame projesi olup üretim hacmini de % 55 artırmıştır.

5. Anadolujet ile yıllardır verim alınamayan hatlarda yeterli uçuş sıklığı sağlanıp uçağın 29 koltuğunu 54 YTL, 29 koltuğunu 74 YTL’den satışa sunularak sağlanan ek gelir ile 154 koltuğun % 65’i dolarken, şimdi sıkıştırılmış 166 koltuğun % 85’i dolar hale gelmiştir. Müşterilerimizin anlaması gereken şey, Anadolujet’in bir alternatif seçenek olarak ortaya çıkartılmaması durumunda bir çok hatta sefer sayılarının azaltılması ve bazı hat iptalleri yapılmasının kaçınılmaz olacağıdır.

6. Her uçuşta tekraren ikram yüklemesi yapmak, ikrama ve yüklemesine para vermek yerine daha mütevazi bir ikramı 4 uçuşta bir yüklemekten tutun, uçağa Skylife dergisi yüklememeye kadar, taşınan valize kısıtlama getirmekten THY ürünü gibi mil yazdırmamaya, CIP’den geçenlerin bu hizmetin bedelini ödemesine kadar gerçekleştirilen her uygulama bilinçle yapılmaktadır. Amaç, uçağı daha seri çevirmek, daha az yakıt yakmak, uçağı gün içerisinde daha uzun havada tutmak ve işletmede maliyetleri arttırıcı her türlü sofistikasyondan sıyrılmaktır. Devir ekonomi devri olup konforla uçmak yerine kimi kısa hatlarda en az maliyetle, en az teferruatla bir yerden bir yere sağ salim uçma devridir.

7. Değişen şartlara intibak edemeyen işletmeler batarlar. Eğer 4/4’lük bir ürün Ankara merkezli hatlarda fizibıl ise diğer firmalar bu altın madenini kesinlikle kaçırmazlar. Buna rağmen eski alışageldiğimiz hizmet kısa menzilli hatlarda sürsün diyenlerin bu hizmetin maliyetini karşılayacak bir ücreti ödemeye hazır olmaları gerekir. Bizi eleştiren bazı Sanayi ve Ticaret Odaları’na açıkça teklif ediyorum; organize edebilirlerse Ankara’dan istedikleri Anadolu şehrine bırakın Business Class’lı, yataklı uçak koymaya hazırız. Yeter ki bizim maliyetimizi karşılayacak bilet ücretlerini bir şekilde garanti etsinler, hamaseti hasılata dönüştürmeye hazırlarsa.

8. Tabii ki Anadolujet ürün kalitesi ve konforu ile THY arasında fark var. Anadolujet ürününü beğenmeyenlerin ABD’de Fransa’da bir iç hat uçuşu gerçekleştirmiş olmasını dilerdim. Siz bilirsiniz, 70’li yıllarda Türkiye’de komünistlere “sizi Moskova’ya göndermek gerek, orayı bir görün ondan sonra görüşürüz” dendiği gibi oldu ama bu benzetmemle sizi umarım güldürebilmişimdir.

9. Dünya havacılıkta da yeni bir evreye giriyor. Bu petrol fiyatları ve iktisadî durgunluk beklentileri meyanında dev şirketlerle birlikte minik şirketler tasfiye veya küçülme sürecine giderken bugüne değin frekans (uçuş sıklığı) önemlidir söylemi ve uygulaması, yerini küçülmeye ve daralmaya bırakıyor.

10. Anadolujet ile Ankara’dan ilave 650 bin, Sun Express ile İzmir, Antalya ve Sabiha Gökçen’den 750 bin yeni yolcuya elden geldiğince uygun fiyata ulaşım hizmeti verilmektedir. THY ve yan kuruluşları Devlet değildir, Devlet maliyeti ne olursa olsun adalet hizmeti vermek zorundadır benzeri bir mantığa maruz bırakılamaz. Menzilin uzunluğuna, pazarın derinliğine ve müşteri profiline uygun ürün çeşitlendirmesi yapmadığı taktirde THY ve yan kuruluşları milletine, dolayısıyla da Devletine hizmette acze düşer. Uçuş denilen hadisede, biraz da biz dahil sektörün pazar payı alma hırsıyla oluşturduğu “sudan ucuz” algısı gözden geçirilmelidir.

11. Bu kadar uzun cevap vermemin sebebi, sizin kanaatlerinizin her zaman çok değerli olmasıdır. Hele hele sizin gibi muteber ağızlardan çıkan olumsuz yazıların müşterilerimizi adete kusur arar bir psikolojiye sokmasının önüne geçmemiz gerekir.

Saygılarımla
Dr. Candan Karlıtekin

Dr. Karlıtekin ve arkadaşlarının başarılı birer yönetici ve işletmeci olduklarına inandığımı bir defa daha vurgulamak istiyorum.

Teşekkürle karşıladığımız açıklamalarını değerlendirirsek, Anadolujet’in tenkit ettiğimiz yönlerinin iyileştirilmesi için, bu proje maliyetinin bir kısmının Hazine tarafından subvanse edilmesi gerektiğini; eğer bu yapılamıyorsa, bazı düşük maliyetli iyileştirmelerle gönüllerin kazanılabileceğini düşünüyoruz.

Dr. Karlıtekin’in açıklamasının sonunda yazdığı gibi, ‘THY’de bilinç, hesap, gayret ve gönülle çalışıldığına’ güveniyoruz. Eleştirilerimiz, sakın heveslerini kırmasın.

THY, bizim millî gururumuzdur ve en başarılı kuruluşlarımızdan birisidir.

Hasan Celal Güzel / Radikal