THY’nin filosunda bulunan ve lease süresi 2010 yılında sona eren 5 adet Boeing737-400 model uçak bundan böyle Anadolujet logosu ile Ankara’da üslenerek daha çok iç hatlarda uçacak. Ankara böylece direkt uçuşlarla İzmir, Antalya, Adana, Diyarbakır, Erzurum, Şanlıurfa, Gaziantep, Kars, Malatya, Van, Batman, Dalaman, Bodrum, Hatay, Mardin, Adıyaman, Erzincan, Muş ve Kahramanmaraş ile daha yoğun bir bağlantı ağı oluşturmuş olacak.
Seçilen uçak tipinin doğruluğu tartışılır ancak THY’nin Anadolujet hamlesi ticari açıdan doğrudur. Dikkat edilmesi gereken nokta ise Anadolujet’in THY torpili ile fazla kayırılmaması. Zira diğer özel sektör havayolları bu durumdan son derece rahatsızlar. Anadolujet’in operasyona başlaması ile Atatürk Havalimanı’nın slot sıkıntısını az da olsa azaltacağını söylemek mümkün. TAV’ın yap-işlet-devret modeliyle işlettiği, gereğinden büyük olan Esenboğa’ya getireceği ekstra katkı ve en önemlisi yaklaşık 4 milyon nüfuslu bir başkenti İstanbul’dan bağımsız olarak Türkiye’nin 20 şehriyle daha ekonomik olarak doğrudan bağlayacak olması da diğer önemli artılar arasında sayılabilir.
Anadolujet’in iş modelini THY’nin başarılı basın müşaviri Ali Genç’ten temin ederek inceledim. Çok sade hazırlanmış olan bu iş modeli yeni DMH’nın sadece ilk yılını kapsıyor. Eminim ki THY üst yönetiminin Anadolujet için orta ve uzun vadeli planları da vardır, zira zarar etmemeleri için seçtikleri uçak tipiyle bu vadelerde 166 koltukla bile yüzde 80 doluluğun altına düşmemeleri gerekir. 737-400 model uçaklar DMH iş planı olan bir havayolu için maliyetleri oluşturmak açısından çok risk taşıyor. İlk yıl pazara arz edecekleri koltukların yüzde 47’sini 29-49YTL’den başlayan fiyatlarla satacaklarından, Anadolujet’in işi başlangıçta pek kolay olmayabilir. Belki de orta vadede koltuk sayıları maksimize edilmiş Airbus-319 veya 737-800’ler daha doğru tercih olabilir.
ANKARA’DA RÖTAR AZALACAK
Anadolujet sayesinde ülkemizin belki de en fazla rötar yaşanan havalimanı Esenboğa’da rötarlar azalacaktır. Hava muhalefeti haricinde rötarların en önemli sebebi İstanbul’dan bağlantılı gelecek uçaklardan kaynaklanıyordu. Anadolujet’in ana üssü Esenboğa olacağı için artık uçakların İstanbul’dan gelmesi beklenmeyecek. Kanımca THY Anadolujet hamlesiyle özel sektör havayollarına stratejik gol atmıştır. Zira diğer havayolları Antalya, İstanbul ve İzmir’i ana üs yaparken, Ankara’yı belki de gözden kaçırdılar. Ana üs olarak Ankara’yı seçecek başka bir havayolu, rekabetin az olması nedeniyle başarılı olabilir.
THY gibi geçmişte British Airways, KLM gibi havayollarının da DMH hamleleri olmuştu ve uzun vadede başarılı olmak bir yana British Airways Go isimli havayolunu Easyjet’e, KLM ise Buzz Havayolu’nu Ryanair’e satmak zorunda kalmıştı. AB’de konjonktür ve sektörün liberalleşmiş olması bu havayollarını başarısız kılmıştı. Anadolujet eğer doğru yönetilirse konjonktürün ve THY’nin desteğiyle başarılı olabilir. British Airways ve KLM benzer modeldeki havayollarını reaktif ticari refleks adına kurarken THY proaktif ticari refleks ile hareket etmektedir.
Anadolujet’in biletleri 29YTL’den başlayan fiyatlar ile satılırken, vergi ve yakıt harcı ilaveleri ile bilet internet veya çağrı merkezinden alınırsa net olarak 54 YTL, acenteden satın alınırsa 59 YTL oluyor. Her DMH’da olduğu gibi bilette iade veya değişiklik yapılamıyor. Özel hizmetler ve fazla bagaj ayrıca ücretlendiriliyor. Uçakta ikramlar THY’de olduğu gibi başarılı Türk girişimci Atilla Doğudan’ın işletmesi Do&Co tarafından sağlanıyor.
Kamuoyuna sunulan bilgilerden anladığımıza göre Anadolujet de THY yönetimi tarafından idare edilecek. Bu durum orta-uzun vadede çıkar çatışmaları yaratabilir, izleyip göreceğiz.
Tolga TURGUT
Yorumlar