HAVADA, KARADA, DENİZDE "TAV"

8 Nisan günü gerçekleştirilen İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret AŞ'nin (İDO) yüzde yüz hissesiyle özelleştirilmesi ihalesini 861 milyon dolarla Tepe-Akfen-Souter-Sera ortak girişim grubunun kazanması başlığımızın sebebi oldu. Üç tarafı denizlerle çevrili ve boğazlara sahip olan ülkemizin denizcilikte bu kadar geri  kalmış olmasına rağmen, havacılık sektöründeki en büyük gruplarından  TAV'ın bu ihaleye ilgi duyması ve kazanması çok ilgi çekici bir gelişme.

Havacılık mevzuatı kökeninin denizciliğe dayandığı ve işletme prensiplerinin de doluluk oranları endeksli olduğunu düşünürsek, TAV Grubu'nun bu projede başarılı olmak için birikimi vardır diye algılamak gerekiyor. Tabii ki yapılacak yatırımın finansman boyutu da çok önemli. Zira gerek deniz otobüsleri, gerekse hızlı feribotların çok yakında rakipleri artacak, İstanbul'u İzmir'e bağlayacak Körfez köprüsü de iddialı bir rekabet getirecektir. İhaleye katılan diğer gruplar arasında sadece Koç Grubu şirketlerinden Deniz Turizm Yatırımları AŞ'nin İsveçli ortağı Stena'nın feribot işletmeciliği kökenli olması çok enteresan. İşin açıkçası ben ihaleye katılacak firmalar listesini gördüğümde bu gruba pek ihtimal vermemiştim. Zira Koç Grubu şirketlerinde ortak olarak görülen bir iş doygunluğu ve minimum riskle maksimum kazanç arayışı mantığı var. Maalesef böyle bir yaklaşım rahmetli Vehbi Koç döneminde uygundu, artık ölçülü risk alarak cesur girişimcilik daha geçerli. Hatta yerine göre bazı projelerde zararı bile göze almak gerekiyor. İşte böyle bir girişimciliğe sahip oldukları için Hamdi Akın ve Sani Şener gibi işadamları son on yıl içinde Koç ve Sabancı gibi muazzam gruplara oranla çok daha büyük bir atak içindeler.     

İhalenin galibi Tepe-Akfen-Sera'nın ortağı, İskoç Brian Souter'in sahip olduğu otobüs taşıma şirketi Souter grubu. Ne kadar ilginç değil mi havacılar ile karacılar ortak bir konsorsiyum kurarak denizciliğe adım atıyor? 

Bir şirketin markalaşması, başarılı olması ve zirvede uzun yıllar kalması hiç şüphesiz pek çok parametreye bağlı. 1997 yılında Atatürk Havalimanı ihalesini kazanarak herkesin şaşkınlığına rağmen odağı inşaatçılıktan havacılığa çeviren TAV Grubu'nun başarı hikayesi de gelişim ve vizyon adına en önemli örneklerden birini oluşturuyor. TAV, bugünlere hiç kolay gelmedi. Kanımca başarısının arkasında Hamdi Akın'ın müthiş proje koklama duyusu ve girişimciliğiyle Sani Şener'in yüksek duygusal zekası ve ekip yönetim başarısının harmonizasyonu yatıyor. CEO Sani Şener, başarılarında en önemli etkenin 'kurumsallıkla durumsallık, büyüklükle çeviklik ve disiplinle özgürlüğü harmanlama becerileri'nde yattığının altını çiziyor. Bunları dile getirmek tabii ki gerçekleştirmekten çok daha kolay. Ancak gerek yurtiçinde gerekse yurtdışındaki atılımlarla bunu başarmış görünüyorlar. Şener'in bir başka önemli meziyeti ise ortak şirketler arası dengeyi muazzam bir şekilde yürüterek mesajları alt kadrolarına doğru enjekte edebilmesinden geçiyor. Zira bireysel olarak averaj özelliklere sahip bir ekipten çok iyi bir takım yaratabilmek Şener gibi müthiş akıllı, vizyonlu ve duygusal zekası yüksek bir yöneticinin becerebileceği bir durum. 

Ortadoğu'da son aylardaki negatif gelişmelere rağmen TAV kazandığı İDO ihalesini takiben şu anda gözünü Medine uluslararası ihalesine çevirmiş durumda. Bu ihalede rakip konsorsiyumların diğerinde ise Limak gibi başka bir yeni ve başarılı bir havacı grubu daha var.

Tolga TURGUT
AKŞAM