SİVİL UÇUŞLAR İÇİN DE KULLANILACAK

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce (SHGM) hazırlanan ve internet sitesine konulan İnsansız Hava Aracı Operasyonlarının Usul ve Esaslarına İlişkin Talimat (SHT-İHA) taslağına ilişkin görüş ve öneriler, SHGM'ye 1 Aralık 2012 tarihine kadar bildirilecek.

Talimat taslağına göre, maksimum kalkış ağırlığı 150 kilogramdan fazla olan İHA'lar uçuşa elverişlilik hususunda insanlı hava araçlarıyla aynı emniyet ve güvenlik standartlarına sahip olacak.

Sivil İHA uçuşları için onay talebinde bulunan işleticiler, uçulacak araç ve tip için eksiksiz bir emniyet geçmişi raporu sunacak. Başvuru sahibi, emniyet standardının karşılandığını, analiz, test ya da simülasyonla kanıtlayacak ve üreticiden bu yönde teyit alacak.

Emniyet deklarasyonu, İHA'ların tasarımı, imalatı, bakım ve muayenesi için kabul edilen havacılık standartları ve uygulamalarının kullanıldığını gösteren dokümanlarla desteklenecek. Operasyonlar, uçuş emniyeti konusunda tehdit oluşması veya risk görülmesi durumunda Genel Müdürlük tarafından durdurulacak.

İşleticiler, İHA'ların terör saldırılarında veya kamunun güvenliğini tehlikeye düşürecek herhangi bir yasa dışı eylemde kullanılmasını önlemek amacıyla Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı'nda belirtilen standartlara uyacak.

-Habersiz güvenlik denetimi yapılacak-

Genel Müdürlük tarafından, İHA işleticilerine haberli habersiz güvenlik denetlemesi yapılacak.

İşleticiler, pilotlar dahil istihdam edilen personelin kimlik bilgilerini güvenlik tahkikatından geçirilmek üzere Genel Müdürlüğe sunacak ve operasyonları gerçekleştirilmeden önce ilgili Mülki İdare Amirliğine bilgi verecek.

Genel Müdürlük sivil İHA'ların askeri yasak sahalar ve askeri birlikler civarında uçuş planlaması durumunda; icra edilecek uçuşlara ilişkin olarak; İHA'ların teknolojik özellikleri, rota, irtifa ve uçuş bölgesi koordinatlarını içerecek şekilde gerekli bilgileri 15 gün öncesinden, Genelkurmay Başkanlığı ile koordine edecek.

Askeri açıdan sakınca görülmesi halinde, Genelkurmay Başkanlığı'nın talebi üzerine sivil İHA operasyonları Genel Müdürlük tarafından, herhangi bir aşamada durdurulacak. Hafta sonları ve resmi tatil günleri ise sivil İHA operasyonları anılan sebepten dolayı Genelkurmay Başkanlığı tarafından Genel Müdürlüğün bilgisi dahilinde durdurulacak.

Yabancı tescilli İHA'ların Türk Hava Sahasında operasyonlarına ilişkin başvurulara ilgili tüm kurum/kuruluş/bakanlıklar ile koordine edilerek uçuş müsaadesi verilecek.

Gerekli hallerde, Genel Müdürlük tarafından sivil İHA'lardan elde edilecek bilgiler, emniyet birimleri, Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendirilecek Kuvvet Komutanlıklarına aktarılacak.

Onay istenen uçuşla ilgili Genel Müdürlük tarafından talep edilen bilgi ve belgeler, uçuş amacını ve uçuş yapılacak hava sahasının koordinatları eksiksiz sunulacak.

İHA'lar, insanlı hava araçları için geçerli olan kurallar çerçevesinde uçacak. Hava Trafik Kontrol talimatlarına uyacak ve Türkiye Hava Sahasında geçerli olan bütün ekipman gereksinimlerini karşılayacak.

-Başvuru 30 gün önceden yapılacak-

İşletici, uçuşu düzenlemek için yetki ve uçuş onayı almak üzere en az 30 gün önce Genel Müdürlüğe başvuracak ve başvurunun bir örneğini Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğüne gönderecek. Başvuru, Genel Müdürlük tarafından DHMİ Genel Müdürlüğü ve ilgili askeri kurumla koordinasyon sağlanarak sonuçlandırılacak.

İHA işleticisi, uçuşun düzenleneceği sahanın koordinatlarını, uçuşun saatlerini, kalkış, tırmanış, alçalma, uçuş seviyesi ve iniş ve acil durum usulleriyle ilgili detaylı bilgileri Genel Müdürlük ve DHMİ Genel Müdürlüğüne başvuru esnasında sunacak. Acil durum usulleri, acil durum iniş alanlarına, mecburi iniş alanlarına yönelik manevraları da içerecek.

Başvurunun onaylanmasını takiben uçuşların düzenleneceği hava sahasından sorumlu ATC ünitesi ile operasyondan en az bir gün önce uçuşa ilişkin usuller üzerinde mutabakat sağlayacak. Yetkilendirmeler, operasyonlar için geçerli olan Standart Harekat Usulleri'ne dayalı olacak.

Standart harekat usulü; normal usulleri, planlanmamış durumlara ilişkin usulleri, hava aracının acil durumdan kurtarılmasına yani uçuşun sona erdirilmesine ilişkin usulleri içerecek.

Kalkış ve iniş Türkiye AIP'sinde belirtilen Görerek Meteorolojik Şartlarda yapılacak, bulut tavanı ve görüş minimumları, İHA'yı kumanda etmek için kullanılan yöntemlerle uyumlu olacak.

İnsansız Hava Araçları, insanlı hava araçlarına uygulanan kural ve usullere tabi olacak. Hava Trafik Kontrolörleri tarafından, İHA'lara verilen hizmet, diğer hava araçlarına verilen hizmetle aynı olacak. Uçuşlar. Genel Müdürlük tarafından tanımlanan coğrafi sınırlar içerinde, hava alanı civarında ya da ayrılmış hava sahalarında yapılacak.

-Çağrı adında ''İNSANSIZ'' ifadesi yer alacak-

İHA'lar, ATC talimatlarını yerine getirebilecek ekipman yeterliliklerine uygun olacak. İHA'ların çağrı adında ''İNSANSIZ'' (UNMANNED) ifadesi yer alacak.

Araç Sorumlusu tarafından, araç performansı ve hava trafik kontrol muhaberesi sürekli kontrol edilecek. İHA pilotu, uçuş süresince ATC talimatlarına uygun olarak İHA'nın kontrolünü sağlayacak.

Araç sorumlusunun görüş hattı dışarısında kalan bütün hava araçları, aynı ortamdaki insanlı hava araçları için geçerli olan düzenlemelere göre yürütülecek.

İHA Pilotu meteorolojik şartların uygunluğunu değerlendirme yeterliliğine sahip olacak.

-Acil durum usulleri

İnsanlı Uçaklara uygulanan Acil Durum prosedürleri, İHA'lar için de uygulanacak. İHA uçuş planı, İHA ile olan veri hattı muhabere kaybı durumunda kullanılacak olan, önceden planlanmış, acil durum uçuş profillerine ilişkin bilgi ve usullerini, önerilen kurtarma alanının ve eğer uygunsa bir yedek meydanın detaylarını içerecek.

Beklenmedik hadiselerle karşılaşılması (emergency trafik, askeri kısıtlamalar, trafik yoğunluğunun ani artışı vb.) halinde, DHMİ Genel Müdürlüğünün talebiyle İHA uçuşları iptal edilecek veya ertelenecek.

İHA'ların, Araç Sorumlusu tarafından doldurulan ve onaylanmış uçuş planına uyup uymadıkları, sürekli olarak izlenecek. Hava trafik kontrolörlerinin ve kontrolleri altındaki diğer trafiklerin bir uçuşun İHA uçuşu olduğunun farkında olması amacıyla, bütün İHA çağrı adlarının sonuna ''UNMANNED'' ibaresi getirilecek.

-Akrobasi manevraları yapılamayacak-

İHA'lar, ülkemiz seyrüsefer altyapısına uygun seyrüsefer sistemlerine sahip olacak ve benzer operasyonlar yürüten insanlı hava araçları için geçerli olan seyrüsefer ekipmanı gereklerine tabi olacak. İHA pilotu ve sorumlusu, İHA'nın seyrüsefer yardımcılarına ya da fikslere göre olan pozisyonu her zaman görebilecek.

İHA'lar, insanlı hava araçları ile aynı ışıklandırma malzemesi ve aynı yerleşim biçiminde ışıklandırılacak. İHA pilotu ya da Araç Sorumlusu, bu ışıkları İHA havada iken açıp kapatabilecek, fakat normalde, taksi, kalkış, uçuş ve iniş esnasında, ilgili otorite tarafından aksi bildirilmediği ve araç hareket ettiği sürece yanık kalacak.

İHA'lar, bir uçuş sona erdirme sistemi ve insanlı hava araçları içinde zorunlu olan özel ekipmanlar olmadan Türkiye Hava Sahasında uçmayacak. İHA'lar, Türk Hava Sahası'nda akrobasi manevraları yapamayacak. Uçuş operasyon işlemlerinin Genel Müdürlük tarafından ruhsatlandırılmış hava alanlarından yapılması zorunlu olmayacak.

Operasyonları yöneten kişiler, uçuş operasyon gerçekleştirdiği hava alanında uygulanan ilgili kural ve prosedürlere uygun olarak uçuş operasyon işlemini gerçekleştirecek.

Hava alanı işleticisi, hava alanında gerçekleştirilen İHA operasyonunun tüm aşamalarında oluşabilecek risklerin değerlendirilmesi ve azaltılmasını sağlamak amacıyla İHA operasyonlarına ilişkin prosedür hazırlayacak.

İzin alınmadan İnsansız Hava Aracı uçuşu yapılması ve tespit edilmesi halinde işletmelere 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu kapsamında cezai işlem yapılacak. (Sabah)