İŞTE TARİHE UÇANLAR...

Kayıtlara ‘dünyada uçan ilk kadın’ olarak geçen Fransız Teresa Peltier, 8 Temmuz 1908’de gökyüzünde süzüldükten sadece 3 yıl sonra İstanbul semalarında bir Türk kadını uçmuştu.

1 Aralık 1913’te Fransız Deperdussin tipi ‘Osmanlı’ adlı uçakta pilot Fethi Bey’in arkasında oturan Belkis Şevket Hanım tarihe ‘uçan ilk Türk kadını’ olarak girdikten sonra 22 Türk kadını daha kendi alanlarında öncü oldu. İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, kamuoyu tarafından çok bilinmeyen ilk havacı kadınlarımızın isimlerini bir araya getiren bir toplantı düzenledi. Açılış konuşmasını yapan havacılık tarihi araştırmacısı ve uçak mühendisi Can Erel, Kadınlar Dünyası adlı derginin yazarı ve Kadın Haklarını Müdâfaa-i Hukuk-u Nisvân Cemiyeti üyesi olan Belkıs Şevket Hanım’ın büyük cesaret göstererek başlattığı gökyüzü yolculuğunun bugünlere çok önemli isimlerle geldiğini belirtti.

İTÜ Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fatma Arslan ve Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Metin Orhan Kaya’nın da bulunduğu etkinliğe sivil havacılık için önemli yeri olan Mehmet Nuri Demirağ torunu Bilge Kum da katıldı. Vecihi Hürkuş’un kızı Gönül Hürkuş ve efsane uçak mühendisi Necmüzzafer Orbay da onur konuğuydu.

İŞTE O KADINLAR

Türkiye’nin sayılı havacılık uzmanlarından olan Can Erel, Belkıs Şevket Hanım ile başlayan Türk kadının havacılık yolculuğundaki önemli isimlerini şöyle sıraladı:

1- Uçakla uçan ilk Türk kadını Belkıs Şevket Hanım.

2- İlk uçuş şehidi kadın Mefharet Hakkı Hanım. 27 Ekim 1927’de Kırklareli’nde ‘Halka Uçuşu Sevdirme Programı’ kapsamında yolcu olarak bindiği Junkers A20 tipi uçağın düşmesi sonucu hayatını kaybetti.

3- İlk pilot Bedriye Tahir Gökmen. Gökmen, 1933’te Vecihi Sivil Hava Okulu’nda pilotaj eğitimini tamamladıktan sonra havalandı.

4- İlk paraşütçü Yıldız Uçman. Sabiha Gökçen tarafından yetiştirildikten sonra Eylül 1935’te Rus R-5 uçağından atladı.

5- İlk akrobasi pilotu Edibe Subaşı Kutucuoğlu.

6- İlk hava şehidi Eribe Kartal Hürkuş. Hürkuş, 1936’da Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında gösteri atlayışı yaparken hayatını kaybetti.

7- İlk planör pilotu Naciye Toros. 1936’da Türk Hava Kurumu’nun planörünü havalandırdı.

8- Dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen. Gökçen, Türk Hava Kurumu’nun savaş uçağıyla görev yaptı.

9- İlk hostes Adile Tuğrul.

10- İlk jet pilotu Leman Bozkurt Altınçekiç ve Şenay Günay. Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ilk kadın subaylarından olan Altınçekiç ve Günay, 1958’de havalandıklarında NATO ülkeleri arasında da ilk olmuşlardı.

11- İlk hava trafik kontrolörü Nazmiye Göyük. Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde 1950’lerde görevine başlayan Göyük alanında ilk olmuştu.

12- İlk uçuş sevk ve planlama memuru Ayşe Tüveyç Özden. Devlet Hava Yolları adıyla kurulan en büyük sivil havacılık kurumunda 1960’larda çalıştı.

13- İlk uçuş teknisyeni Ayten Turgut. Türk Hava Yolları’na dönüşen devlet kurumunda 1970’de ilk uçuş teknisyeni olarak görev yaptı.

14- İlk uçak mühendisi Dr. Nurcan Eldem. İTÜ mezunu olan Eldem, 1978’de alanında ilk oldu.

15- İlk uçak (F-110 TurboFan) motor sistem mühendisi Gülten Yılmaz. Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda görev yapan Yılmaz 1’nci Hava İkmal Bakım Merkezi’nde 1989’da göreve başladı. 

16- İlk uçak elektronik mühendisi Buket Topel. Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 1’nci Hava İkmal Bakım Merkezi’nde 1991’den beri görev yapıyor.

17- İlk ticari hava yolu pilotu Alev Kılıçkeser Hottin.

18- İlk tasarım mühendisi Aylin Ararat Gökalp. 1995’ten beri TUSAŞ’ta proje müdürü olarak çalışan Ararat, milli uçağımız Hürkuş’un da başmühendisi.

19- Okyanus aşan ilk pilot Emel Arman. Arman, 1997’de  Atlas Okyanusu’nu aştı.

20- İlk F-16 pilotu Berna Şen Özmen. Özmen, 2000’den beri gökyüzünde.

21- İlk jet savaş uçak şehidi Ayfer Gök.   

22- İlk kaptan pilot Dilek Karabağlı, 2003 yılından beri kaptan pilot. 

23- İlk öğretmen pilot Deniz Ülke eğitmenlik yaparak yeni pilotlar yetiştiriyor.

(Milliyet)