ADNAN MENDERES İÇİN BÜYÜK YARIŞ

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ), İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı İç Hatlar Terminali yapım ve işletimiyle Dış Hatlar Terminali'nin 2015 yılından itibaren işletilmesi konulu ihale tarihini 17 Kasım 2011 olarak ilan etti.

Ülkemizin en büyük beş havalimanından biri olan Adnan Menderes Havalimanı, hiç şüphesiz ülke turizmi ve havacılık sektörü açısından büyük önem taşıyor. Bilindiği üzere mevcut durumda Dış Hatlar Terminali ülkemizin başarılı ve havalimanı portföyü en geniş kuruluşu TAV tarafından yap-işlet-devret modeli ile işletiliyor. TAV Holding'in başarılı CEO'su Sani Şener geçtiğimiz günlerde söz konusu ihaleyi kazanmak için ellerinden geleni yapacaklarını belirtti.

İhalenin şartnamesini alan tecrübeli gruplar arasında Antalya Havalimanını işletmekte olan IC-Fraport ve Sabiha Gökçen Havalimanı'nı işleten konsorsiyum ortaklarından Limak da bulunuyor. İbrahim Çeçen (IC) Holding kısa bir süre önce Kütahya'da yapılacak olan bölgesel Zafer Havalimanı ihalesini de kazanmıştı.
Bu tanıdık sektör oyuncuları haricinde İzmirli sanayicilerin de bir konsorsiyum kurarak ihaleye katılacakları bilgileri geliyor, ancak yanlarına bir havalimanı işleticisi ortak almadan böyle bir girişimin mümkün olacağını düşünmüyorum. Heveslerini kırmak istemem ama bu çaptaki ihalelerde ince hesap, bilgi birikimi, finans gücü, ticari vizyon ve doğru proje ekibi çok önemlidir. Aksi halde sonları bir zamanlar İzmirli girişimcilerin birleşerek kurdukları İzair'inkine benzer. Hatırlanacağı gibi İzair, İzmir Ticaret Odası liderliğinde onlarca ortakla kurulmuş, çok çağdışı bir yönetim anlayışı sonrası Ali Sabancı liderliğindeki Pegasus bünyesine dahil olmuştu. Bu ve benzer ihalelere sadece inşaatçı zihniyetiyle girmeye çalışanlara nacizane önerim kesinlikle girmemeleri olacaktır.

Zira ülkemizde 90'lı yıllarda inşaat kökenli firmaların ihale kazanmaları devri sona erdi. Şu anda geçmişi inşaat olan TAV gibi gruplar konuya havacı gözlüğüyle bakabildikleri için, daha doğrusu kurum kültürleri içinde bir transformasyon yaşadıkları için başarılı oluyorlar. Limak daha sektörde nispeten yeni olduğu için fazla yorum yapmanın doğru olmadığını düşünüyorsam da genel görünümün olumlu olduğunu vurgulamak isterim. IC-Fraport ise başarılı bir Türk-Alman ortaklığı olduğu gibi bahsi geçenler arasında turizm ve havacılık sentezi en fazla olan grup.

Açıkçası ben Türkiye'den iddialı bir grubun yabancı bir havalimanıyla ortaklık gerçekleştirmediği müddetçe sürpriz oyuncuların bu ihaleye katılmasını beklemiyorum. Ancak belki Bodrum Havalimanı ihale haklarını Teknotes grubundan devralan İtalyan inşaat devi Astaldi böyle bir ihaleye ilgi duyabilir.

6 MİLYONLUK TRAFİĞİ MEVCUT

İzmir Adnan Menderes Havalimanı bu yılın ilk 8 ayında, iç hatlarda 4 milyon 33 bin, dış hatlarda ise 1 milyon 692 bin yolcu olmak üzere toplam 5 milyon 725 bin civarında bir yolcu trafiği gerçekleştirmiş. Geçen yılın aynı dönemine göre iç hatlarda yüzde 14'lük bir artış gözlenirken dış hatlarda bu artış yüzde 18 olarak dikkat çekiyor.

Rakamları analiz edecek olursak, gerek iç gerekse dış hatlarda çift haneli artışların pozitif olduğunu söylemek mümkün. Öte yandan dış hat trafiği pastasının sadece yüzde 29'una sahip olması yabancı havalimanı operatörleri açısından pek de cazip değil. DHMİ'nin bu veriler doğrultusunda ihaleye katılımı ve rekabeti arttırmak adına neredeyse son 10 yıldır standart hale getirdiği ihale şartnamesinde ne gibi değişikliklere gittiğini merak etmiyor da değilim. Şayet DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) bu ihale için turizm ve havalimanı vizyonlarını entegre etmeden yola çıktıysa, korkarım orta-uzun vadede İzmir ve ülke turizmine fazla kazanç sağlanmayacaktır.

Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali için yapılan ilk ihaleyi çok net hatırlıyorum. Konuyla ilgili hiçbir tecrübe veya bilgi birikimi olmayan Havaş ihaleyi kazanmış ancak taahhüdünü yerine getiremeyecekken TAV grubunca satın alınarak belki de zararına olmak üzere şartları uygulayabilmişti. Yine eksik hazırlıkla gerçekleştirilmiş Bodrum Havalimanı ihalesi de aynı konuda farklı bir örnek oluşturuyor. DHMİ mutlaka iyi niyeti ile elinden geleni yapmaya çalışıyor ve genel olarak başarılı da oluyor, fakat her projeyi kendi dinamikleri içinde; yolcu profili ve küresel pazarlama olgusu ile değerlendirerek harekete ederlerse daha da başarılı olacaktır. Dilerim bu ihaleyi, kervan yolda dizilir mantığı ile düşünüp sadece kısa süreli inşaat bitirme ve en iyi fiyat teklifini vermek yerine havalimanının Türkiye havacılık ve turizmine nasıl daha fazla katkı sağlayacağı yaklaşımıyla yola çıkan kazanır.

(Tolga Turgut - Akşam)