Turgut: "Airbus ve Boeing artık rakipsiz değil"

Ekonomik kriz yaşayan Yunanistan'ın işi zor gözüküyor. Öte yandan, ekonomik karmaşaya rağmen ülkenin neredeyse her zaman zarar eden milli havayolu Olympic'ten iyiye gidiş sinyalleri gelmeye başladı.

Konuyu geçtiğimiz yıl Yunanistan'da düzenlenen satış ihalesi çerçevesinde değerlendirdiğimizi hatırlayacaksınız. İhaleyi takiben havayolunun yönetimi, denizcilik kökenli Yunanlı yatırımcı grup Marfin'in eline geçti. Yeni yönetim havayolunu farklı bir iş planıyla daha olumlu bir noktaya getirdikten sonra, yönetime ülkenin özel havayolu Aegean'ın kurucusu ve yöneticisi Antonis Simigdalas'ı getirdi. Artık Olimpic Havayolu'nun yönetim koltuğunda yıllardır en önemli rakibi olmuş bir havayolunun yöneticisi oturuyor. Başarılı olup olmayacağını zaman gösterecek ancak sektörün görüşlerine bakılırsa bu sefer Olympic'in kurtulma olasılığı daha fazla. Yunanistan'ın AB fonlarından yararlanarak kamu şirketlerini ayakta tutma çabaları sona erdiğinden, artık tek çare sektör oyuncularının duopoli dengelerini bozmak yerine birbirlerini tamamlamaya çalışmaları oldu.

ACIMASIZ İÇ REKABET, YABANCILARA YARADI

Simigdalas uzun yıllardır ERA (European Regional Airlines Association)'nın başında olduğu gibi Aegean Havayolu'nu da iç hatlarda ve bölgesel olarak Olympic Havayolu'na yolcu sağlamak amacıyla kurmuştu. Ancak Olympic yönetimine yerli yabancı kim geldiyse bayrak taşıyıcılığın egosu ve devletin gücüne dayanarak yönetime girişince sonuç tüm sektör için fiyasko oldu. Şayet Olympic ve Aegean'ın iş planları birbirini besleyemez ise her iki havayolu da büyüyemeyecek durumda.

Yunanistan'ın AB'ye girmesi, sınırların kalkması ve liberal hava sahası, aslında son 10 yıldır birbiriyle didişen Olympic ve Aegean'dan çok, diğer AB'li havayollarına yaradı. Hatta Easyjet benzeri düşük maliyetli havayollarına (DMH ) Atina'dan Yunan adalarına uçuş izni verilseydi şu anda her ikisi de Yunanlı yatırımcıların elinde kalmazdı. Bundan sonra yapacakları Olympic Havayolu'nun marka değerinden faydalanarak uzun menzilde büyümeye çalışmak olacak gibi görünüyor. Aegean daha çok bölgesel ve iç hat uçuşlarda Olympic'i tamamlayan bir görüntü çizecek. Tabii ki iki havayolu arasında işbirliği ve sinerjinin maksimum olması için uçak filo harmonizasyonu kilit rol oynayacaktır.

Bilindiği üzere Avrupa'da Olympic ile beraber en fazla batmış ve sözüm ona kurtarılmış bir diğer havayolu da İtalyan Alitalia. İtalyanlar milli taşıyıcılarını kurtarma konusunda Yunanlılardan farklı bir yol izleyerek Alitalia'yı ülkenin en büyük özel havayolu AirOne ile birleştirme yolunu seçtiler. Her iki ülkenin iç dinamikleri ve havacılık parametreleri farklı da olsa hangisinin daha başarılı olacağını zaman gösterecek. Her iki ülkenin havacılıkta geldiği durumun nedenleri kısaca, beceriksiz kamu yönetimi, değişime ayak uyduramamak, AB üyeliğinin doğru getirilerini değerlendirememek olarak özetlenebilir.

BOEING VE AIRBUS ARTIK RAKİPSİZ DEĞİL

Bölgesel uçak üreticisi konumundaki Kanadalı Bombardier ve Brezilyalı Embraer firmaları artık gözlerini pazarın farklı bir segmentine dikmiş durumda. Her iki firma da Boeing'in 737 ve Airbus'ın 320 serilerine ait dar gövdeli tek koridorlu 100 koltuk üzeri modelleriyle rekabete hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde ABD'li mega havayolu United, yeni siparişleri için sadece Boeing ve Airbus yerine her dört üreticiden de teklif toplayacağını açıkladı. Bu durum karşısında Orlando'da düzenlenen bir havacılık konferansında konuşan Boeing üst yöneticilerinden Jim Albaugh 'Uzun yıllardır keyfini sürdüğümüz üretici duopolisinin 20-30 yıl daha sürmesini beklemiyorduk' dedi.

Düşük koltuk kapasiteli uçak üreticisi olarak bilinen Bombardier, özellikle yeni ürettiği 150 koltuk kapasiteli C serisi modelleriyle artık pazarı zorlamaya hazır durumda. Yapılan açıklamalara göre C serisi modelleri 737 ve 320'ye oranla yüzde 15 yakıt verimliliği sağlıyor. Lufthansa grubuna ait Swiss ve ABD'li Republic havayollarının vermiş olduğu toplam 70 uçaklık sipariş de üreticinin iştahını bir hayli kabartmış durumda. Bu arada Embraer firması da Bombardier C serisine rakip olacak yeni modeller üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Tüm bu gelişmeler üretici pazarının artık çok daha rekabetçi olacağını tescil ederken havayollarına da daha fazla alternatif sunuyor. Görünüşe göre, 70'li yıllara kadar hüküm süren Boeing tekelinin ardından, 200'li yıllara kadar devam eden Boeing-Airbus duopolisi de artık çökmeye mahkum...

Tolga Turgut
AKŞAM