Air France-KLM'in Çek Havayolları atağı

Hatırlayacağınız üzere geçtiğimiz yıllarda Avrupa'nın önde gelen network havayollarından Airfrance ve KLM birleşerek dünyanın en büyük ölçekli 'Airfrance-KLM' havayolunu oluşturmuşlardı.

10 yıl kadar önce sektör analistleri tarafından kıta Avrupa üzerinde büyük birleşmelerin Airfrance, British Airways ve Lufthansa ekseninde oluşacağı öngörüsünde bulunulmuş, filo büyüklüğü 100 uçağın altında olan network havayollarının ise ya kendi aralarında birleşerek ciddi bir ölçek yaratması gerekliliği ya da yukarıda adı geçen mega oyuncular tarafından satın alınacakları belirtilmişti. Ne kadar haklı olduklarını artık kimse inkar edemeyecektir.

Biz de bu köşeden defalarca Staralliance, Skyteam ve Oneworld ittifaklarının orta, uzun vadede birçok satın alma ve birleşme ile sonuçlanacak faaliyetlerine değinmiştik. Lufthansa'nın Swiss'i satın alması ve Avusturya Havayollarını satın alma arifesinde olması ya da British Airways'in Iberia ile ortaklığı da bu örnekler arasında yer alıyor. 

Çek Havayolları CSA, filo ölçeği açısından AB içinde küçük-orta ölçekli bir network havayolu tanımına tıpatıp uyan bir konumda. 50 uçaklık filosu ile daha çok Avrupa içinde tarifeli uçan havayolunun yüzde 91,5'luk hissesi için ihale süresi şubat itibarıyla başlamış bulunuyor ve Eylül 2009'da tamamlanması hedefleniyor. 2003 sonrası güçlenenen SkyEurope ve Wizz gibi Doğu Avrupalı düşük maliyetli havayollarına (DMH) pazar kaybeden CSA, 2006 yılında iflasın eşiğine gelmişti.

Aynı yıl yapılan yönetim değişikliğiyle CEO koltuğuna oturan Radomir Lasak, şirketi çok kısa bir süre içinde karlılığa ulaştırdı. İş modelinde yaptığı değişiklik sayesinde DMH'ler ile çok akıllıca rekabet ederek, hem pazar payının bir kısmını koruyabildi hem de 35 uçaklık filoyu 50 uçağa çıkardı. 'Click4sky' ismi ile kurduğu websitesi sayesinde doluluk oranının düşük olduğu hatlarda ve belli saatlerde adeta bir DMH gibi tek yön 59 euroya bilet satması gerçekten yaratıcı bir rekabete cevap verme eylemiydi. Yarattığı bu sanal DMH ürünü sayesinde ise pazar payını yavaş yavaş geri almaya başladı.

AIRFRANCE-KLM FAVORİ

Geçtiğimiz günlerde Çek Hükümeti'nden yapılan açıklamaya göre, ihalenin kısa listesinde Airfrance-KLM ve Unimex yatırım şirketi ile Çek bayraklı havayolu Travelservice'ten oluşan konsorsiyum bulunuyor. İlginç bir gelişmeyse, ilk turda çok istekli olan Aeroflot ve Odien yatırım fonundan oluşan konsorsiyumun Çek otoritelerince ikinci tura davet edilmemiş olması. Çek politikacılar, Rus Aeroflot Havayolu'nun ortaklık yapısındaki çok sayıda belirsizliğin ideal alıcı olarak görülmelerini engellediğini ifade ediyor.

Bu arada ihalede Aeroflot'un ortağı konumunda olan Odien yatırım fonunun ortakları arasında ülkemizin başarılı girişimcilerinden Saadettin Saran'ın kardeşi Michael Sadun Saran'ın da olduğunu belirtelim. Eski Demirperde ülkelerinden olan Çekoslovakya özellikle ikiye bölündükten sonra Prag yönetimi, değişik sanayi alanları yatırımları konusunda Rus firmalarına mümkün olduğu kadar yeşil ışık yakmamaya özen gösteriyor. Her konuda mümkün olduğu kadar yüzlerini Batı Avrupa ülkelerine dönmüş durumdalar.

Çek Cumhuriyeti coğrafi konum olarak Doğu ile Orta Avrupa arasında sınır teşkil ediyor. Eski Doğu bloğu ülkeleri arasından NATO ve AB'ye katılan ülkelerin başında geldikleri gibi, şu anda NATO Genel Sekreter Yardımcıları arasında bir Çek Cumhuriyeti üyesi de bulunuyor. Bu detayları vermekteki amacım, böylesi havayolu satışlarında ticari boyutun yanı sıra politik parametrelerin de belirleyici olacağının altını çizmekten ibaret.

Kanımca bu ihalede Airfrance-KLM'in favori konumunda olması, Skyteam'den kaynaklanan artıları ve Doğu Avrupa'ya doğru büyüme isteklerinden kaynaklanıyor. Sektörde yapılan tahminlere göre Çek Havayolu CSA'in satış değeri 250 milyon dolar civarında olacak.