THY, TGS; İşiniz İçin Değerli Olduğunuzu Hissediyor musunuz?

Hayli bir süre önce Çınar otel’in mezzanin katındaki bölümde benimle görüşmek isteyen bir okuru bekliyordum... Arkamdaki koltukta biri sırtı bana dönük olarak karşı karşıya iki kişi oturuyordu. Bir havayolunda çalışıyorlarmış. Biri üstleri açısından ne denli vazgeçilmez biri olduğunu anlatıyordu. Dikkat ettim işi için değil, şirketi için değil üstleri için vazgeçilmezliğini söylüyordu. Diğeri dinleyiciydi. O gün sabah nöbetinde yaşadığı bir olayı anlatmaya başladı. Kulak kabartmaya gerek yoktu. Vazgeçilmez kardeşimiz zaten yüksek sesle konuşuyordu. Beklediğim okur gelmişti ve de merdivende durdu. Tekrar aşağı indi. Galibe komşularımı tanımıştı. Aynı şirkette çalıştıklarını anlamıştım. Kalktım ve vazgeçilmeze “ biliyor musunuz ben de sizin şirketinizde çok uzun süre çalıştım “ diyerek iyi günler diledim ve aşağı indim. Her ne ise takip eden hafta yazımda bu konuyu işlemeye karar verdim. Unuttum gitti veya araya başka konular girdi.  İhtiyatsız vazgeçilmezin anlattıklarını yazsam mutlak daha fazla hoşa giderdi. Her neyse.

Çalışanların hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği iş yerleri sadece maaş alınan bir yer olmanın ötesinde anlamlar taşıyor. İngiltere’de yapılan bir araştırma, çalışan bağlılığını etkileyen en önemli faktörlerin başında iş yerinde kurulan arkadaşlıkların olduğunu ortaya çıkarıyor. Jobsite.co.uk’un yaptığı bu araştırmada, çalışanların yüzde 70’i işyerinde eğlenebilmelerinin çalışma arkadaşlarına bağlı olduğunu belirtiyor. ( Kariyer Rehberi )

iOpener Institute (*)’in 2005’ten bu yana, her sene Avrupa, Amerika, Avustralya, Hindistan, Çin ve Afrika’da 50.000 profesyonel üzerinde  “Science of Happiness at Work’ isimli bilimsel araştırma yapılıyor. Bu araştırma sonucuna göre işyerinde mutlu olan personel; aynı işyerindeki diğer çalışanlara göre 2 kat verimli iş üretiyor, kendisini 6 kat fazla enerjik hissediyor, diğerlerinin 10’da biri kadar hastalık izni alıyor, mevcut iş ve pozisyonumuzda 2 kat daha uzun kalıyor. Bu da demek oluyor ki, çalışanlarını mutlu eden işverenlerinde bu sayede hayli kazanç sağlıyorlar..Evet, birisi bunları bizim patronlara anlatsalar iyi olacak.

Diğer bir başka araştırmada edinilen veriler diğerleri ile birleştirilmiş ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmış. Her hangi bir işyerinde mutlu olabilmek için çalışan gözü ile neler gerekiyormuş? . Bizde de aynı konuda bir anket yapılsa % 80 benzeri sonuçlara ulaşılabileceğini tahmin ederim.  Sıralama değişir belki.  Maddeleri biraz açarak bizim sektörün durumuna bir göz atalım istedim. Bold karakterle yazılanlar yapılmış olan araştırmalar sonucu elde edilen ( birleştirilmiş ) verilerdir. ( : )’ den sonraki anlatımlar ise naçizane, bu hususlardaki bizim sektördeki durumu irdeleyen kişisel görüşlerimdir.Yani “bizim sektördekiler nasıl mutlu olsun ki ifadesinin açılımı.

İletişim Kanallarının açık olması: Bir iş yerinde, iletişim kanalları vücuttaki damarlara benzer; açık oldukları sürece içinde bulundukları sistemin en uç noktalarına kadar ulaşıp hayat verirler. Sistem saat gibi çalışır, insanlar mutlu ve üretken, iş yeri başarılı ve itibarlıdır. Doğal iletişim akışının çeşitli engellerle kısıldığı veya tıkandığı bir iş yerinde ise çalışanlar arasında ilişkiler zayıflar, güven duygusu sarsılır, birlik ruhu dağılır; kısacası hayat belirtileri kaybolmaya başlar ( kariyer Rehberi)  Birlikte görev yapılan arkadaşların etkisi: Şirketlerdeki çalışanlar ayrıştırılmış ve parçalanmış durumda. Bizden olanlar, sizden olanlar ve belki de ötekiler ( ? ) Arkadaşlık falan kalmadı desek yeri. “Artık ne dost belli ne de arkadaş. Herkes menfaatince insan”. Sektörümüzdeki dostluk ve arkadaşlık ilişkilerinin Türkçe lisanı ile ifadesi işte böyle. Çalışanın Kendini Değerli hissetmesi: İyi yöneticiler çalışanlarına kendilerini değerli hissettirir. Bizde çalışması ve göreve bağlılığından ötürü kendisini değerli hisseden kimse var mı? Bilemiyorum.  Çalışana verilen değer, o kişinin arkasında ki torpilin büyüklüğüne ve kuvvet ve kudretine göre değişiyor gibi. Görünüm bu şekilde Bu maddeden de kayıptayız anlayacağınız. Birlikte çalışan yöneticilerin etkisi:  Sektörümüz hayli büyük. Müşterekleri çok. dolayısı ile yaşananlar birbirinin benzeri. İmamlık gibi kutsal sayılması gereken mesleğini bizim sektörde İnsan kaynakları Müdürü olmak için terk eden yöneticimiz var. İnanmanız çok zor ama daha fazla maaş alabilmesi için normal ehliyete sahip olmayan ancak operatör kadrosunda istihdam edilen şoförümüz bile var. Pensilvanya ziyaretleri ile hatırlanan orta seviyenin iki tık üzerinde bir unvana sahip yöneticimiz var. Ama şirket, Devletin bu türlerin sistemden ayıklanmasını istemesine rağmen kim olduğunu ve nerede çalıştığını tespit edemiyor bir türlü (? ) Tıpkı tanımadığımız diğerleri gibi. Belki de aramıyorlardır. Kim bilir? Zira şu anda geçerli olan sektör dışı önemli bir sistemde de üst pozisyonda bir görevi olduğu da söyleniyor. Şirketlerden birinde belki de ikisinde, eskiden Altın nesil denilen grubun mensuplarına tanınan ayrıcalıklara sahip olma yolunda ilerleyen gruplara mensup kimselerin varlığından söz ediliyor. Tabii onlara yol açanlarında.?

Tüm bu durumları ve de bu örnekler dışında sayamadığım veya bilmediğim  birçok garipliği sahneleyenler tabii ki saygıdeğer yöneticiler ve onların emir kulları.  Bunları bilerek ve icraatlarını yaşayarak bu yöneticilerin yanında çalışıp mutlu olmak normal insanlar için mümkün olabilir mi? Hayrettir, İyi Kazanç ilk sırada değil: Sektörün büyük bir bölümü kazancından mutlu değil. Bu konuda söylenecek pek bir şey yok. Zira her şey söylendi ve her şey meydanda. İnisiyatif alabilmek çok önemli: Malum birim yöneticiler yetki devri denilen uygulamayı sevmezler. Yetki onlarda olmalı ve de onların dediği yapılmalı.. İşte bu ilkel nedenden ötürü Tüm çalışanlar korkudan her şeyi üstlerine sorma zorunluluğu duyuyorlar. .Çalışma saatlerinin uygunluğu: Çalışma saatlerini belirleyen mevzuat var. Karşılığı ödenmeden bunun üstüne çıkılıyorsa işverenin hatası. Çalışan buna ses çıkartamaz zira dışarıda işsiz yaşamak çok zor. Yeni iş bulmak?  İş artık aslanın ağzında değil, midesinde..Az stres: Her şey bir yana Sivil Havacılık çok stresli bir iş. Buna bir de yukarıdaki konulardan kaynaklanan gerginlikler eklenince mevcut stres önce depresyona dönüşüyor.  İnanınki stres kaynaklı her türkü rahatsızlık  çalışanların bu konudaki içsel durumları yanında nezle gibi kalır. Saygın bir çevrede çalışmak: Yukarıda bahis konusu edilen yöneticiler ne kadar saygınsa çevreleri de o kadar saygın hali ile. Başka bir deyişle bu konuyu düşünmek bile yersiz. İşyerinin lokasyonu: İşyerinin lokasyonu çok güzel. . Ancak içindekiler ve kafa yapıları ona yakışmıyor. Yöneticilere Güven Duyulması: Bu konu esasen daha üst sıralarda yer alıyor. Tüm bu anlatımlardan sonra böyle bir duygunun varlığından bahsetmek için hasta ( ? ) olmak gerek.

İyi yönetici çalışanlarına kendilerini değerli hissettirir. Aranızda çalışması, göreve, bağlılığından ötürü kendisini değerli hisseden kimse var mı? Çalışana verilen değer kişinin arkasında ki torpile göre değişiyor. Bilmeliyiz ki “ Esasen kimse bize karşı değil, Sadece kendilerinden yanalar o kadar”. Bizler birer figüranız. Rolümüz bitince unutuluruz

Evet;  bu notlarımda yer alan tüm anlatıma yanlış diyebilirsiniz. Ben doğru olduğunu düşünüyorum ve biliyorum. Sizce yukarıda bahis konusu olan bu anket Türkiye’ de yapılsaydı ve de deneklerin belirlenmesinde tarafsız davranılsaydı acaba sonuç nasıl olurdu.

Son haftalarda köşemin sık sık misafiri olan THY  ( ve aynı zamanda THY’ nin ortağı olduğu TGS ve diğer ortak  kuruluşlar ) çalışanları. Dua etmeniz gerekir ki, yöneticileri benim anlatımımda ki gibi olan bir kuruluşta çalışmıyorsunuz ( ? ) İyi ki çalışanlarının mutlu olması için gereken hasletlere sahip olan nadide kuruluşların çalışanlarısınız ( ? )  Ama yine şirketleriniz ve işiniz için değerli olduğunuzu hissedebilmeniz için sizlerinde öncelikle iş yerinizde mutlu olmanız gerekir. Eğer mutlu iseniz mutlak kendinizin şirketiniz açısından önemli ve değerli olduğunuzu da düşünüyorsunuzdur?

Her ne ise, iyi de bu yazı kimden, kimlerden, hangi şirket veya şirketlerden bahsediyor diye soracaksınız. Artık onu da siz bulun. Şunun şurasında sektörde 18 adet havayolu, 3 adet Yer Hizmetleri Kuruluşu, 6 Havalimanı işletmecisi kuruluş var. Söyleyeceğim o ki, bulmak zor değil.

Personel Hileleri Artışta: Ve de Geliri Yutuyor.

Geçenlerde bir arkadaşımızla sohbet ederken “ işyerlerinde vuku bulan bir suiistimal olayından bahsetti. İşverenin bu işi yapan çalışanın tüm haklarını ödeyerek işten uzaklaştırdığını anlattı. Buna aklının ermediğini söylüyordu. Kendisini “ işin hukuka intikali halinde konunun herkes tarafından duyulacağını ve işyerinin bundan zedeleneceğini ve işverenin de bu durumu göze almak istememiş olabileceğini “ anlatmaya çalıştım. Daha sonra tanıdığım şirketlerde çalışan iki kişi ile görüştüm. Ve de onlarda daha küçük çaplı suistimallerden bahsettiler. Bu işin yaygınlaşabileceğini düşünmek zor değildi dinlediklerimden sonra. Bunun üzerine 26 Şubat günü bu köşe için bir yazı kaleme aldım. Başlığı “Baş Edebilmek İçin Hilekârlar Gibi Düşünebilmenin Bir Yolunu Bulmak Gerek” Yazıyı yazdık, Yönelticiler dışındakiler okudu.  Benim açımdan konu kapandı zira yapabileceğim başka bir şey yoktu..Uzatmadım, Zira aslına bakarsanız yazı fazla rağbet de görmemişti.

Gel gelelim, 10 Mart 2018 Hürriyet gazetesinin IK ekinde aynı konu 1.sahife de manşetti. Başlığı ise  “Personel Hileleri Artışta “ Yazının 2 sahife devamının başlığı ise “Personel Hileleri Geliri Yutuyor” Ben yazımda PwC Denetim ve Danışmanlık Bürosunun bu konudaki 2016 yılı rapor sonuçlarından bahsetmiştim.  Gazete tabii ki bana göre daha güncel. 2018’ de ilan edilen sonuçları işlemişler.  Çalışmaya 52’ si üst yönetici olmak üzere 7200 kişi katılmış ve de çalışanlar tarafından işlenen ekonomik suç ve hile oranı bu iki yıl zarfında % 46’dan % 52’ ye tırmanırken oluşumdaki üst yönetici payı ise % 16’ dan % 24’ e yükselmiş. Bu olayların yalnız % 91’i üst yönetimle paylaşılmış.

Genel de organizasyonda olup biten her şeyden haberdar olması gereken yöneticiler şirketlerde yaşanan bu etik dışı durumdan direk sorumlu tutuluyormuş. Ve de özellikle üst düzey yöneticinin haberim yoktu şeklindeki savunmaları da kabul görmüyormuş.

Peki, ben bu konuya neden mi geri döndüm. Orta ve üste yakın seviyedeki yöneticilere mesajımın alınması ve anlaşılması temennisi ile küçük bir uyarıda bulunmak için.

 Astlarınızın biri tarafından yapılan bu tür yakışıksız olayı size de yansıması mümkün olan sonuçlarından ötürü yapılan suiistimali tepelerden saklama ve suçluyu başka nedenler öne sürerek ve de kanunun öngördüğü ödemeleri yapılmasını sağlayarak işyerinden uzaklaştırma hakkınız yok. Hele hele “ nasıl olsa bir daha yapamaz, kimse de farkına varmadı  “ düşüncesi ile aynı ünitede çalışmasına devam ettirmeye hakkınız hiç yok. Bu iş bir gün ortaya çıkar ve size sorarlar. “ Ona ortak mıydı, beraber mi yapıyordunuz, bölüşmede mi anlaşamadınız? “ O durumda bu suali cevaplayabilmek, anlatabilmek güçtür,  Evet öyle veya böyle, dönüp dolaşıp bu çirkinliğin sonuçları size bir şekilde yansıyacaktır.  Hem de ilk etaptakinden daha ağır bir şekilde.  Aslında bir suçu gizlemenin bir anlamda ona yataklık etmekten farkı yoktur der hukukçular. Hileyi kim yaparsa yapsın, hangi seviyede bir görevli olursa olsun bu değişmez.  Kim olursanız olun seveyim, sevmeyeyim bunu yaşamanızı istemem. ŞUNU DA ÖNEMLE BELİRTMEK İSTERİM Kİ BU ANLATILAN BİR ÖNGÖRÜ DEĞİL BİR YAŞANMIŞIN SİZLERLE PAYLAŞILMASIDIR. DERS ÇIKARTILMASI GEREKİR. Bilmem derdimi anlatabildim mi? Anlatamamış olmama karşın daha fazla kimsenin okumasını sağlamak amacı ile bu yazının uzun süredir yazdığım diğer sitede de yayınlanmasını rica edeceğim. Belki konunun ciddiyetini anlayacak,  saçma sapan konularla uğraşmak yerine dikkatini bu konuya teksif edecek birileri çıkar.