Mahkumlara özel havayolu...

JPATS adı verilen Adalet Tutuklu ve Yabancı Taşımacılığı Sistemi, filosundaki yolcu uçaklarıyla her yıl 150 bin tutuklu ve sınır dışı edilenlerin yanı sıra akıl hastalarını taşıyor. İşte Mahkum Air’in hikayesi.

ABD’de, filosundaki 10 uçağa rağmen, en çok uçan havayollarından birinin sahibi devlet. Bu havayolunun uçaklarında ne bir logo, ne de bir renkli bir boyama var. Bembeyaz gövdeleriyle yolcular bu uçaklara ellerinde kelepçe ile biniyor.

Amerikan hükümeti tarafından 1995’te kurulan JPATS’ın ana amacı mahkumların güven içinde, ekonomik olarak ve kamusal taşıma araçlarından mümkün olduğu kadar uzak durarak bir noktadan diğerine taşıyabilmek. Organizasyonun operasyonu 2003’te ciddi anlamda büyüdü. Bunun nedeni ise Amerikan hukuk sisteminde yapılan değişiklik. Eskiden suçlular yakalanıp mahkeme gününe kadar serbest bırakılırken, mahkemeye hiç gelmemeleri nedeniyle artık dava gününe kadar tutuklanıyor.

JPATS’ın ana merkezi Kansas City’de bulunuyor. Her gün ortalama 1400 talep alan merkez bunları değerlendiriyor. Günlük 10 sefer yapılıyor, ABD içinde 52 havalimanına uçuş gerçekleştiriliyor. Sınır dışı operasyonlarında ise uçulan ülke sayısı 20’ye yakın.

Havayolu mahkumların yanı sıra doğal afetlerde tahliyede de kullanılıyor. 2005’te Katrina Kasırgası’nda binlerce kişi bu uçaklarla emniyetli bölgelere taşındı. Ayrıca özel ilgi gerektiren akıl hastaları bu uçaklar kullanılarak istenilen hastaneye götürülüyor.

10 UÇAĞI VAR

Filodaki uçak sayısı 10. Bunların altısı MD83 ve MD82 tipi yolcu uçakları. Kısa uçuşlar için birer Saab 2000 ve Beach 1900 tipi pervaneli uçak da bulunuyor. Ayrıca akıl hastaları veya azılı suçlular için iki adet Hawker 800 tipi iş jeti var. JPATS’ın ayrıca tescil işaretleri sürekli değişen 6 uçağı daha var. Bu uçaklar zaman zaman hükümet operasyonlarında kullanılıyor.

Mahkumların yanı sıra JPATS’ın en büyük müşterisi Göç ve Gümrükler Müdürlüğü. Her yıl sınır dışı edilen yaklaşık 100 bin kişi JPATS tarafından taşınıyor. En çok uçulan ülkeler arasında Meksika ve Güney Amerika ülkelerinin yanı sıra Kamboçya, Mısır, Gana, Endonezya, Ürdün, Filipinler ve Pakistan geliyor. Tek yön yolculara bu uçuşlarda kişi başına 40 kilogram bagaj hakkı tanınıyor.

NASIL TAŞINIYOR?

Mahkumlar uçaklara binerken elleri kelepçeleniyor ve hareketlerini sınırlamak için kelepçeler bellerinin etrafındaki zincire bağlanıyor, ayaklarına zincir takılıyor.

Uçakların içinde steril bir ortam yaratmak için masalar ve küllükler sökülmüş durumda. Böylelikle güvenlik güçlerine saldırmak için kullanabilecekleri bir şey bırakılmıyor.

Güvenlik nedeniyle uçakların dış boyamaları düz beyaz olarak tutuluyor. Dikkat çekebilecek herhangi bir amblem kullanılmıyor.

Uçakta taşınan kişilerin profiline göre güvenlik güçlerinin sayıları ve silahlandırılma dereceleri belirleniyor. Çok yüksek profilli tutuklular için açıklanmayan birtakım önlemler alınıyor.

Uçuşların yemek saatine denk gelmesi durumunda tutuklulara yemek veriliyor. Güvenlik nedeniyle uçakların rotaları sık sık değiştiriliyor.

Tolga ÖZBEK
HÜRRİYET