İş jetlerine talep daraldı...

Dünyada iş jeti üretimindeki lider kuruluşları Kanadalı Bombardier, Brezilyalı Embraer ve ABD'li Cessna Grubu olarak sayabiliriz. Sayısal olarak en fazla üretim gerçekleştiren Cessna, Aralık 2008'de işten çıkardığı 500 kişiyi takiben, bu ay içerisinde 2000 kişiyi daha işten çıkaracağını açıkladı.

Bombardier'nin durumu da çok iç açıcı görünmüyor. Yapılan açıklamaya göre 2008'in üçüncü çeyreğinde sadece 48 uçak siparişi alınmış durumda. 2007 yılının aynı döneminde toplam 112 uçak siparişi almış olan kuruluş, diğer bir ifade ile yüzde 60 civarında bir talep daralması ile karşı karşıya.

İş jeti üreticilerinin ana müşterilerinden olan hava taksi şirketleri de çok zor durumdalar. Geçtiğimiz aylarda Florida merkezli Day-Jet hava taksi şirketinin iflası beraberinde hafif iş jeti üreticisi Eclipse'in de batmasına sebep olmuştu. Day-Jet'in Eclipse modelinden 1400 adet siparişi bulunuyordu. Hal böyle olunca, Eclipse'e 120 uçaklık siparişi bulunan Türk kuruluşunun da durumu şimdilik hüsrandan öteye gidemiyor. 

TALEP AZALIYOR

Korkarım ki önümüzdeki aylarda sipariş iptalleri daha da artacak. Zira siparişi olanların ödeme yapabilmeleri için ihtiyaçları olan likiditeyi sunacak bankalar veya leasing firmaları da bir bir yok oluyor. ABD havalimanları istatistiğine göre, iş jetlerinin 2008 Kasım ayındaki iniş-kalkış sayıları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25.5 azalmış durumda. 

Bugün dünyada gelinen noktadan birinci derece sorumlu olanların, kendini çok akıllı zanneden özellikle ABD'li finans çevreleri ve onlara inanıp güvenen yöneticiler olduğunu düşünüyorum. Tüketiciyi sürekli borçlandırmak suretiyle daha fazla tüketmeye alıştırarak kurdukları stratejide yaptıkları en büyük hata, tüketici davranış yönetimini (consumer behavior management) başaramamış olmalarıdır.

Bugünkü durumdan feraha çıkabilmek için en doğru mesajı geçtiğimiz günlerde ABD'nin yeni Başkan'ı Barack Obama verdi. Umutlu olabilme duygusunu yeniden canlandırmaktan başka çare kalmamış durumda.

Dünyada işsizlik oranı hızla artıp sermayeler azalırken, Obama sayesinde herkes umuda sarılmak istiyor. Zira günden güne çöken moraller karşısında umutlu olmaktan başka dayanak da kalmıyor.

Tolga Turgut