İHA’lar ne kadar masum?

İlk olarak havalimanı ve çevresinde uçurulan İHA’ların, uçaklar için ciddi tehlike oluşturması üzerine yasal düzenlemeye gidildi ve sorun çözülmeye çalışıldı. Kurallara uymayan drone kullanıcılarına para ve hapis cezası getirildi. Ancak İHA’ların teör örgütleri tarafından kullanılmaya başlanması ise olayı daha da ciddi boyuta taşıdı. Terör örgütü sığınaklarında yakalanan İHA’lar üzerine harekete geçen valilikler de, yasak kararıyla tedbir aldı. Gelinen son durumda ise teknolojinin getirdiği yeniliklerle hayatı kolaylaştıran İHA’lar, kötü niyetli kullanıcılar yüzünden ciddi şekilde sorgulanmaya başladı.

İHA yasağı ilk olarak geçen yıl yayınlanan bir video ile gündeme gelmişti. Aspet Manukyan adlı genç, uzaktan kumandalı insansız hava aracıyla İstanbul Atatürk Havalimanı üzerinde gerçekleştirdiği uçuşun 12 dakikalık görüntüsünü 19 Ocak 2015’te sosyal medyada yayınladı. Görüntülerin basın-yayın organlarında yer alması üzerine harekete geçen Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü ise olayla ilgili suç duyurusunda bulundu. DHMİ’nin ardından SHGM  (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü) de, izinsiz uçuş ve video çekimiyle ilgili savcılığa başvurdu. Manukyan hakkında 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.

İLK CEZA KKTC’DEN
Yasaklı bölgelerde uçuş yapanlara kesilecek cezalarla ilgili ilk olay ise KKTC’de geçen yıl yaşandı. İsmi açıklanmayan üretici firma, her ne kadar havalimanlarında uçuşu engelleyen yazılıma sahip olduklarını söylese de, cezaya çarptırılmaktan kurtulamadı. KKTC’de izinsiz drone veya uzaktan kumandalı kameralı helikopter uçuranlara 12 bin 560 TL ceza kesildiği belirtildi. Bunu ödemeyenlerin ise 3 ay hapis cezasına çarptırılacağı kaydedildi.

KİLİS’TE DE YASAKLANDI!
İHA’ların terör örgütlerince de kullanılmaya başlanması üzerine bu konuda daha ciddi tedbir alınmaya başlandı ve ard arda il ve ilçelerde yasak kararları çıktı. Son İHA yasağı ise Kilis’ten geldi. Kent merkezi ve ilçelerde İHA’ların kullanımının yasaklandığını duyuran Kilis Valiliği, yasağa uymayan kişilerin, 1-3 yıl hapis cezasıyla yargılanacağını açıkladı. Valilik açıklamasında, ülke genelinde terör örgütlerine yönelik operasyonlarda, birçok terör örgütü mensubunun etkisiz hale getirildiğini ve barındıkları yerlerde yapılan aramalarda patlayıcı madde, silah, mühimmat ve drone ele geçirildiğine dikkat çekilerek, bu yüzden kent merkezi ve ilçelerde drone kullanımına yasak getirildiği kaydedildi.

İHA NASIL KULLANILMALI
SHGM, İHA’ların güvenli kullanım şekliyle ilgili hafta içinde animasyonlu bilgilendirme videosu hazırladı. İnsansız hava araçlarının satın alındıktan sonra kaydettirilmesi gerektiğine dikkat çekilen videoda, bu konuda SHGM İnsansız Hava Araçları Talimatı’nın da okunması isteniyor. Kurallara uyulması ve cezalı duruma düşülmemesi için yapılması gerekenlerin anlatıldığı videoda, her uçuştan önce İHA’ların kullanma klavuzuna göre kontrol edilmesi, görüş alanında kullanılması, yaşam alanları ve evlerin üzerinde uçuş yapılmaması gerektiği ifade ediliyor. Yasaklı sahalarda uçuş yapılması için de izin alınması gerektiği dile getirilirken, İHA’lar ile şehir merkezi ve havalimanı ı çevresinde uçuş yapılmasının yasak olduğu kaydediliyor. İHA’ların insanlara, araçlara ve binalara yakın uçurulmaması gerektiğini de vurgu yapılan videoda, stadyum, konser ve miting gibi insan yoğunluğu bulunan bölgelerde de izinsiz uçuş yapılmaması gerektiği bildiriliyor.

SELFİE DE ÇEKİYOR!
Genelde dört veya daha fazla pervaneye sahip minik helikopterler uzaktan kumanda ile yönetiliyor. Bu ilginç hava araçlarının selfie çekmek için kullanılan minik modellerden, yüksek fiyatlı profesyonel HD video çekim yapabilen ürünlere kadar boy boy insansız mini hava araçları da bulunuyor. Amerikan internet devi Google ise ‘Project Wing’ adlı Kanat Projesi kapsamında kargo ve siparişleri adreslerine götüren insansız hava aracı filosu oluşturmak için harekete geçti. İnsansız hava aracı ile hızlı teslimin tanıtımını gerçekleştiren bir diğer Amerikalı şirket Amazon da, Hindistan’da test uçuşlarına başladı. Rusya’da ise bir restoran, insansız hava aracı kullanımı konusunda yeni bir çığır açtı. Sıktıvkar kentindeki pizza restoranı, gıda teslimi için insansız hava araçlarını kullanmaya başladı.

KALP KRİZİNE ÇÖZÜM!
İnsansız hava araçları, sağlık alanında da kullanılmaya hazır hale geldi. Trafikteki zaman kaybını önlemek ve rahatsızlanan hastalara daha hızlı müdahale etmek amacıyla harekete geçen Belçikalı mühendis Alec Momont, ambulans hizmeti sunan insansız hava araçları geliştirdi. Kriz geçirenlerin kalp ritmini düzenlemekte kullanılan defibrilatör adlı cihazı taşıyan hava aracı, gerçekleştirilen test uçuşlarında acil durumlarda hastaların yanına sağlık ekiplerinden önce ulaşmayı başardı. Geliştirilen hava aracı, operatörlerin yönlendirmesiyle acil durum sinyalini alarak, GPS aracılığıyla hastaların yerini tespit ediyor. Uzmanlar, bir dakikada 11 kilometre mesafe kat edebilen hava aracının, taşıdığı sağlık destek ünitesiyle, kalp krizi kaynaklı ölümleri yüzde 80 oranında engelleyebileceğini belirtiyor.

KAYIT YAPTIRMAYANA CEZA
SHGM, azami kalkış ağırlığı 500 gr ile 25 kg aralığındaki insansız hava araçlarını 1 Mayıs’a kadar kaydettirmeyenlere 17 bin TL’ye kadar ceza kesileceğini açıklamıştı. SHGM Genel Müdürü Bilal Ekşi ise 4 bin 774 drone kaydı yapıldığını ve toplamda da 5 bin 800 İHA kullanıcısının bulunduğunu açıkladı. (Mustafa Gün)