Ercan Havalimanı'nın 44'üncü kuruluş yılı kutlandı

Şubat 1975’te faaliyete geçen Ercan Havalimanı’na ilk uçağın inişinin 44’üncü yıldönümü kutlandı.
 

ERCAN HAVALİMANIN’NIN 3 ŞUBAT, 44.KURULUŞ YILI VE İLK UÇUŞ: RAF TYMBOU HAVALİMANI VE ERCAN HAVALİMANI ÖNEMİ: 1975-1981

BÖLÜM 1

1940 Sonrası RAF (Royal Air Force) Tymbou:

Ercan Havalimanı tarihi 1940'ĺi yıllara kadar dayanmaktadır.  Kısacası Ercan Havalimanı eski adıyle RAF Tymbou Lefkoşa Havalimanı'na alternatif olarak yapılmıştır. 1941'lerde yapımına başlanan RAF Tymbou Havalimanı İngiliz ve Fransızların kontrolü altındaydı.

1941-1943 yılında yani II.Dünya Savaşı'nda hem Kıbrıs, hem de RAF Tymbou Alman saldırılarının yoğun bombardımanı altında kalmıştı.

Resim1: NordAtlas2501,RAF Tymbou,1950

Kısacası şu anki Ercan Havalimanı alanı bu ağır saldırılarla  adaleta mezarlığa dönüştürülmüştü. 1945 yılına ise RAF Tymbou İngilizler tarafından Alman eserlerine yaptırıldı. Böylelikle RAF Tymbou bu yıldan 1956 yılına kadar Orta Doğu'ya hizmet vermeye başladı.

RAF Tymbou'yu Fransız Paraşütçüleri kullanmaktaydı. RAF Tymbou ile özlemiş uçak tipi NordAtlas2501 idi. Fransız paraşütçülerini taşıyan bu uçakların merkezî RAF Tymbou idi.

1956-1974 Yolları arasında ise RAF Tymbou, Rumların askeri taburu olarak faaliyet gösterdi.

Hastings C1, Canberra B6, Norrd 2501, Avro Shackleton, The Vikers - Valiant , Vickers Valetta , De Havviland Vampire ve The Supermarine Spitfire RAF Tymbou’ya inen uçak tipleridir.

1975 Sonrası Ercan Havalimanı:

Ercan Havalimanı'na 1975-2019 yılı itibarı ile iniş/kalkış yapan başlıca hava taşıtları; F28, B720-027 (N731T)-B707(Euroamerica), DC8 Bursa Hava Yolları (BAL)-(TC-AOC, TC-AOS) , Sobelair B737 (OO-SBS), DC9, DC10, B727, L1011, B734, B738, Tupolev154, MD80, A310, A319, A300,  A320, A320Neo, A330, AN124, IL76, E190, ATR42, CRJ100 (Bombardier), A400M, C130, F16 ve F5’dir.

Resim2: Ercan Havalimanı,1977

Ercan Havalimanı Tarihi İçin Önemli Notlar:

1975 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile RAF Tymbou ismi, Ercan Havalimanı olarak değiştirildi.  İlk uçuşu, 3 şubat 1975 yılında Türk Hava Yolları'nın Ankara/Ercan seferi saat 11:30 da gerçekleşti. Kaptan Aytekin Bilge önderliğinde, gerçekleşen bu uçuş,   65 kişilik F28 uçağı ile 16/34 pistine oldu. Uçuş ekibi ile uçaktan inen yolcular Kıbrıs Türk Hava Trafik Kontrolörleri Derneği kurucu Başkanı Hasan ÖZKAN ve Sivil Havacılık İkinci Müdürü Turan Güçlü idi.  21 Mart 1977 yılında ise Ercan Hava Trafik Tavsiye Hizmeti verilmeye başlandı.

İlk Yabancı Tescilli Uçakların Ercan Havalimanı’na İnişi:

29 Haziran,1977 yılında Beechcraft uçak şirketine ait Kingair, BE-200 tipi bir uçak Tahran’dan Münih’e giderken Ercan Havalimanı’na inmiş ve yakıt ikmali yapmıştır.Uçak Havalimanı’nda Sivil Havacılık ilk müdürü Nevzat Uluç ve Enformasyon Dairesi yetkilileri tarafından karşılanmıştı. Pilot iniş sonrası karşılaştığı kolaylıklardan dolayı memnuniyetini dile getirmişti (Bozkurt,1977).

12 Kasım 1977 yılında ise Larnaka'dan kalkarak Ercan'a Havalimanı'na inen Alman Corvette uçağı havacılık tarihinde önemli bir yeri ihtiva etmektedir. Bu tarihi iniş hem Kıbrıs Türk Sivil Havacılığı için bir ilk,  hem de sektörel bazda ambargoların delinmesi yönüne ikinci bir  ilk olmuştur. Alman uçağı Magosa'daki Otem Otel'de (Konstantina) "Palm Beach"gazinosunun denetimlerini yapacak 3 teknisyenle malzemelerini getirmekteydi, ancak pilot  uzun bir süre havada dolaştırıldıktan sonra Rum Kontrolörler tarafından tehdit edilmek süretiyle Larnaka Havalimanı'na yönlendirildi. Sonrasında Alman pilota dava okunacağı söylendi. Alman pilot,  Larnaka Havalimanı’na gelen Alman elçisine "getirdigim malzemelerin zararını karşılayacağınızı bana beyan ederseniz, Frankurt'a geri dönerim" dedi. Ancak, Alman pilota herhangi  bir belge sunulamadı.  Alman pilot 13 Kasım'da Istanbul'a uçuşunu yapacağını söyleyerek, Larnaka’dan  kalkış yaptı.  Sonrasında Alman pilot Ercan Kule frekansından Ercan'a çağırarak sadece "Geliyorum" demiş,  Ercan Kule'den ise "herşey hazır, bekliyoruz"mesaji verildigi kaynaklardan öğrenilmiştir. Alman Corvette uçağı Larnaka kalkışı sonrası emniyetli bir şekilde Ercan Havalimanı'na inişini gerçekleştirdi.

Bu önemli olay Rum gazetelerinde büyük yankı uyandırdı. Hatta bu olayın Ercan'ın tanındığı anlamına geldiği yorumları yapılmıştır. "TA NEA" ve FILELEFTHEROS" gazetelerinden bu olaya karşı sert tepki gelmişti. FILELEFTHEROS bu olayı "skandal" olarak nitelemişti.Ve Alman büyükelçiliğine nota gönderileceği  söylendi. Federal Alman Büyükelçisi Gottfried Pagenstert ise konu üzerine Router'e verdiği demeçte "Pilota Kıbrıs hükümetinin vermiş olduğu talimatlara uymasını tavsiye ettim, ancak bunun özel bir şirket olduğunu ve bundan dolayı şirket uzerinde kontrolumuz bulunmadığının unutulmaması gerektiği bilinmelidir" açıklamasını yapmıştı. Malzemelerin Otem Otel'e boşaltılması sonrasında 13 Kasım günü, Ercan kalkış öncesi Alman pilot Ercan Havalimanı'na övgüler yağdırdı, ve Ercan Havalimanı'nın, Larnaka Havalimanı'ndan daha iyi olduğunu söylemiştir. Lufthansa uçağı saat 11.00’de İstanbul'a havalanmak için alandan ayrılmıştı. Corevette uçağı Deutsche Lufthansa Transport Şirketi yani, Batı Alman iş adamlarına aitti.

KTFD Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, 17 Kasım, Halkın Sesi Gazetesi'nde Rum tehdidi ile Ercan Havalimanı'na beklenen Lufthansa uçağının Larnaka'ya indirilmesini kınamıştı (Hakın Sesi,1977).

6 Şubat 1981 yılında ise İtalyan kayıtlı 4 helikopter yine Ercan Havalimanı'na inmiştir.Bu olay da yine yerli/yabancı basında geniş yer bulmuştu.  Kuzey basını, bu gün içerisinde Lübnan’nın İtalyanlardan satın almış olduğu 4 askeri helikopterlerin ve İran’ın Fransızlardan satın almış olduğu Mirage Modeli savaş uçaklarının, Lübnan’ın Ercan Havalimanı’nı, İran’ın ise Larnaka Havalimanı’nı kullanmasının tesadüfi bir olay olduğunun dikkatini çekti. Bu helikoperlerin inişi, Ercan/Ankara seferini yapacak uçağın yolcularının endişeli bakışları arasından gerçekleşti. Helikoperden 12 kişilik ekip inmişti. 2’si İtalyan ve 10’u ise Lübnanlıydı. Sivil giyimli bu kişilere normal yolcu prosedürleri uygulandı. Elde edilen kaynaklar ışığında, daha önce de Lübanan işaretli İtalyadan satın alınmış  helikopterlerin Ercan’a bu şekilde inip yakıt alıp, kalkış yaptığı bilgilerine ulaşılmıştır. Bu önemli detaylar KKTC Sivil Havacılık arşivleri, Halkın Sesi, Bozkurt Gezeteleri  ve Cyprus Mail’de yer bulmuştu. 

Küresel Havacılık Politikaları ve Kiralanan Uçaklar:

Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın (KTHY) kurulması ile Kıbrıs’ın Kuzey’inde Küresel Havacılık Politikaları başlamıştı. KTHY’nın Euroamerica’dan kiralamış olduğu 149 yolcu kapasiteli B720-027 uçağının ilk gayri resmi seferi 25 Temmuz,1977 yılında 99 yolcu ile Ercan Havalimanı’na yapmıştı. 25 Temmuz 1977- Aralık 1979, 23 Şubat-Mart-Nisan 1980 yılları arasında ise Euroamerica'dan ekibiyle kiralanan B720-027 ve B707 uçağı, Küresel Havacılık Politikalarımızın ilk örnekleridir. Resmi olarak B720-027 (N731T) uçağı, 26 Temmuz,1977 yılında Ercan Havalimanı’na inmiştir. ‘‘Yavruvatan’’olarak bilinen B720-027 uçağı, küresel havacılık politiklarımızın ilk başlangıç noktasıdır diyebiliriz. Bu uçağın 12 mürettebatı bulunmaktaydı.  İlk inişten sonra Kaptan Harris, Ercan Havalimanı’nı ve zemininin harika olduğunu, verilen hizmetin ise ICAO Standarlarında olduğunu söylemiştir (Bozkurt,1977).

Resim3:KTHY,Euroamerica,B720-027, 1977

Kıbrıs Türk Hava Yolları, Türk Hava Yolları’nın grev ve lokavt nedeniyle aksayan seferlerinin açığını kapatmak için 2 aylığına yani, 23 Mart - 23 Nisan ayları arası B707 uçağını  Euroamerica’dan kiralamıştı. 189 yolcu kapasiteli B707 uçağı ise sırasıyle önce saat 12:00 de Ankara ve 15:30 da ise İstanbul seferini yapmıştı.

23.04.1980-31.05.1980 tarihleri arasında 280 blok saati, 1800 USD’dan SOBELAIR’dan temin edilecek B737-200 (OO-SBS) Sobelair'ın Kıbrıs’taki uçuşlarında Rum Elçiliği'nin engeli ile karşılaşılmıştır (Bozkurt Gazetesi, 1980).

Resim4: Sobelair,1980

Rum Elçiliği'nin Belçika'nın Sobelair şirketine yazmış olduğu resmi yazıya göre, Ercan Havalimanı'nın legal olmadığı, Ercanı'nın  bir işkâl bölgesi olduğu belirtilmiştir. KTHY ile yapılan antlaşmanın ise ICAO'nun 1, 2, 5, 6, 10-16, 24 ve 30. Maddelerine aykırı olduğu, Ercan'a ve diğer meydanlara inecek yolcuların ise işkâl bölgesi olacağı için  büyük sorunlar yaşayacakları  ifade etmiştir. Bunun yanında Rum Elçiliği bu yazı ile Sobelair'dan KTHY ile olan antlaşmasını bekletilmeden derhal iptalini talep etmiştir. Bu yazılı metinle Rum Elçiliği  Sobelair baskı altına alarak KTHY'ın Sobelair ile yaptığı antlaşmanın iptalini sağlanmıştır. 

Bursa Havayolları, 22 Şubat,1980 yıllarında Ercan Havalimanı’na uçuş yapmıştır.  İstanbul-Ankara-Ercan seferleri bu havayolu sirketi ile yapılmıştır. Bursa Hava Yolları 1977 yılında kurulmuş özel ticari bir hava yolu şirketiydi. Bursa Hava Yolları'nın uçak tipleri, DC8  ve Casa idi. Bu Hava Yolu şirketinin sahibi işadamlarından Ali Ahmet Sönmez'di. Bu şirketin hizmetleri 1981 yılında durmuştu.

Resim5: Bursa Hava Yolları,1980