ABD O KAZADAN KENDİNİ NASIL AKLADI?

MESA’nın merkezinin bulunduğu Arizona eyaleti temyiz mahkemesi davayı, “Türk belgelerini tercüme etmek çok masraflı, dava Amerikan kamuoyunun yararına değil” diye reddetti...

MESA da, davanın Türkiye’de zaman aşımına gireceğini bildiği için “olay yerinde yargılanmak istiyoruz” dedi. Şehit yakınlarının itirazına ise “Geç kaldınız” yanıtı verildi. Şimdi MESA tek kuruş tazminat ödemeyecek.

Amerikan MESA şirketi tarafından üretilerek Türk polis teşkilatına satılan MD 600N model helikopter, 19 Temmuz 2006’da açık ve bulutsuz havada çıktığı devriye görevinden geri dönemedi. İki komiser, iki emniyet amiri ve bir polis memurunu taşıyan helikopter, saat 17:00 dolaylarında işlek bir cadde üzerindeyken çok yüksek bir gürültü çıkararak irtifa kaybetmeye başladı. Helikopter, yüksekte olmasına rağmen gürültü etraftaki teknelerde bulunan kişiler tarafından bile duyulacak kadar yüksekti. Saniyeler sonra helikopterin burun kısmı havaya kalktı, pilot kontrolü kaybetti ve helikopter caddenin ortasına düştü. Düşmeyle birlikte çıkan yangın müdahaleyi imkansız hale getirdiği için 5 polis orada şehit oldu.

Kaza nedeni belirsiz
Türk hükümetinin talebi üzerine Antalya’ya gelen MESA, helikopterin motorunu üreten Rolls Royce ve diğer teknik parçaların üreticisi Goodrich yetkilileri, “kaza nedeni belirsiz” diyerek rapor tuttu. Fakat polis aileleri tatmin olmadı. Can, Karadağ ve Vurucu aileleri Chicago merkezli Nolan Hukuk Bürosu ile anlaşarak ABD’de tazminat davası açtı. Havacılık kazaları konusunda uzman olan Tom Ellis adlı uzman tarafından yürütülen araştırmada şok edici bulgulara ulaşıldı. Türkiye’ye 2004 yılında “yeni” diye satılan helikopterin motorunun en az 5 yaşında ve 1999 yapımı olduğu belirlendi. Motorun yanı sıra helikopterin mekanik aksamı da oldukça kötü durumdaydı.

2.5 yıllık mücadele
2008 yılının Temmuz ayında ABD’de firma aleyhinde hatalı mal satmak, ölüme sebebiyet vermek ve delil karartmak suçlamalarından hukuk mücadelesi başlatıldı. 2.5 yıllık süre içinde defalarca alt ve üst mahkemelerde gidip gelen dava önceki gün sonuçlandı. 12 sayfalık nihai karar metni MESA’nın merkezinin bulunduğu Arizona eyaleti temyiz mahkemesinin sitesinde CV 100367 koduyla yayınlandı. Karar metnine göre tazminat talep eden şehit yakınları, kazaya konu olan helikopterin Arizona’da üretildiğini, pilotluk yapan polisin kazadan bir ay önce Arizona’da eğitildiğini belirtti. Buna karşılık MESA, kazanın Türkiye’de gerçekleştiğini, ölenlerin ve şahitlerin tümünün Türk olduğunu, kazayla ilgili düzenlenen tüm belgelerin de Türkçe olduğunu ileri sürerek, “Türk mahkemelerinde yargılanmaya hazır olduğunu” vurguladı. Bu savunma aslında bir taktikti, çünkü MESA’nın Türkiye’de yargılanması 2 yıllık zamanaşımı süresi dolduğu için mümkün görünmüyordu.

İşte şoke eden karar
Şehit yakınlarının avukatları hemen bu savunmaya itiraz etti. Türkiye’deki zamanaşımı süresinin dolduğunu hakim heyetine aktardı. Ancak Amerikalı 3 hakimden oluşan heyet, “Bu durumu mahkemeye bildirmek için geç kaldınız. Açış konuşmanızda belirtmeniz gerekirdi. İtirazı değerlendirmeye almıyoruz” diyerek şu kararı verdi:

-Kamu yararı düşünüldüğünde, davanın Arizona mahkemesinde görülmesinin fayda sağlamayacağına,

-Olay Türkiye’de gerçekleştiği için Türk yasaları göz önünde bulundurularak bir karar almanın ve davanın tüm Türkçe belgelerini İngilizce’ye çevirmenin mahkemeye büyük yük getireceğine,

-Bu nedenle davanın yetkisizlik (forum non conveniens) gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.

Tartışılan helikopter
Yılda 1.4 milyar dolarlık ciroya sahip Arizona merkezli Mesa Air Group adlı havacılık şirketi tarafından üretilen MD 600N model helikopterler ABD, Türkiye, Brezilya ve İngiltere’de polis teşkilatları tarafından kullanılıyor. ABD’de de aynı helikopterler sınır denetimi için uzun zamandır faaliyette. Ancak 2000 yılında güvenlik sorunu yarattığı gerekçesiyle helikopterlerin kullanımının durdurulmasına ilişkin tartışmalar gündeme gelmişti.

Bu hatalara rağmen ‘hayır’ dediler...
-Yeni helikoptere 5 yıllık motor takıldığı belgelendi.

-Helikopterin hidromekanik aksamının 65 saat boyunca en az 16 değişik uçuşta başka helikopterler tarafından kullanıldığı, kullanılmış parçanın Türkiye’ye satılan helikoptere monte edildiği görüldü.

-Helikopterin uyarı sistemininin arızalı olduğu, pilotun motorda problem fark etmesi durumunda uyarı sisteminin görevini yerine getirmemesi nedeniyle yapacak bir şeyi olmadığı belirtildi.

-Yakıt tankının bu helikopter için çok büyük olduğu tespit edildi.

-Hidrolik aksam içinde yer alan plastik parçaları kaza sebebi olabileceği gerekçesiyle MESA’dan istendi. Gelen parçaların temizlendiği ortaya çıktı. Bu da “delil karartma” suçlamasını beraberinde getirdi.