3. havalimanı finansmanında kefil DHMİ

3. havalimanının ilk etabının 4.5 milyar Euro’luk finansman paketi tamamlandı. Bugün Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın da katılımı ile imzalanacak anlaşmanın dikkat çeken özellikleri şöyle: Aslan payını 3 kamu bankası üstlendi, Hazine değil, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) gelir garantisi verdi, İstanbul ilk kez böylesine büyük bir pakette tahkim merkezi oldu.  

İhalesi Mayıs 2013’te gerçekleşen Türkiye’nin en büyük altyapı projesi 3. Havalimanı’nın ilk etabı için gerekli 4.5 milyar Euro’luk finansman paketi nihayet tamamlandı.

Bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun da katılımı ile imzalanacak kredi anlaşmasında 3’ü kamu ve 3’ü de özel olmak üzere toplam 6 Türk bankası yer aldı. 1 milyar 480 milyon Euro ile aslan payını Ziraat Bankası’nın üstlendiği kredi paketine Halkbank ve Vakıfbank 960’ar milyon Euro, Denizbank 500 milyon Euro, Garanti ve Finansbank da 300’er milyon Euro ile katıldı.

TAHKİM YERİ İSTANBUL

Türkiye’de sıfırdan gerçekleştirilen bir altyapı projesine verilen en büyük kredi olma özelliği taşıyan finansman paketinin vadesi 4 yılı geri ödemesiz toplam 16 yıl olarak belirlendi. Kredi paketinin ilk 4 yılı için yıllık yüzde 4.25 faiz alınacak. Sonraki 6 yıl içinde yine yıllık yüzde 4.25 faiz belirlenirken, son 6 yılın faiz oranı farklı tutuldu. İlk etabının 29 Ekim 2017’de tamamlanıp hizmete açılması hedeflenen projeyi üstlenen Limak-Cengiz-Mapa-Kolin-Kalyon konsorsiyumu da ilk etap için 1.5 milyar Euro özkaynak koyacak. Finansman paketinin bir diğer özelliği de, Türk Hukuku’na göre hazırlanması. Anlaşmazlık durumunda tahkim merkezi olarak İstanbul belirlendi. İstanbul bu büyüklükteki bir paket için tahkim yeri olarak ilk kez belirlenmiş oldu.

6.3 MİLYAR EURO GARANTİ

4.5 milyar Euro’luk paket için diğer karayolu projelerinde olduğu gibi Hazine garantisi söz konusu değil. Bu projede Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) yolcu sayısı garantisi söz konusu. Yani projede sözleşmenin iptal olması ya da farklı bir beklenmedik durumun söz konusu olması halinde borcu DHMİ üstlenecek. Bu durumda bankaların sağladığı kredi garanti altına alınırken, konsorsiyumun koyduğu özkaynak yanmış olacak. 

Kredi paketinde Hazine hiçbir şekilde taraf değil. Beklenenin üzerinde yolcu gelmesi halinde ise elde edilen gelirin tamamı devlete gidecek. Projeye yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre 12 yıl için DHMİ’nin verdiği gelir garantisi toplam 6.3 milyar Euro. Konsorsiyumun ise bu süre içinde devlete vereceği kira toplam 13.2 milyar Euro.

Toplam 6.3 milyar Euro

Saint Petersburg’da havalimanı zirvesi

Denizbank’ın 500 milyon Euro ile en büyük krediyi veren özel banka olduğu finansman paketi 1.5 yılda tamamlandı. Bankacılık uzmanları global piyasalardaki gelişmeler ve projenin büyüklüğü göz önüne alındığında bu sürenin makul olduğunu belirtirken, finansman paketinin hazırlanması sürecinde 5’li konsorsiyumun projeyi anlatmak üzere Saint Petersburg’da Denizbank’ın sahibi Sberbank yönetimi ile bir araya geldiği öğrenildi. Aynı şekilde Finansbank’ın Yunanistan’da NBG’nin ve Garanti Bankası’nın da İspanya’da BBVA’nın kredi komitesine projeyi anlatan bir sunum yaptıkları belirtildi. 

Bir AVM gibiişleyecek

İhaleyi 22 milyar 152 milyon Euro (Yüzde 18 KDV ile birlikte toplam 26 milyar 142 milyon Euro) bedelle kazanan Limak-Cengiz-Mapa-Kolin-Kalyon konsorsiyumu 25 yılda yıllık ortalama 1.1 milyar Euro devlete kira ödeyecek. DHMİ, yolcu sayısının beklenenden az olması durumunda sözleşmede belirtilen bedeller kadar konsorsiyuma ödeme yapacak. Ancak Atatürk Havalimanı’nın 3. havalimanı devreye girdiğinde kapatılması nedeniyle yolcu sayısının hesaplanandan az olması beklenmiyor. Konsorsiyumun yatırım ve kira bedeli düşündüğünde yolcu gelirlerinden çok havalimanı işletmesinden gelir sağlaması bekleniyor. Konsorsiyumda yer alan üst düzey bir yetkili, bu duruma ilişkin “Biz bu havalimanını bir alışveriş merkezi gibi işleterek yan gelirlerden para kazanmayı planlıyoruz. Yolcu para harcadıkça biz de kazanacağız” dedi.

Yüzde 70’i kamudan

Önceki gün KKTC’ye su getirilmesi nedeniyle Geçitköye’de düzenlenen tören öncesinde Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir ve Cengiz Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz 3’üncü havalimanı projesiyle ilgili yazarımız Vahap Munya’a da açıklamalarda bulundu. Özdemir, “Kredinin yüzde 70’ini kamu, yüzde 30’unu özel bankalar sağladı. Cumhuriyet tarihinin en büyük kredisine Türk bankaları imza atıyor. İnşaat döneminde ödeme olmayacak” dedi.

Hülya Güler / Hürriyet