Düşük maliyetli havayolları, dünya genelindeki uçak yolcularının yüzde 30'unu taşıyor... Bagajdan boarding kartına her şeyin paralı olduğu bazı 'ucuz uçak'larda bedava tek şey buz! Maliyet düşürmenin yolu, koltuk kolluklarının bile parayla satılmasına dayandı. Kontrolden çıkan bu sistem, sorgulanmalı...
On yıl önce havacılık gurusu sayılabilecek bir kimseye düşük maliyetli havayolları (DMH) dünya genelindeki yolcu pazarından yüzde 30'luk paya sahip olacak deseydiniz, size uzaydan geldiğinizi düşündürtecek bir bakış fırlatırdı. Ne var ki bugünkü realite, on yıl öncenin radikal öngörü sahiplerini doğrular nitelikte.
Kıtalara göre düşük maliyetli havayollarının pazar paylarına bakarsak Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya-Pasifik bölgesinde çok kuvvetli olduklarını görebiliriz. T.C. bayraklı Pegasus, Sunexpress, Anadolujet, Atlasjet ve Onur havayollarının da Avrupa istatistiklerine dahil olduklarının altını çizmekte fayda var. DMH iş modeli, artan rekabet sonucu o kadar çeşitlendi ki kendi içinde dehybrid, budget, no-frills ve ultra düşük maliyetli gibi birkaç değişik versiyonu oluştu.
Bu pazar, kafanızı DMH havayollarının istatistikleri ve detaylarıyla meşgul etmek yerine dünyadan belli örneklerle; İrlandalı Ryanair'in öncülüğünü yaptığı ultra düşük maliyetli havayolları (ultra DMH) ile ilgili bilgilerimi paylaşmak isterim. Zira küresel rekabet ve etkileşim sonucu ultra DMH modelini henüz kısmen olsa da ülkemizde uygulayan havayollarımız mevcut.
ABD'NİN EN KåRLISI
Miami yakınlarındaki Fort Lauderdale Havalimanı'nı kendine üs olarak seçmiş Spirit Havayolları'nın filosunda sadece A320'lerden oluşan 44 uçak olmasına karşın, uçak başına net karı 2,1 milyon dolar. Dünyanın en büyük ikinci uçak filosuna sahip Delta Havayolları'nın ise uçak başına karı sadece 1,2 milyon dolar. Tıpkı İrlandalı Ryanair üst yöneticisi Michael O'Leary gibi, Spirit Havayolları üst yöneticisi Ben Baldanza da yerel medyaları tarafından sürekli negatif eleştirilirken, karlılıklarından dolayı yönetim kurullarınca çok seviliyor.
SADECE 71,1 SANTİM
Ne de olsa üst yönetimin birinci amacı ve hedefi kurumun karlılığını arttırmaktan ibaret. Spirit'in uçaklarında koltukların yatma özelliği olmadığı gibi ara mesafe olarak ICAO (Uluslararası Sivil Hava Organizasyonu) tarafından asgari standart olan 28 inç (71,1cm) uygulanıyor. Bavul, uçuş boarding kartları dahil olmak üzere, uçakta her şey ekstra ödemeye tabi. Üst yönetici Baldanza, uçakta ücret karşılığı satmadıkları tek nesnenin buz olduğunun altını çiziyor. Havayolu, kısa süre içinde koltuk kolluklarını dahi ücretlendirmek üzere çalışmalar yapıyor.
TUVALET BİLE ÜCRETLİ
Avrupa'nın en büyük ultra DMH'si Ryanair de uçaklarda tuvalet kullanımından ücret alıyor. Açıkçası düşük maliyetli havayolu konseptini takdir etsem de artık işin kontrolden çıkmaya başladığını düşünüyorum. Zaten özellikle ABD gibi havacılığın öncü ülkelerinde bilet fiyatlarının tekrar düzenlenmesi ve kısmen kontrole tabi olması artık yüksek sesle tartışılıyor.
Yorumlar Tüm Yorumlar (15)